Nhận định, soi kèo Belshina Babruisk vs FC Minsk, 22h30 ngày 12/7: Khách sa sút

Câu chuyện phần nào cho thấy hạn chế của y tế Việt Nam ngày trước. Tiêu chảy từng là nỗi kinh hoàng với sức khỏe của người dân.

Tuy khoa học phương Tây đã phân lập ra các vi khuẩn gây dịch tiêu chảy từ cuối thế kỷ 19, nhưng Việt Nam trước đây vẫn phân biệt các loại tiêu chảy dựa vào triệu chứng: đại tiện như tháo nước, gọi là tả; nếu sốt nóng sốt rét kèm đau bụng, đi lỏng thì gọi là thương hàn; nếu đau quặn bụng, phân lẫn máu gọi là lỵ.

Do điều kiện vệ sinh kém, người dân lúc bấy giờ chủ yếu dùng nước ao hồ, nên dễ dàng lây bệnh. Các dịch tả, lỵ, thương hàn xảy ra quanh năm, gây chết nhiều người, là một trong những nguyên nhân khiến tuổi thọ trung bình của Việt Nam thời đó thấp.

Ngày nay, khoa học đã xác định tên các tác nhân gây tiêu chảy, gồm nhiều loại vi khuẩn và virus. Về vi khuẩn, nguy hiểm nhất có vi khuẩn tả (Vibrio cholera), thương hàn (Salmonella typhi), trực khuẩn lỵ (Shigella)...

WHO thống kê hàng năm toàn thế giới có 16 triệu người nhiễm Salmonella và gần 500.000 người tử vong. Dịch bệnh do Salmonella chủ yếu xảy ra ở các nước đang phát triển, nơi điều kiện vệ sinh còn yếu kém. Ở các nước phát triển, nhiễm khuẩn thực phẩm hiếm khi xảy ra, nhưng không phải không có.

Tháng 1/2024, CDC Mỹ thông báo thu hồi nhãn hiệu thịt charcuterie do nghi nhiễm Salmonella. Đến nay, cơ quan này xác định tổng số ca nhiễm khuẩn Salmonella là 47, tại 22 bang.

Ở Việt Nam, trong ba loại vi khuẩn gây nhiễm khuẩn tiêu hóa hàng đầu, khuẩn tả và lỵ ít thành dịch, nhưng thương hàn thì liên tục gây ra ngộ độc thực phẩm, ảnh hưởng tới hàng trăm người mỗi vụ. Tại sao vậy?

Trong ba loại trên, vi khuẩn tả có sức sống yếu hơn, nên khó gây thành dịch lớn trong điều kiện hiện nay. Vi khuẩn lỵ thì gây bệnh chủ yếu ở đại tràng, gây đau quặn nhưng ít tiêu chảy ồ ạt nên người bệnh có diễn biến nhẹ hơn, hiếm khi lan dịch rộng. Các vi khuẩn đường ruột khác như E.coli cũng gây bệnh nhưng triệu chứng nhẹ.

Còn Salmonella có sức chịu đựng ngoại cảnh tốt, có thể tồn tại trong nước 2-3 tuần, trong phân hoặc nước đá 2-3 tháng, vì thế dễ dàng lây truyền. Vi khuẩn sinh sống và gây bệnh trong hệ tiêu hóa của người cũng như ở nhiều loại gia súc và gia cầm. Vì thế nguồn bệnh có nhiều, khó khống chế hết. Ở người đang mắc bệnh, một lượng lớn vi khuẩn thải ra ngoài sẽ gây ô nhiễm nguồn nước. Người mắc bệnh nhẹ hoặc đã hết triệu chứng vẫn có thể thải vi khuẩn ra môi trường, gọi là người lành mang trùng. Điều này lý giải tại sao dịch bệnh Salmonella cứ diễn ra âm ỉ không dứt, lâu lâu lại bùng lên thành dịch.

Dịch bệnh do Salmonella gây ra thường vào mùa hè, do người dân cần uống nhiều nước, có khi là nước chưa khử trùng, nước đá, ăn hoa quả tươi... là những nơi vi khuẩn có thể tồn tại lâu dài. Mùa hè cũng là có nhiều hoạt động du dịch, tập trung đông người, nên việc chế biến, bảo quản thực phẩm không đảm bảo, dễ nhiễm khuẩn.

Vi khuẩn Salmonella sinh sôi gây bệnh trong hệ thống ruột non, sản sinh ra độc tố, làm niêm mạc ruột xung huyết và tăng tiết dịch gây tiêu chảy ồ ạt. Độc tố của vi khuẩn gây nhiễm độc nhiều cơ quan khác. Số lượng vi khuẩn cao có thể gây nhiễm trùng máu. Người bệnh có thể tử vong vì mất nước hoặc do nhiễm trùng nhiễm độc các cơ quan khác.

Vì thế khi có dấu hiệu nhiễm khuẩn tiêu hóa như sốt cao, đau bụng, nôn, tiêu chảy... cần đến ngay cơ sở y tế để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Người bệnh sẽ được truyền dịch để bù lại lượng nước đã mất, được dùng kháng sinh phù hợp để diệt vi khuẩn gây bệnh và các biện pháp khác nâng cao sức đề kháng.

Để phòng bệnh do Salmonella gây ra, đối với mỗi cá nhân, nên triệt để thực hiện ăn chín uống sôi. Chỉ với khẩu hiệu giản dị "ăn chín uống sôi" ngành y tế Việt Nam những năm 1960 dù còn thiếu thốn phương tiện vật chất, đã dập tắt được dịch tiêu chảy ở miền Bắc. Tuy nhiên gần đây nguyên tắc vệ sinh đơn giản này bị coi nhẹ, sao nhãng, gây nên nhiều vụ nhiễm khuẩn tiêu hóa.

Với các cơ sở chế biến thực phẩm, dứt khoát phải tuân thủ nghiêm ngặt tất cả quy định về vệ sinh an toàn. Trước hết phải đảm bảo nguồn nước sạch, không có vi khuẩn gây bệnh. Tiếp theo dây chuyền chế biến phải an toàn, tách riêng thực phẩm sống và thực phẩm chín, có phương tiện bảo quản lạnh đầy đủ. Môi trường chế biến nhà xưởng phải sạch sẽ, xa các nguồn ô nhiễm, không có ruồi, chuột, gián.

Người chế biến phải được khám sức khỏe định kỳ để phát hiện khả năng người lành mang trùng. Khi chế biến phải có đồ bảo hộ, bao tay đầy đủ. Nên nhớ nguồn lây nhiễm vi khuẩn cho thực phẩm đến từ ba hướng: nguồn nước, dụng cụ, và tay người chế biến.

Để thực hiện tốt những biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm còn đòi hỏi vai trò rất quan trọng của nhà chức trách trong việc kiểm tra giám sát thường xuyên và phạt nặng khi có vi phạm.

Những vụ nhiễm khuẩn thực phẩm xảy ra gần đây nhắc nhở mỗi người không được chủ quan, không thể để bóng ma dịch bệnh quay trở lại.

Quan Thế Dân

Anh Vũ là công chức Nhà nước tại TP.HCM. Khi con gái lên 9 tuổi, không hiểu vì lý do gì mà người vợ xinh đẹp ngoan hiền của anh bỏ nhà ra đi mang theo toàn bộ tài sản tiền vàng, sổ đỏ… Anh Vũ sống cảnh gà trống nuôi con gần 17 năm. 

Hiện con gái anh đã lớn, đang học thạc sĩ ở nước ngoài. “Từ khi vợ bỏ đi, có nhiều người tìm đến nhưng nhìn con còn nhỏ dại tôi không nỡ gật đầu đón nhận người mới. Tôi muốn tập trung lo cho con”, anh Vũ tâm sự.

Tới nay, khi con gái sắp tốt nghiệp và mẹ già mong anh yên bề gia thất nên người đàn ông 48 tuổi đi tìm vợ mới. Anh mong tìm được người sẽ cùng mình đi hết quãng đường đời còn lại.

Thanh Quyên là giáo viên dạy trung học phổ thông tại TP.HCM. Cô quen chồng năm 20 tuổi. Sau 3 năm yêu xa, 2 người quyết định kết hôn. Nhưng 7 năm hôn nhân sau đó cả 2 vẫn không cùng chung sống dưới một mái nhà. Lý giải cho cuộc hôn nhân kỳ lạ của mình, Quyên cho biết: “Tất cả là do mâu thuẫn giữa em và gia đình nhà chồng”.

Quyên kể, khi đang yêu, cô và gia đình hỗ trợ để anh học Đại học Luật TP.HCM. Dự định học xong, chồng sẽ ở lại thành phố lập nghiệp, còn Quyên tiếp tục học lên thạc sĩ.

Khi đó, bố mẹ chồng còn nói với bố mẹ Quyên: “Tụi nó lập nghiệp đâu cũng được, miễn sao đừng quên gia đình”. Nhưng sau khi kết hôn 2 năm, chồng học đại học xong thì bố mẹ chồng lại “lật kèo” muốn cô về Long An an phận làm vợ, làm dâu. “Họ nói với bố mẹ em là số phận của con dâu là do họ quyết định”.

Vậy là Quyên cùng con trai hàng tuần đi lại giữa hai nơi, vừa đi làm vừa về quê thăm chồng và gia đình chồng. Chồng cô nhất quyết không chịu chuyển công tác lên TP.HCM. Dù con trai bị tật ở chân, tự kỷ nhưng chồng cũng không cùng Quyên chăm sóc con và luôn tính toán thiệt hơn với vợ.

Nhiều lần, anh ta nói với Quyên “Tôi phải lén lút lên ngủ với cô”. Câu nói của anh khiến 8X đau lòng.

“Em cố chấp trong tình yêu, vì em yêu quá nhiều. Em cứ nghĩ rằng em cố gắng làm để chăm lo cho con, không để ảnh hưởng tới chồng thì chồng sẽ tập trung công việc và chuyển lên sống cùng vợ con”. Vì thế, Quyên chờ đợi chồng 7 năm. Tuy nhiên, cuộc hôn nhân ấy lại đi đến kết cục không như cô mong đợi.

Trong một lần tranh cãi, Quyên bảo chồng ký vào đơn ly hôn. Không ngờ anh ta bỏ đi luôn, dù cô cố gắng níu kéo, xin lỗi và dằn vặt vì lời nói lúc nóng giận của mình. Hơn 1 năm sau cô mới phát hiện chồng mình có người thứ 3 từ trước trận cãi vã đó. Để nảy sinh mâu thuẫn và ký đơn ly hôn chỉ là cái cớ của anh ta. Cô lâm vào trầm cảm thời gian dài khi một mình nuôi con.

Sau 4 năm ly thân, giữa năm nay, chồng cũ đơn phương làm đơn ly hôn với Quyên.

Quyên như bừng tỉnh, muốn cho bản thân một cơ hội mới để không phải sống trong quá khứ đen tối.

Nghe những chia sẻ của 8X, MC Tô Nhi A bức xúc nói: “Vợ hợp pháp mà mình phải lén lút đi ngủ cùng? Một cuộc hôn nhân không đối thoại, không gần gũi, không chung sống, không đồng hành thì cơ sở ở đâu để phát triển”.

Tiến sĩ tâm lý động viên Quyên đã can đảm để bước qua một cuộc hôn nhân không có nội dung hãy mạnh dạn bước tiếp để xây lại một cuộc đời mới tích cực hơn, ý nghĩa hơn. 

Hai người chơi sau khi cùng nhau ăn trưa đã có những chia sẻ thêm về quan điểm sống, về tính cách và những mong đợi ở một người bạn đồng hành sau này. 

Cả anh Vũ và chị Quyên đều nhận thấy có sự chênh lệch nhau về tuổi tác. "Nhưng điều đó không quan trọng, quan trọng là hai người sống và tìm được tiếng nói chung", anh Vũ nói. Chị Quyên cũng lên tiếng: “Tình yêu không quan trọng tuổi tác, quan trọng là sự chân thành và thực sự 2 người là mảnh ghép của nhau".

Cuối cùng, cả hai cùng bấm nút đồng ý cho nhau cơ hội tìm hiểu để đồng hành, bù đắp cho nhau khỏi những tổn thương của cuộc hôn nhân trước đó.

Đứng trước các chuyên gia, đại diện Quỹ Nhi đồng Liên Hợp Quốc và nhiều cơ quan ngoại giao, người phụ nữ trong trang phục truyền thống của người Mông tự tin trình bày kinh nghiệm ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) vào giảng dạy môn Toán. Cô nói tư duy máy tính và trí tuệ nhân tạo đã giúp mình soạn thảo, lên ý tưởng cho từng nội dung bài dạy.

"Cô Dính rất xuất sắc. Tinh thần học hỏi, đổi mới, đặc biệt hội nhập của cô ấy thật đáng khâm phục và ngưỡng mộ", kỹ sư Đỗ Hoàng Sơn, thành viên Liên minh STEM, nhận xét.