Julie Guyot-Diangone dẫn con đi chơi gần nhà. Chị là một bà mẹ đơn thân và cũng đang là trụ cột gia đình.

Đàn ông thất nghiệp, phụ nữ phải cáng đáng

Báo cáo này cũng cho thấy một sự thay đổi sâu rộng trong vai trò của đàn ông và phụ nữ và sự thay đổi trong cuộc sống gia đình chỉ sau vài thập kỷ. Số phụ nữ đã kết hôn có mức thu nhập cao hơn chồng đã tăng gần gấp 4 lần – từ 4% vào năm 1960 lên 15% vào năm 2011. Tỷ lệ bà mẹ đơn thân đang là trụ cột gia đình cũng tăng gấp 3 – từ 7% lên 25% cùng kỳ.

“Thập kỷ 20 là giai đoạn chứng kiến sự thay đổi nhanh chóng nhất hơn bất cứ giai đoạn nào kể từ năm 1960 về việc phụ nữ kiếm được nhiều tiền hơn chồng” – Philip Cohen, nhà xã hội học của ĐH Maryland chuyên nghiên cứu về giới tính và xu hướng gia đình nhận định.

“Điều này phản ánh những tổn thất nghề nghiệp của đàn ông thời kỳ đầu khủng hoảng. Một số phụ nữ quyết định làm thêm giờ hoặc tìm những công việc tốt hơn để bù đắp lại những tổn thất trong sự nghiệp của chồng như mất việc, chậm thăng tiến hay giảm lương”.

Tuy nhiên, báo cáo của Pew cho thấy người Mỹ đang có 2 luồng tư tưởng về việc phụ nữ đi làm kiếm tiền. ¾ số người được khảo sát nói rằng những bà mẹ này sẽ gặp nhiều khó khăn hơn trong việc chăm sóc con cái trong khi ½ số người được hỏi lo ngại rằng việc phụ nữ đi làm kiếm tiền sẽ không tốt cho hôn nhân.

Một nửa số người được hỏi cho rằng sẽ tốt hơn nếu phụ nữ ở nhà chăm sóc con cái. Ngược lại, 8% nghĩ rằng đàn ông ở nhà chăm sóc con cái sẽ tốt hơn.

Nhưng đồng thời, báo cáo này cũng lưu ý rằng các cuộc thăm dò khác cho thấy gần 80% người Mỹ cho rằng phụ nữ không nên quay lại với vai trò nội trợ truyền thống như thời kỳ những năm 1950.

“Dư luận thực sự có 2 luồng quan điểm” – Kim Parker, một trong những tác giả của báo cáo cho hay. Vai trò truyền thống của giới tính “đã ăn sâu vào tư tưởng mỗi người. Phải có thời gian để những quan điểm này bắt kịp thực tế cuộc sống ngày nay”.

Hài lòng với hoàn cảnh

Mặc dù không hoàn hảo nhưng đó là cách sống phù hợp với Lisa Rohrer – người đang làm việc tại Trung tâm Luật, ĐH Georgetown – cũng như gia đình cô. Rohrer trở thành trụ cột gia đình khi chồng cô JJ bắt đầu công việc kinh doanh riêng. Hiện anh là người đón con, làm việc nhà và ở nhà chăm sóc khi chúng ốm đau.

“Với chúng tôi, đó là cách phân công lý tưởng để JJ có thể theo đuổi ước mơ kinh doanh riêng và cho phép tôi làm một công việc đòi hỏi nhiều thời gian và thường xuyên đi công tác. Tôi cũng rất vui khi được cho bọn trẻ thấy một lựa chọn khác để cân bằng giữa sự nghiệp, hôn nhân và con cái” – cô nói. “Nói cách khác, tôi đồng cảm hơn với những ông bố có vợ đang ở nhà chăm sóc gia đình. Rất áp lực khi họ phải là người trụ cột”.

Không thể phủ nhận xu hướng phụ nữ cáng đáng phần lớn chi tiêu trong gia đình đang ngày càng tăng do học thức, trình độ của họ ngày càng cao hơn. Tuy nhiên, khủng hoảng kinh tế cũng là một trong những nguyên nhân khiến xu hướng phát triển – bà Sarah Jane Glynn, một chuyên gia phân tích của Trung tâm Tiến bộ Hoa Kỳ cho hay.

“Một trong số nguyên nhân của những gì đang diễn ra là đàn ông thất nghiệp ngày càng nhiều và họ gặp nhiều khó khăn hơn khi kiếm việc làm” – bà Glynn nhận xét và tiết lộ thêm số phụ nữ kết hôn đang là trụ cột gia đình đã tăng từ năm 2007.

Báo của của Pew cho thấy những phụ nữ đã kết hôn ngày càng học cao hơn chồng: 61% những gia đình cả vợ cả chồng đều đi làm có trình độ học vấn tương đương nhau, 23% những gia đình này có vợ học cao hơn chồng và 16% gia đình có chồng học cao hơn vợ.

Năm 1985, phụ nữ bắt đầu tốt nghiệp đại học nhiều hơn và hiện tại họ có nhiều bằng cấp cao hơn đàn ông ở nhiều lĩnh vực.

Thành kiến phụ nữ kiếm ít tiền hơn đàn ông dần trở nên mờ nhạt, ít nhất là với những người có bằng đại học. Khoảng 30% người được hỏi – giảm 10% so với năm 1997 - cho rằng đàn ông kiếm nhiều tiền hơn sẽ tốt hơn. Tuy nhiên, số người Mỹ chỉ có bằng trung học hoặc thấp hơn lại gấp đôi số người có bằng đại học, vì thế quan điểm đàn ông nên kiếm tiền nhiều hơn có lẽ vẫn sẽ còn được ủng hộ không ít ở đất nước này.

Heidi Parsons, 44 tuổi, hiện đang sở hữu một công ty tuyển dụng ở Alexandria, cho rằng những quan điểm như thế này có thể khiến việc là trụ cột gia đình trở thành một thách thức trong mối quan hệ vợ chồng.

“Chồng tôi là một nhân viên trị liệu mát-xa. Sự chênh lệch về thu nhập thực sự rất khó khăn với anh ấy. Nhưng tôi không quan tâm. Tôi biết điều gì đang diễn ra và nó không bao giờ khiến tôi phiền lòng. Nhưng thực sự rất khó cho anh ấy. Điều tôi muốn thấy là việc anh ấy ở nhà 2 năm để chăm sóc bọn trẻ thực sự rất tuyệt vời. Đó là sự đóng góp không được công nhận khi người đàn ông làm việc đó”.

Ông Cohen cho rằng xu hướng người mẹ là trụ cột có thể khiến nhiều người lúng túng vì nó đi ngược lại truyền thống.

Mẹ đơn thân gặp nhiều khó khăn

Báo cáo của Pew cũng cho hay, những bà mẹ đơn thân là trụ cột gia đình đang gặp rất nhiều khó khăn.

So với những người có chồng, họ kiếm được trung bình khoảng 23.000 USD và đang có xu hướng trẻ hơn, là người da đen hoặc gốc Tây Ban Nha và thường không có bằng đại học.

“Hoàn cảnh của các bà mẹ đơn thân bây giờ cũng thay đổi rất nhiều” – Wendy Wang, một trong những tác giả của báo cáo này nhận xét. “Năm 1960, phần lớn mẹ đơn thân đều rơi vào các trường hợp: ly hôn, ly thân hoặc góa bụa. Chỉ có 4% chưa bao giờ kết hôn. Nhưng bây giờ, con số đó chiếm 44% các ca đơn thân”. Và hiện 40% trong số tất cả ca sinh là bà mẹ đơn thân – bà Wang nói thêm.

Julie Guyot-Diangone, 42 tuổi là một phụ nữ có 2 con, đã ly dị và hiện đang là trụ cột gia đình. Chị đã có bằng Tiến sĩ về công tác xã hội, chuyên về người tị nạn và trẻ mồ côi. Nhưng từ khi cả bố mẹ chị đều mất cách đây vài tháng, chị không nhờ cậy được ai trông nom bọn trẻ, đi chợ, nấu nướng hay giặt đồ.

“Trước đây khi đi tìm việc, tôi thường nghĩ rằng sẽ tìm một công việc phù hợp với chuyên môn của mình, không nhất thiết phải là một công việc 8 tiếng/ ngày. Bây giờ tôi thấy mình đang tìm giờ làm việc chứ không phải một công việc. Tôi ưu tiên cho những công việc có thời gian linh động hay làm việc từ xa”.

Marcia Greco, 57 tuổi, đang làm việc ở Fairfax không có lựa chọn nào khác ngoài việc trở thành trụ cột gia đình khi chồng cô thất nghiệp cách đây 20 năm. Chồng cô chăm sóc bọn trẻ và đi học vào buổi tối. Anh cảm thấy bị cô lập. Đôi khi, mọi người nhìn vào gia đình anh chị với con mắt tò mò. Bất chấp điều đó, bất chấp những bất lợi khi phụ nữ trở thành trụ cột gia đình mà báo cáo của Pew đã nêu ra, họ sống tốt với hoàn cảnh của mình. Hai vợ chồng anh chị mới kỷ niệm ngày cưới lần thứ 30.

“Chúng tôi đã cho bọn trẻ thấy rằng ai cũng có thể là người chăm sóc con cái, là người ra ngoài kiếm tiền và ai cũng có thể là trụ cột gia đình. Giới tính không ảnh hưởng gì tới chuyện đó” – chị Greco chia sẻ.

Nguyễn Thảo(Theo Washington Post)

Nhìn vào hộp cơm trưa, người ta có thể đánh giá khả năng nuôi con của một bà mẹ Nhật

“Cuộc chiến hộp cơm trưa dễ thương” bắt đầu trở nên dữ dội khi con bạn vào mẫu giáo. Trận chiến này sẽ không dừng lại cho tới khi chúng tốt nghiệp đại học. Nếu bạn là một bà mẹ ở Nhật Bản, bạn sẽ bị người khác ngầm đánh giá về khả năng làm một hộp cơm trưa hấp dẫn mà vẫn phải đủ chất.

Bạn có thể lựa chọn không tham gia vào một “cuộc chiến” như thế này khi bạn phải nuôi con ở một đất nước khác. Giống như một người bạn Anh của tôi giải thích: “Tôi sẽ giả vờ là không hiểu những nghĩa vụ mà tôi không đồng tình”. Tuy nhiên, sau khi suy xét về việc người Nhật coi trọng tầm quan trọng của thực phẩm, tôi lịch sự đề nghị bạn nên đeo tạp dề và bước vào “cuộc chiến” này.

2. “Trường học thang cuốn” và “Kyōiku Mama”

Kyōiku Mama là cụm từ thường dùng để nói về những bà mẹ bị ám ảnh bởi giáo dục. Ở Nhật Bản, không có bà mẹ nào hoàn toàn miễn dịch với hội chứng “Kyōiku Mama”. Khi mà những người đàn ông Nhật phải đi làm suốt ngày thì trách nhiệm nuôi dạy con cái thường được giao hoàn toàn cho các bà mẹ. Một số người đã thực hiện trách nhiệm này với sự khắt khe của một samurai.

Vâng, nếu như những ông bố bà mẹ ở Mỹ hay Canada thường áp dụng các phương pháp nuôi dạy trong cuốn sổ tay Mensa cho đứa con 3 tuổi của mình hay cho chúng nghe Baby Einstein từ khi chúng mới chỉ nhỏ bằng hạt đậu trong bụng mẹ thì ở Nhật Bản, với hệ thống trường lớp không-có-cơ-hội-thứ-hai, những “bà mẹ phát điên lên vì giáo dục” là một khái niệm quen thuộc.

“Cơn điên loạn” này bắt đầu từ rất sớm khi mà mục tiêu cuối cùng của họ thường là những ngôi trường thang cuốn. “Trường học thang cuốn” (escalator school) là hệ thống trường có tất cả các cấp học từ mầm non tới đại học.

Những trường đại học danh tiếng luôn là mục tiêu của các bà mẹ được mệnh danh là “Kyōiku mama”

Hầu hết chúng tôi – những bà mẹ người nước ngoài ở Nhật Bản đều cố gắng cho con vào những trường có nói tiếng mẹ đẻ của chúng tôi và những hình thức học tại nhà lại trở thành một lựa chọn mà nhiều người trong số chúng tôi phải chọn.

Với tư cách là một giáo viên, tôi từ chối đưa ra bất cứ lời khuyên cụ thể nào về việc nuôi con và dạy con. Đơn giản là có quá nhiều cách làm đúng. Mỗi bà mẹ đều phải nghiên cứu, xem xét, cân nhắc và vật lộn với những lựa chọn cụ thể ở đất nước này.

Hãy nhớ rằng khi thiên thần bé nhỏ của bạn đã có thể bập bẹ được những từ có nghĩa, đó cũng là lúc bạn phải đưa ra những sự lựa chọn khó khăn về việc giáo dục và làm mẹ ở Nhật Bản – những lựa chọn dường như hoàn toàn xa lạ với cách mà bạn đã từng được nuôi dạy ở quê hương mình.

3. Lòng kiên nhẫn của các bà mẹ

Một trong những điều khó chấp nhận nhất với tôi là ý thức chung của người Nhật Bản về việc làm mẹ, đó là sự tin tưởng tuyệt đối vào tính kiên nhẫn. Tôi đã được đào tạo một cách kĩ lưỡng cách nuôi dạy con cái để chúng thích nghi với việc sống trong một đại gia đình, đầy những anh chị em họ ở Mỹ. Tôi được đào tạo để trở thành một vú em biết đưa lời khuyên cho việc thuê trại, cắm trại. Tôi là giáo viên dạy bơi cho bọn trẻ và sau đó cũng là người dạy chúng học. Nhưng chưa một lần nào tôi nhìn thấy một bà mẹ Mỹ điềm tĩnh chấp nhận những hành động quá khích của một đứa trẻ đang tức giận. Thế nhưng, đã nhiều lần trong suốt những năm nuôi con nhỏ ở Nhật Bản, tôi từng được chứng kiến nhiều cảnh tượng điển hình cho lòng kiên nhẫn của những bà mẹ ở đất nước này.

Đức tính kiên trì, nhẫn nại của người Nhật có lẽ xuất phát từ sự kiên nhẫn của chính các bà mẹ

Sự bất ngờ của tôi dần trở thành sự thấu hiểu, nếu không muốn nói là sự chấp nhận. Tôi nhận ra rằng sự chịu đựng và chấp nhận đó thể hiện sức mạnh của những bà mẹ nơi đây. Tôi học được cách không trừng phạt con khi chúng có những hành động quá khích nếu con còn nhỏ, mà hãy bình tĩnh nắm chặt tay chúng cho tới khi những cảm xúc đó qua đi, giống như tôi đã từng quan sát điều đó ở một bà mẹ Nhật. Tôi học được rằng nhẫn nại có thể là một đức tính của một bà mẹ, nhưng trên hết, tôi biết rằng không có ý thức chung nào về tình mẹ. Chỉ có cái gì là hiệu quả với bạn và với đứa trẻ của bạn.

4. Những quy định ngầm

Để làm một bà mẹ ở đây, bạn phải biết rằng luôn có những quy tắc dù không được nói ra nhưng bạn phải tuân theo khi làm một điều gì đó ở Nhật Bản. Đó có thể là việc đi giày trong nhà, việc phải may những chiếc túi đến trường theo đúng chuẩn chiều dài, chiều rộng, việc phải làm tình nguyện cho đội bóng của các bà mẹ hay cách mà các trường ở Nhật giải quyết chuyện bắt nạt lẫn nhau. Ngoài ra, còn có những quy định nghiêm khắc đối với các môn thể thao và các hoạt động ngoại khóa khác – những quy tắc mà nhiều người trong số chúng tôi không thể hiểu nổi.

Những quy định ngầm là thứ bạn cần biết nếu muốn làm mẹ ở đất nước này

Trước khi bạn bắt đầu cho con tham gia bất cứ khóa học hay ngôi trường nào ở Nhật Bản, hãy nghiên cứu tất cả những quy tắc ngầm ấy. Dự đoán những vấn đề trước khi chúng xảy ra và thảo luận với chồng bạn về cách giải quyết. Đừng đợi tới khi bạn gặp phải chúng trên đường đi. Hãy chuẩn bị cho những trở ngại chắc chắn sẽ đến và lên kế hoạch đề phòng chúng.

5. Xã hội trọng con hơn chồng

Người phương Tây quan niệm rằng mối quan hệ vợ chồng là nền tảng cho một gia đình. Một mối quan hệ hạnh phúc, lành mạnh giữa vợ và chồng sẽ nuôi dưỡng mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái và việc giữ lửa hôn nhân sau khi con cái rời khỏi vòng tay họ là một trong những điều quan trọng nhất. Sắp xếp thời gian dành cho một nửa của mình ngoài thời gian dành cho con cái được xem là một yếu tố cần thiết để giữ cho gia đình êm ấm, hạnh phúc.

Tuy vậy, một khi đã làm mẹ ở Nhật Bản, bạn không còn thực sự là một nửa của chồng mình. Bạn sẽ là mẹ của con mình nhiều hơn. Bạn sẽ giao lưu thường xuyên với mẹ của bạn con mình, còn chồng bạn sẽ “kết thân” với cơ quan. Hố ngăn cách giữa một cặp vợ chồng Nhật Bản lớn dần bởi vì xã hội khuyến khích sự tách biệt này.

Xã hội Nhật khuyến khích bạn làm mẹ tốt trước khi làm vợ tốt

Hãy tìm kiếm thứ hữu ích cho bản thân và chồng bạn để giữ gìn hạnh phúc gia đình bất chấp việc thiếu sự ủng hộ của xã hội. Không có sự hỗ trợ của vú em trong 8 năm đầu làm mẹ, tôi và chồng đã phải tìm ra những cách sáng tạo để làm mới quan hệ vợ chồng. Chúng tôi có những buổi hẹn hò riêng như xem phim tại nhà sau khi bọn trẻ đã đi ngủ hay đi dạo trên bãi biển vào sáng sớm. Ở bất cứ quốc gia nào, việc làm cha mẹ cũng gây ảnh hưởng tới mối quan hệ vợ chồng, nhưng ở Nhật Bản, bạn sẽ phải nỗ lực nhiều hơn để bảo vệ nó.

Dù mẹ bạn ở đâu – phương Đông hay phương tây, miền Bắc hay miền Nam, ở Nhật Bản hay ở một nơi nào khác, hãy nâng ly chúc mừng nhân ngày của những bà mẹ vào tháng Năm và nói lời cảm ơn về những nỗ lực và hi sinh không ngừng của họ.

Nguyễn Thảo(Theo Japan Times)