Chia sẻ với PV VietNamNet, ông Thọ cho rằng nhiều người đang hiểu sai về hệ thống đào tạo trường chuyên khi lấy một vài điển hình xấu để đưa ra cái nhìn tổng thể. “Những trường chuyên đào tạo ra học sinh giỏi, nhưng giỏi không phải chỉ một môn mà giỏi toàn diện. Bởi những học sinh đã giỏi thì cái gì các em cũng muốn tìm hiểu. Cơ bản là trường có định hướng học sinh đáp ứng yêu cầu hay không mà thôi”, ông Thọ nêu quan điểm.

Ông Thọ chia sẻ: “Có thể thấy không phải vô cớ mà những cuộc thi trí tuệ, kiến thức toàn diện cho học sinh THPT như Đường lên đỉnh Olympia, hầu hết các thí sinh vào chung kết đều đến từ các trường chuyên”.

Theo ông Thọ, ngoài việc đào tạo mũi nhọn, các trường chuyên cũng rất chú trọng hướng tới việc đào tạo học sinh phát triển toàn diện. Dẫn chứng ngay ở Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong, điều này thể hiện rõ nhất ở việc trường hiện quan tâm nhất đến việc đào tạo ngoại ngữ cho học sinh, một điểm được xác định là điểm yếu của các học sinh tỉnh lẻ.

“Tiếc là các học sinh trường chuyên đặc biệt ở các địa phương như chúng tôi thì ngoại ngữ còn kém. Có tình trạng là các em đúng là học sinh giỏi, thậm chí tốt nghiệp vào ngoại thương, kinh tế,… những trường top đầu của Việt Nam nhưng ra trường vẫn thất nghiệp”.

Do đó, trường xác định hướng cần khắc phục là nâng cao năng lực ngoại ngữ của học sinh. Để làm được điều này, 3 năm nay, trường này liên kết hợp tác với một số trung tâm tiếng Anh. Một mặt tập trung vào việc đào tạo, bồi dưỡng giáo viên tiếng Anh và giáo viên dạy các bộ môn khoa học tự nhiên bằng tiếng Anh. Mặt khác tăng cường các giờ học với giáo viên bản ngữ.

“Chương trình giáo viên Việt và nước ngoài sẽ được đồng bộ vào với nhau. Giáo viên nước ngoài mạnh về khả năng nghe nói thì dạy về cái đó. Giáo viên Việt tập trung dạy về ngữ pháp và viết luận cho học sinh”.

Cũng vì vậy mà theo ông Thọ, nhiều năm trở lại đây khả năng tiếng anh học sinh đã có những tiến bộ vượt trội. “Năm trước điểm ngoại ngữ bình quân thi THPT quốc gia của học sinh trường trên 7, năm vừa rồi là trên 6,5. Đến thời điểm này, số lượng học sinh của trường giỏi ngoại ngữ là tương đối đông”.

Ông Vũ Đức Thọ, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Lê Hồng Phong, Nam Định.

Ông Thọ cho rằng, để có thể phát triển được hệ thống trường chuyên, khâu quan trọng nhất vẫn là giáo viên. “Tăng cường bồi dưỡng giáo viên là khâu quan trọng nhất, có thể nói làm tốt khâu đào tạo giáo viên thì kết quả chất lượng sẽ lên. Đây là một trong số những hoạt động quan trọng nhất cần phải làm”.

Theo ông Thọ, lực lượng giáo viên trẻ kế cận là rất cần thiết bởi lực lượng cao tuổi hoặc sắp nghỉ hưu hoặc đến độ tuổi không chịu được áp lực dạy chuyên. “Chúng tôi định hướng thay đổi đội ngũ kế cận. Vì vậy phải xây dựng được một khung chương trình đồng bộ để đội trẻ sẽ dựa vào khung chương trình đấy để biết phải dạy cái gì, làm được gì thì sẽ thực hiện được tốt. Nếu không, có thể người ta có thể rất giỏi, nhiệt huyết nhưng không biết nên làm theo hướng nào. Việc xây dựng chương trình khung là để phục vụ trực tiếp cho đối tượng bổ sung vào đội ngũ chuyên.

Dựa trên khung chương trình chung, trường cũng có thể yêu cầu tất cả các giáo viên hiện có tự viết bài giảng và trong vài năm sẽ có hệ thống bài giảng riêng phục vụ trực tiếp cho công tác giảng dạy của trường. “Ngoài ra, để nâng cao chất lượng, chúng tôi yêu cầu bắt buộc hàng năm giáo viên phải có đề tài nghiên cứu. Việc này để đánh giá khả năng tự học và tự nghiên cứu của từng giáo viên”.

Cần có cơ chế động viên học sinh giỏi

Cũng xác định giáo viên chính là yếu tố tiên quyết đến việc thành công của hệ thống đào tạo chuyên, bà Đỗ Thị Hòa, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Trần Phú (Hải Phòng) lo lắng hiện thiếu nguồn tuyển mới.

Bà Đỗ Thị Hòa, Hiệu trưởng Trường THPT Chuyên Trần Phú, Hải Phòng.

“Giờ có ai vào sư phạm đâu, thậm chí trong những em đội tuyển tham dự thi học sinh giỏi chỉ đếm trên đầu ngón tay số vào ngành sư phạm. Nếu có thì chủ yếu là các môn thuộc khoa học xã hội. Còn khoa học tự nhiên thì rất ít các em bước vào ngành sư phạm để trở thành các thầy cô”. Bà Hòa thực sự lo lắng bởi tính chất của hệ chuyên đòi hỏi các thầy cô phải có nền tảng đào tạo rất tốt. “Hiện nay trường chúng tôi có 3 thầy giáo chuyên Toán và đang rất muốn tuyển thêm một sinh viên giỏi. Nhưng 2 năm nay không có một hồ sơ nào. Ngành sư phạm giờ dư rất nhiều, nhưng thật sự xuất sắc, đáp ứng được yêu cầu, có tố chất, tiềm năng dạy chuyên thì với các bộ môn khoa học tự nhiên không phải nhiều”, bà Hòa nêu thực tế.

Ngoài ra, theo bà Hòa, để có thể khuyến khích được công tác đào tạo chuyên, cần có cơ chế đặc biệt cho những học sinh giỏi. Cụ thể, Bộ GD-ĐT cần xây dựng một cơ chế động viên đối với học sinh giỏi quốc gia. “Mỗi năm, mỗi trường chuyên chỉ có một đội tuyển thi học sinh giỏi quốc gia từ 8-10 em ở mỗi bộ môn. Những học sinh này phải mất từ 11-12 năm phấn đấu, rèn luyện để trở thành thành viên của đội tuyển tham dự thi học sinh giỏi quốc gia. Nhưng theo cơ chế thì chỉ khoảng 50% số này có giải. Trong đó có cả giải Khuyến khích, thế nhưng diện tuyển thẳng cũng chỉ từ giải Ba trở lên. Rõ ràng số lượng được ưu tiên này rất hạn chế bởi tính tổng mỗi tỉnh cũng chỉ khoảng 100 em. Số có giải thì không nói, nhưng số còn lại thì như chỉ tham gia một cuộc chơi mà không được một quyền lợi gì. Trong khi, để được trở thành người chơi của cuộc chơi đó phải đầu tư nhiều công sức, đâu phải là ăn may. Chưa kể, khi không đạt giải, quay về ôn thi đại học, có khi các em lại đuối hơn so với các bạn không dành nhiều tâm huyết cho việc vào được đội tuyển”, bà Hòa nói.

Điều này dẫn đến nảy sinh thực tế nhiều trường chuyên mà ngay Trường THPT chuyên Trần Phú, nhiều bộ môn rất khó khăn trong việc động viên học sinh tham dự đội tuyển học sinh giỏi quốc gia. Đây là cái khó trong việc đào tạo và phát triển các trường chuyên.

Bà Hòa cũng đề xuất cần phải có sự động viên, cơ chế khích lệ hợp lý với bất kỳ học sinh nào vào được đội tuyển thi học sinh giỏi quốc gia của địa phương đó. Có thể là có một chứng nhận và phải được cộng điểm thi đại học môn học đó khi học sinh tham gia thi đại học.

“Như vậy các em học sinh giỏi khi bước vào đội tuyển đã cảm thấy có được một vinh dự. Và tại sao với học sinh giỏi, chúng ta lại khắt khe đến thế?, bà Hòa nói.

• Thanh Hùng

- Diệu Linh, Hà An, Chí Nguyên là ba em bé đang học tiếng Anh tại LucyMax. Dù các bé mới 4, 6 và 8 tuổi nhưng đã thể hiện khả năng nói, đọc rất thành thạo.

Bốn tuổi nói Tiếng Anh lưu loát

Bé Hà An, 8 tuổi, ở Nghệ An mới theo học ba tháng, nhưng có khả năng nói, đọc và giao tiếp tiếng Anh rất trôi chảy.

Chị Nhung, mẹ của bé An cho biết, trước đó chị rất muốn cho con học tiếng Anh nhưng lo con học nhiều nơi, mỗi nơi có một cách dạy khác nhau con sẽ không tiếp thu được. Vì vậy bé An được mẹ cho học tại đây, nhưng do cách dạy dễ hiểu, bài giảng thu hút nên con rất thích.

“Tôi theo dõi bé học hằng ngày, đầu tiên con được học cách phát âm, sau đó con nghe và phát âm lại. Tiếp đó cô giáo đưa ra những câu hỏi cùng những hình ảnh rất thú vị, những từ ngữ đơn giản nhưng rất dễ hiểu. Ngoài ra khi dạy cô cũng giao lưu với các bé, kết hợp với kiểm tra những điều con vừa học, tạo nên sự kết nối, giúp bé tiếp thu rất nhanh” – chị Nhung cho biết, chỉ sau vài tháng, con chị đã phát âm rất chuẩn, có khả năng giao lưu với mọi người bằng tiếng Anh mà trước đó dù học ở trường một thời gian khá dài nhưng con không làm được.

Bé Diệu Linh, 4 tuổi ở Hà Nội hiện cũng là một học sinh của LucyMax. Mới 4 tuổi nhưng Diệu Linh đã có khả năng đọc, nói được từ đơn giản bằng tiếng Anh rất tốt.

Bé Diệu Linh

Theo chia sẻ của chị Lựu, mẹ bé Linh, vì thấy con thích nghe các clip tiếng Anh có sẵn trên mạng nên chị đăng kí cho con học. Không ngờ chỉ sau một thời gian con chị rất hào hứng. Bé cũng thể hiện được năng khiếu học ngoại ngữ khi có thể trả lời và nói nhiều từ ngữ bằng tiếng Anh.

Dễ hiểu và rẻ chi phí

Theo chia sẻ của các vị phụ huynh, việc học tiếng Anh trên mạng rất dễ hiểu, chi phí cũng tương đối rẻ. 

“Điều quan trọng nhất của việc học tiếng Anh là cách phát âm. Khi quan sát con học ở đây, con được lắng nghe phát âm và quan sát khẩu hình miệng từ giáo viên bản ngữ. Con sẽ bắt đầu phát âm được một cách chuẩn xác, kết hợp với quan sát khẩu hình. Ví dụ khi học âm “A”, cô giáo sẽ nhấn vòm miệng để bé đọc theo, sau đó cô sẽ khéo léo dẫn bé tới tới từ mới như “Apple”. Điều này khác hoàn toàn với cách học thông thường trong nhà trường, bé phải đọc “Apple” ngay nên tiếp thu rất nhanh”- chị Nhung cho biết.

Theo chị Nhung “việc dạy học tiếng Anh ở trường tiểu học vẫn đang được đi theo mô típ cũ. Tức cô giáo cho viết từ mới, rồi học ngữ pháp, sau đó là đọc từ mới mà không dạy trẻ cách đánh âm. Đây là cách học rất phức tạp và khó với trẻ em vì vậy học sinh chỉ nhớ được một lúc rồi quên ngay” 

Chị Nhung cũng tiết lộ, ngoài cách dạy, chi phí cho con theo học trực tuyến cũng rất phù hợp. Thông thường mỗi tháng chỉ mất khoảng 250.000 ngàn. Điều tiện lợi là trẻ có thể học được ở mọi lúc, mọi nơi. Ngoài giờ học, hằng tuần các cô giáo của trung tâm sẽ gọi điện và trao đổi với con giúp bé thêm dạn dĩ.

“Quan trọng đối với trẻ nhỏ là được khuyến khích nếu làm tốt việc gì. Trung tâm của bé An luôn khuyến khích cháu bởi những quà tặng nhỏ nhắn dù là 1 cây bút hay hộp chì màu nếu cháu đạt được điểm cao, điều này tạo nên sự thích thú cho con” – chị Nhung cho biết.

Chị cũng đề nghị, Bộ GD-ĐT cần tham khảo cách dạy của các trung tâm trên mạng. Đây có thể cũng là một cách hỗ trợ cho đề án ngoại ngữ 2020 mà Bộ đang triển khai.

Chị Tuệ San có con trai Chí Nguyên (6 tuổi) cũng là một học viên của LucyMax cho biết, mỗi tối Chí Nguyên được chị cho xem một video khoảng 16 phút, nhưng sau vài tháng theo học con đã có vốn từ khá nhiều.

Bé Chí Nguyên đang học tiếng Anh trên mạng

“Hiện tại thời gian học tiếng Anh ở trường của bé khá ít. Mỗi tuần cháu chỉ được học 2 tiết tiếng Anh nên việc tiếp thu không được nhiều. Đây là lứa tuổi phù hợp để học ngoại ngữ, nếu không cho con học thì sau này con sẽ khó học lắm”- chị San cho hay. 

Theo chị, dù giao tiếp của con mới dừng lại ở những câu rất đơn giản, nhưng nếu đặt câu hỏi “What is this?”, Nguyên đều có thể trả lời được. 

“Nhiều lúc học theo con, tôi phát âm sai con đều sửa, con lại uốn nắn mẹ đọc miệng như thế này cho đúng. Khi tôi và con nghe cùng một video giống nhau nhưng tôi chọn một từ, còn con chọn một từ, kết quả là từ của con bao giờ cũng đúng. Khả năng nghe của con cũng tốt hơn”.

Theo chị San, chương trình trên mạng cũng khá giống với chương trình học lớp của con. Nhưng điều khác biệt đây là những video ngắn nên mỗi tối con có thể dành 30 phút để học. 

Tại sao không tận dụng mạng internet?

Theo ông Kyung Young Pyo, Trung tâm trực tuyến Anh Ngữ LucyMax, tất cả các ngôn ngữ đều có chung quá trình học, không có sự khác biệt nào. 

Một em bé người Việt nếu sinh ra và lớn lên tại Bắc Mĩ, em bé đó có thể nói Tiếng Anh một cách rất tự nhiên mà không có vấn đề gì trong việc sử dụng Tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ, không phân biệt quốc tịch của cha mẹ. 

Vậy tại sao khó có thể học tiếng Anh tại Việt Nam? Theo ông Kyung Young Pyo đó là do sự khác biệt giữa môi trường học tiếng Anh. Nếu có môi trường phù hợp cho mọi người có thể nghe tiếng Anh nhiều và nói được những gì họ nghe thì sẽ không có vấn đề gì khó khăn trong việc giao tiếp. Không cần phải ra nước ngoài để học tiếng Anh nữa.

Nhưng một câu hỏi đặt ra là làm thế nào để tạo ra một môi trường tương tự các nước sử dụng tiếng Anh như tiếng mẹ đẻ? Thuê giáo viên bản ngữ ư? không thể nào! Mạng Internet toàn cầu đã mang đến cho chúng ta nhiều cơ hội để tiếp cận các phương pháp học tiếng Anh đa dạng. Thông qua mạng internet, chúng ta có tạo ra môi trường học tương tự bao gồm các bài giảng và giảng viên tiếng Anh người sử dụng tiếng Anh như ngôn ngữ mẹ đẻ.

“Theo tôi những chương trình tiếng Anh trực tuyến trong đó bao gồm các tài liệu giảng dạy hiệu quả, dễ nhớ, với âm thanh rõ ràng và chuẩn xác, đặc biệt là tốc độ nói phù hợp cho những học viên lần đầu tiên tiếp xúc với tiếng Anh. Một chương trình như vậy thì sẽ khiến cho học viên học tiến bộ nhanh và hiệu quả hơn, vì vậy chương trình có thể giúp học viên tiết kiệm được quỹ thời gian và chi phí theo học. Sử dụng chương trình học đúng phương pháp có thể mang lại cho học viên một môi trường tiếp cận với tiếng Anh như người bản ngữ giao tiếp hàng ngày và nó sẽ mang lại cho các học viên hiệu quả tốt cũng như là kết quả học tập tốt hơn trong việc giao tiếp tiếng Anh lưu loát. Chương trình sẽ sử dụng trong hệ thống các trường học, trường mầm non, trung tâm tiếng Anh, tại nhà, ở bất cứ nơi đâu và thời gian nào” – ông Kyung Young Pyo nhấn mạnh.