Vào cuối tuần trước, người tố cáo Christoper Wylie tiết lộ rằng công ty dữ liệu Cambridge Analytica đã thu thập bất hợp pháp thông tin từ khoảng 50 triệu tài khoản Facebook thông qua việc sử dụng các tính năng chia sẻ dữ liệu từ nền tảng này. Chính nhờ cách làm đó, công ty phát hiện ra Facebook sử dụng thông tin từ 50 triệu tài khoản để tham gia vào cuộc bầu cử Tổng thống Trump.

Facebook đã tự xóa dấu vết mình gây ra

Năm 2014, Facebook từng lên tiếng bắt Cambridge Analytica phải xóa báo cáo số liệu trên vì cho rằng hành động này là "vi phạm quyền riêng tư và bảo mật".

Trên thực tế trước năm 2014, Facebook đã từng sử dụng giao diện lập trình ứng dụng gốc API khác so với hiện tại, được gọi là API đồ thị v1.0, loại ứng dụng này cho phép các nhà phát triển bên thứ 3 thu thập thông tin không chỉ về bạn mà còn là bạn bè của bạn. Nghĩa là nếu nói về luật, Cambridge Analytica không hề sai khi thu thập dữ liệu người dùng từ Facebook vì tại thời điểm đó Facebook chưa hề thay đổi ứng dụng API.

Một nhà nghiên cứu tên là Aleksandr Kogan tạo ra một bài kiểm tra dạng quiz gọi là "thisisyourdigitallife", mà ông đã cho khoảng 270.000 người sử dụng nền tảng crowdsourcing của Amazon, Mechanical Turk. Sau đó, Kogan chuyển tiếp dữ liệu ông thu thập được tới Cambridge Analytica.

Bàn giao dữ liệu đó cho Cambridge Analytica nhưng Facebook lại nói rằng Kogan vi phạm thỏa thuận vì ông đã hứa chỉ sử dụng dữ liệu cho các mục đích học tập (theo The Guardian).

Thế nhưng, vấn đề lớn đang xảy ra là: Quiz này không những thu thập thông tin của 270.000 người tham gia mà còn cả bạn bè của họ nữa, con số đó lên tới 50 triệu người dùng.

Facebook đã lợi dụng phiên bản đầu tiên của API của mình để làm điều đó.

Sự đồng ý của bạn đã vô tình "tiếp tay" cho Facebook

Những hoạt động chuẩn bị hướng tới Giờ Trái đất 2018 đang diễn ra khá sôi động trên 2 fanpage chính thức là facebook.com/giotraidatvnvà facebook.com/earthhourvn. Và có lẽ cũng vì là năm thứ 10 Việt Nam tham gia nên Giờ Trái đất 2018 sẽ có không ít điều thú vị.

Giờ Trái đất 2018 có sự kiện gì?

Để hưởng ứng Giờ Trái đất, trên khắp cả nước sẽ diễn ra rất nhiều sự kiện. Trong đó, sự kiện chính của Hà Nội diễn ra ở Quảng trường Cách mạng Tháng Tám từ 20h tối nay và được tường thuật trực tiếp trên kênh VTV1.

Để xem trực tiếp sự kiện Giờ Trái đất trên VTV1 chúng ta có địa chỉ là vtvgiaitri.vn/live/vtv1 (hoặc vào đây) bên cạnh vtv.vn/truyen-hinh-truc-tuyen/vtv1 (hoặc vào đây) và vtvgo.vn/xem-truc-tuyen-kenh-vtv1-1 (hoặc vào đây).

Bên cạnh đó khán giả có thể chờ đón trên các ứng dụng VTV News (tải cho iOS ở đây và cho Android ở đây) hoặc ứng dụng VTVgo (tải cho iOS ở đây và cho Android ở đây). Nếu cần chúng ta có thể xem thêm hướng dẫn về VTVgo ở đây.

Bên cạnh đó ở TP.HCM, đêm sự kiện Tắt điện 1 giờ sẽ được tổ chức ở sân 4A Nhà văn hoá Thanh niên, Quận 1. Sự kiện bên lề của chương trình bắt đầu từ 17h với nhiều trò chơi và quà tặng cùng hoạt động xếp hình biểu tượng WiFi #Connect2Earth...

Lee Hayes, người đã sở hữu chiếc iPhone trên cho biết ông chỉ mới dùng thiết bị 3 ngày sau khi mua. Ông nói: "Nó nằm trên băng ghế ở nhà bếp khi tôi nghe tiếng chuông. Ngay khi tôi chạm vào màn hình để trả lời cuộc gọi, nó phát nổ.

Những cuộc hẹn hò hay các thông tin cập nhật về bạn bè như vậy trước đây không hề dễ dàng nếu không có Facebook. Chính các thông tin cá nhân kiểu như vậy chính là nguồn tài nguyên quý giá cho các bên muốn quảng cáo, điều tra xã hội hay dùng vào các mục đích khác.

Chẳng hạn, trước việc công ty Cambridge Analytica dùng thông tin cá nhân thu thập dưới sự đồng ý của Facebook để can thiệp vào cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ, nhiều người đã kêu gọi xoá tài khoản Facebook. Những người kêu gọi với hashtag #deletedFacebook nhằm phản đối việc chia sẻ thông tin cho bên thứ ba của Facebook. Tỷ phú nổi tiếng Elon Musk được cho là đã xoá hai Fanpage của Tesla và SpaceX trong chuỗi vụ việc này. Tuy vậy, thật không dễ để từ bỏ Facebook, vì sao?

Công việc

Tôi nằm trong hai nhóm (group) kín trên Facebook được tạo bởi cơ quan nơi tôi làm việc. Mỗi sáng tôi phải báo cáo công việc trên đó. Các sếp cần việc gì cũng chỉ cần gõ vài chữ lên và ai cũng đọc được. Sếp cần ai thì tag thẳng tên người liên quan vào, ai cũng có thể xem thấy.

Các công việc khác như thông báo nghỉ họp, sinh nhật người trong cơ quan, trưng cầu ý kiến,... đều được nhắn trong các nhóm này một cách cực kỳ tiện lợi. Chỉ cần vài click chuột hay vài cú chạm trên màn hình điện thoại là biết được ai đã xem nội dung đó, ai xem mà không trả lời… Một cá nhân khó có thể quyết định từ bỏ Facebook hay xoá tài khoản của mình khi cả công ty vài chục, vài trăm hay cả ngàn người đang dùng nó để liên lạc. Mà việc liên lạc này gần như tối ưu so với các công cụ khác, quan trọng nữa là nó nhanh chóng, nhiều tính năng, và hoàn toàn miễn phí.

Chưa kể, với nhiều người thì việc của họ là lướt Facebook. Chẳng hạn các phóng viên phải thường xuyên cập nhật Facebook để cập nhật thông tin. Người bán hàng phải có tài khoản Facebook để bán hàng và trả lời tin nhắn của khách. Nhiều người thậm chí rà khắp Facebook tìm kiếm ý tưởng để post lại trên trang Fanpage của mình,...

Bạn bè

Cùng với công việc, bạn bè là thứ quan trọng trong cuộc sống. Không có Facebook, người ta sẽ gọi điện, nhắn tin cho từng người để gặp mặt, sau đó gặp nhau hàn huyên mọi điều để cập nhật tình hình của nhau. Những thứ như vậy có ý nghĩa của nó, tuy nhiên sẽ mất thời gian và không phải lúc nào cũng gặp, gọi điện hay nhắn tin cho nhau được, và một người chỉ có thời gian cho vài cuộc gặp với một thiểu số bạn bè, trong khi với Facebook có thể nhìn thấy cuộc sống của tất cả bạn bè, khi cần chỉ cần bình luận, chat với nhau là có thể kết nối.

Chưa kể, bạn bè nhiều năm không liên lạc không hề biết cuộc sống của nhau thế nào, nhưng khi có các bạn bè chung thì nhận ra nhau và kết bạn cùng nhau, từ đó cập nhật tình hình của nhau hàng ngày.

Thú vui

Bạn có những thú vui như đạp xe, chạy bộ, nuôi thú cưng, chơi cờ, sưu tập điện thoại, đọc sách,... thì không thể không tham gia các hội nhóm cùng sở thích. Tại đây bạn sẽ được giao lưu với những người có kinh nghiệm, học hỏi nhiều điều để chăm chút thú vui, và chia sẻ kinh nghiệm của mình cho người khác.

Nói vậy không có nghĩa Foxconn sẽ biếu không cho khách hàng Bitcoin hay Ether, mà thực ra, một công ty con của Foxconn vừa đồng ý giúp Sirin Labs phát triển và sản xuất một chiếc điện thoại blockchain. Thiết bị mới này có tên gọi là Finney, được thiết kế nhằm giúp người dùng lưu trữ và sử dụng các đồng tiền số (như Bitcoin) cũng như các dịch vụ liên quan một cách an toàn.

Dù hàng triệu người trên toàn cầu đã và đang sở hữu Bitcoin, nhưng lại có khá ít người sử dụng chúng cho các giao dịch hàng ngày. Để phòng chống trộm cắp, chủ sở hữu các đồng tiền này phải giữ chúng trong các thẻ nhớ đặc biệt và chỉ sử dụng khi cần thiết, chưa kể phải nhớ các username và password dài hàng tá ký tự phức tạp.

Với trải nghiệm người dùng hiện tại, "mọi người sẽ không bao giờ hiểu được (tiền mã hoá)" - CEO của Siron Moshe Hogeg nói - "Chẳng có cách nào để mẹ tôi có thể biết cách dùng Bitcoin, mà bà thì rất thông minh đấy".

Theo hãng tin Bloombergthì Sirin đã thu về 158 triệu USD trong một đợt ICO hồi tháng 12, cùng 70 triệu USD thu về trước đó, để phục vụ triển khai dự án này. Chiếc điện thoại blockchain của hãng sẽ đến tay người dùng vào tháng 10, và dự kiến Sirin sẽ bán máy tại 8 cửa hàng mới lập nên ở các quốc gia với cộng đồng tiền mã hoá sôi động như Việt Nam và Thổ Nhĩ Kỳ. Hogeg cho biết ông hi vọng các nhà mạng cũng sẽ bán điện thoại Finney, và hiện đã có hơn 25.000 đơn đặt hàng. Sirin tham vọng bán được từ 100.000 đến vài triệu chiếc trong năm nay.

Thiết bị sẽ tích hợp mọi loại token, cho phép người chủ mua bán trên các trang web hỗ trợ tiền mã hoá như Overstock.com và Expedia, chuyển đổi tiền mặt sang các loại token đặc dụng nếu cần. Người dùng còn có thể kích hoạt Wi-Fi trong khi di chuyển và được các tài xế xe bus trả token vì cho "dùng ké" mạng di động.

Sirin cho biết Finney sẽ đảm nhiệm mọi dịch vụ liên quan tiền mã hoá khi người dùng kích hoạt một chốt vật lý. Thay vì bảo mật bằng một địa chỉ và khoá bí mật phức tạp, Sirin sẽ xác nhận danh tính người dùng bằng máy quét mống mắn, vân tay hay một mật mã đơn giản.

Dù kiến trúc của thiết bị có vẻ an toàn, nhưng vẫn có nguy cơ những tên cướp bắt cóc chủ sở hữu Finney và truy cập các ví tiền mã hoá bằng vũ lực - Matt Suiche, nhà sáng lập công ty bảo mật Comae Technologies cho biết.

"Nhìn qua thì thiết kế của điện thoại này quá nổi bật - có thể để thu hút sự chú ý của công chúng nhằm bán hàng tốt hơn. Nhưng nó cũng sẽ khiến người dùng dễ dàng bị lọt vào tầm ngắm" - Suiche nói.

Sirin hi vọng sẽ có thể nhượng quyền công nghệ của hãng cho các nhà sản xuất điện thoại khác. Những thoả thuận về phần mềm như vậy có thể làm hạ giá của Finney từ 1.000 USD xuống chỉ còn 200 USD mà thôi.

"Tôi nghĩ tôi có thể bán nó trên thị trường điện thoại đại chúng lớn, khi mà cải tiến trên điện thoại đã bão hoà" - Hogeg nói. Ông đang kỳ vọng vào các thoả thuận với hai nhà sản xuất nhỏ hơn, và đang xúc tiến thảo luận với một nhà cung ứng hàng đầu (Sirin đang có những cuộc gặp gỡ với Huawei Technologies). Foxconn từ chối bình luận về điều này.

"Để lượng người dùng ban đầu có thể thực sự tăng trưởng, các giải pháp cần phải tương thích với phần cứng hiện tại và tập trung vào những bộ phận người dùng rộng hơn" - Lucas Nuzzi, một chuyên viên phân tích tại Digital Asset Research cho biết.

Sirin hi vọng có thể bán Finney ra thị trường đại chúng trước các đối thủ cạnh tranh như Zippie và BitVault. Zippie - công ty vừa thu về 30 triệu USD trong một đợt ICO hồi tháng 2 - đã lập nên một nhóm 10 người với kinh nghiệm làm việc tại Nokia và Jolla, một công ty hệ điều hành di động. Startup này cũng sẽ nhượng quyền phần mềm của mình cho các nhà sản xuất phần cứng - theo lời nhà sáng lập Antti Saarnio. BitVault thì đã chuyển một số thiết bị đến thị trường châu Á để đánh giá về mặt ứng dụng quân sự, và hiện đang xem xét chuyển các điện thoại blockchain của mình trực tiếp đến ngừời tiêu dùng.

Liệu Sirin có thể biến sản phẩm này thành một "bom tấn" hay không, không ai biết. Trước đó, một vài dự án đầu tư mạo hiểm của Hogeg đã không đạt được kết quả như mong đợi. Hơn nữa, hâu hết mọi người chưa từng dùng tiền mã hoá hay blockchain. Chỉ 8% người Mỹ từng đầu tư và token số mà thôi.

Đó là chưa kể thị trường di động là một nơi cực kỳ khốc liệt. Nhưng Hogeg không nản lòng.

"Tôi muốn làm thứ gì đó tốt hơn trải nghiệm người dùng hiện tại" - ông nói - "Đến cuối cùng, khi bạn nhìn lại Vạn lý trường thành, lúc đầu chỉ có một người đặt một viên gạch nhỏ vào vị trí đó thôi. Sau đó từng người từng người một làm tiếp việc đó. Và chúng tôi có thể làm chiếc điện thoại này từng bước một".