Theo báo cáo của Viện trưởng Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số Việt Nam Lưu Vũ Hải, nhân sự của Viện đa số có trình độ đại học trở lên, được đào tạo cơ bản, nhiệt huyết. Năng lực của các cán bộ, nhân viên của Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số Việt Nam, theo đánh giá của Thứ trưởng Nguyễn Huy Dũng là không thua kém so với người lao động các đơn vị khác trong khối công nghệ số của Bộ.

Dù vậy, qua nhiều năm Viện chưa khởi sắc, chưa có hướng đi, chưa có lãnh đạo phù hợp và cũng chưa có nhiều đóng góp cho sự phát triển của Bộ, ngành.

Chức năng và nhiệm vụ, hoạt động của Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số Việt Nam, nếu duy trì như hiện tại cũng sẽ có mâu thuẫn, chồng chéo với một số đơn vị khác của Bộ như: Viện Chiến lược TT&TT, Cục Chuyển đổi số quốc gia, Cục Công nghiệp CNTT và Truyền thông, Cục Phát thanh, Truyền hình và Thông tin điện tử.

Tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đã chỉ rõ việc đầu tiên phải làm là phân vai cho rõ, tránh chồng chéo hoặc bỏ sót.

Nghĩ ngược lại và làm khác đi để trở thành đơn vị xuất sắc

Nhấn mạnh định hướng phát triển cho Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số Việt Nam trong ngắn hạn, trung hạn cũng như dài hạn là việc cần đặc biệt chú trọng, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng đề xuất phương án Viện chuyển hẳn sang làm công việc mới.

Chỉ rõ cái mới hiện nay là chuyển đổi số, người đứng đầu ngành TT&TT cho rằng, nghĩ ngược lại và làm khác đi là việc Viện Công nghiệp phần mềm và nội dung số Việt Nam rất cần lúc này.

Bộ trưởng đề nghị Viện đừng sợ cái mới. Làm cái mới, khả năng để Viện trở thành xuất sắc. “Cái mới dễ ở chỗ, Viện sẽ phải dùng người ngoài nhiều hơn, và vì thế tổ chức của Viện sẽ gọn, nhẹ hơn và thực hiện nhanh hơn... Cái mới còn dễ ở chỗ vì không biết nên tính học hỏi cao hơn. Sức mạnh của tổ chức là học hỏi. Cái mới mà mình không biết thì tính học hỏi rất cao. Và cũng vì không biết, không có mà chúng ta sẽ phải đi ra ngoài để tìm, để biết ai tốt nhất cái gì rồi mang về. Người giỏi nhất bây giờ là người biết ai giỏi nhất cái gì. Cho nên, Viện sẽ có chỗ đứng tốt, thậm chí rất tốt, siêu tốt nếu làm cái mới”,Bộ trưởng nhấn mạnh.

Viện có thể chọn làm tư vấn, mang tri thức xuất sắc về chuyển đổi số đến các bộ, ngành, địa phương – những nơi cần đến các tri thức này và tạo ra giá trị.

Nhiều tri thức xuất sắc về chuyển đổi số đang ở Bộ TT&TT, song hiện chưa có ai mang đến các địa phương, đến các tổ chức để biến thành giá trị. Theo Bộ trưởng, việc của Viện sẽ là tổng hợp các tri thức xuất sắc của Bộ về chuyển đổi số, đi các địa phương, các tổ chức để tư vấn cái phù hợp và gọi tên đúng doanh nghiệp triển khai, tập trung vào giải các nỗi đau của địa phương.

Trong các tư vấn, 2 việc Viện cần làm thêm là tính toán để giá trị tạo ra lớn hơn chi phí bỏ ra của các địa phương; và biết giá dịch vụ của các doanh nghiệp để không xảy ra tình trạng đẩy giá lên cao gây tai nạn cho các địa phương, tổ chức.

“Mục tiêu là không phải là tạo ra tri thức xuất sắc mà là đưa được tri thức xuất sắc đến được với người cuối cùng cần nó và tạo ra giá trị”, Bộ trưởng lưu ý.

Trao đổi tại cuộc làm việc, ông Nguyễn Thành Phúc, Viện trưởng Viện Chiến lược TT&TT cho rằng, việc chuyển hẳn sang làm cái mới sẽ tạo ra sự khác biệt, đưa Viện trở thành một đơn vị hoàn toàn mới so với trước.

Theo Vụ trưởng Vụ Kế hoạch Tài chính Nguyễn Minh Sơn, Viện cũng nên đầu tư nghiên cứu kỹ về chuyển đổi số cho các ngành, lĩnh vực. Có thể chọn một số ngành, lĩnh vực chủ chốt để nghiên cứu sâu, tổng hợp các tri thức xuất sắc để có tư vấn cho các bộ, ngành.

Từ những gợi mở, những trao đổi tại buổi làm việc, Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng nhấn mạnh 2 việc đặc biệt quan trọng thuộc trách nhiệm của người đứng đầu đơn vị đó là: xác định đường hướng, làm gì trong ngắn hạn, trung hạn, dài hạn và xây dựng tổ chức – bộ máy, quy trình, con người để thực thi các nhiệm vụ. 

Hãy nghĩ ngược lại và làm khác đi

Kính thưa các quý vị đại biểu,

Năm 2023 sẽ là năm về dữ liệu. Đó là bảo vệ dữ liệu cá nhân; là công bố và xây dựng các cơ sở dữ liệu cấp bộ ngành và địa phương; là mở dữ liệu để kết nối chia sẻ; là an toàn dữ liệu; là xây dựng các trung tâm dữ liệu lớn quốc gia; là xử lý dữ liệu số để tạo ra giá trị mới cho nền kinh tế. Bộ TT&TT sẽ cầm nhịp về năm dữ liệu, tạo ra sự thay đổi căn bản về dữ liệu. Tạo ra dữ liệu và khai thác dữ liệu để tạo ra giá trị mới là sự khác biệt căn bản của chuyển đổi số. 

Kế hoạch Năm Dữ liệu số quốc gia sẽ được Thủ tướng Chính phủ - Chủ tịch UBQG về Chuyển đổi số (CĐS) ban hành trong quý 1 này, chúng ta sẽ cùng nhau thực hiện. Các hội, hiệp hội, doanh nghiệp chủ động xây dựng các kế hoạch hành động, tập trung vào các sáng kiến về dữ liệu, hướng tới tạo ra giá trị từ dữ liệu, và đặc biệt là tạo ra nhận thức đúng về dữ liệu.

Năm 2023, sau 3 năm Covid, các hoạt động hợp tác quốc tế bị cầm chừng, Bộ TT&TT sẽ mở chiến dịch hỗ trợ các doanh nghiệp công nghệ số đang kinh doanh ở nước ngoài hoặc đi ra nước ngoài. Mang tri thức, công nghệ số của Việt Nam đi mở cõi. Nhà nước mở đường, rồi người đi trước kéo người đi sau. Để thế giới biết đến Việt Nam thì không chỉ vì Việt Nam là nơi đến mà còn là do nơi Việt Nam đến. 

Thị trường công nghệ thông tin (CNTT), công nghệ số (CNS) của Việt Nam là một thị trường chật chội. Chi cho CNTT, CĐS thì không lớn nhưng số lượng doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực này lại rất nhiều. Và cũng chính vì sự cạnh tranh ấy mà chúng ta có khả năng tạo ra các sản phẩm, dịch vụ chất lượng với giá rẻ. Đây là năng lực cạnh tranh chính của chúng ta để có thể đi ra nước ngoài. Làm công nghệ thì không có chỗ cho sản phẩm trung bình, nhưng sản phẩm chất lượng mà giá cao thì lại không đến lượt những doanh nghiệp chưa có tên tuổi quốc tế như chúng ta. Chất lượng và giá rẻ sẽ rất phù hợp với giai đoạn đại chúng hoá công nghệ số, khi tất cả các nước, từ giàu đến nghèo, đều đang đẩy nhanh CĐS một cách toàn dân và toàn diện.

Đi ra nước ngoài là cạnh tranh với những người xuất sắc nhất. Và đây là cách để chúng ta trở nên xuất sắc, có năng lực cạnh tranh quốc tế. Và cũng vì có năng lực cạnh tranh quốc tế mà chúng ta tồn tại được lâu dài ở trong nước. Đi ra nước ngoài cũng là để bảo vệ Việt Nam.

Các Big Tech đang phát triển công nghệ số để giải quyết các bài toán to, các nhu cầu phổ quát, họ tập trung cho các thị trường hàng tỷ người dùng. Như ChatGPT để trả lời các thể loại câu hỏi của tất cả mọi người, và vì thế mới đạt mức trung bình khá. Nếu chúng ta dùng AI tạo ra trợ lý ảo chuyên sâu cho từng lĩnh vực chuyên môn, khi mà dữ liệu phải xử lý chỉ bằng một phần triệu so với ChatGPT thì trợ lý ảo của chúng ta sẽ xuất sắc, đạt đến mức chuyên gia. Làm như vậy là cách tiếp cận cá thể hoá và phù hợp với trình độ hiện tại của chúng ta. Thị trường ở đây là rất phong phú và không hề nhỏ. 

Chúng ta hay nói đến công nghệ mới thì tạo ra cái mới có tính đột phá. Nhưng cạnh tranh ở đây là rất lớn và không có chỗ đứng cho nhiều người. Nhưng còn một thị trường vô cùng lớn khác là dùng công nghệ mới nhất, hiện đại nhất để giải các bài toán cũ, bài toán nhỏ. Bài toán thì nhỏ nhưng giá trị mang lại thì rất lớn. Hãy thử tưởng tượng, mỗi công chức Việt Nam trong mọi lĩnh vực đều có một trợ lý ảo ở mức chuyên gia thì nhà nước Việt Nam sẽ thay đổi lớn đến mức nào, đất nước sẽ phát triển mạnh mẽ đến mức nào. Bài toán nhỏ thì vô hạn và vì thế mà thị trường cũng vô hạn, có chỗ cho rất nhiều người. Các doanh nghiệp CNS Việt Nam hãy tìm thấy cơ hội ở đây.

Nước ngoài thì nói đến các Unicorn giá trị tỷ đô. Việt Nam bao năm vẫn rất ít Unicorn. Có thể đó không phải cách Việt Nam. Nếu công ty startup giá trị trăm triệu đô nhưng xuất sắc trong lĩnh vực của mình, sản phẩm và thị trường là số 1 thế giới thì sao? Thì đó là Unicorn Việt Nam. Chúng ta mà có nhiều công ty CNS xuất sắc, giá trị của mỗi công ty có thể chỉ trăm triệu đô, thì Việt Nam sẽ là một quốc gia CNS hàng đầu.

Làm gì thì cũng nên Việt Nam hoá, tức là đi con đường Việt Nam, dựa trên đặc điểm và sức mạnh cốt lõi Việt Nam, để không ai có thể bắt chước mình. Cũng nên thời đại hoá thông qua sử dụng công nghệ mới nhất nhưng giải bài toán cũ. Hãy nhìn cách công ty Huawei của Trung Quốc làm: Dùng các công nghệ mới của thời 3G để làm ra thiết bị 2G tốt nhất và giúp phổ cập hoá điện thoại di động cho 60% phần còn lại của thế giới, và qua đó mà trở thành công ty thiết bị hạ tầng viễn thông có thị phần lớn nhất. Cũng nên đại chúng hoá bằng cách công nghệ thì cao, giá thì rẻ, dùng thì dễ, càng dùng nhiều càng rẻ, càng dùng nhiều thì sản phẩm càng tốt lên, để đưa các sản phẩm công nghệ số hiện đại tới được mọi người dân. 

10 năm tới sẽ là những chuyển dịch quan trọng: từ hạ tầng viễn thông sang hạ tầng số; từ CNTT sang CNS; từ ứng dụng CNTT sang CĐS; từ xử lý thông tin hữu hạn sang xử lý dữ liệu số vô hạn để sinh ra giá trị mới; từ phần mềm riêng lẻ sang nền tảng số; từ gia công, lắp ráp sang Make in Vietnam; từ thị trường trong nước là chính sang thị trường quốc tế là chính; từ báo chí sang truyền thông số; CNS trở thành lực lượng sản xuất cơ bản; nhân tài số trở thành nguồn lực cơ bản; đổi mới sáng tạo số trở thành động lực cơ bản của phát triển.

Đôi cánh để Việt Nam bay lên hùng cường thịnh vượng chính là khát vọng và công nghệ. Báo chí, xuất bản và truyền thông thổi khát vọng “hoá rồng, hoá hổ” ngấm vào từng người Việt Nam. Công nghệ số, nhân tài số và chuyển đổi số tạo nên chiếc cánh công nghệ Việt Nam. 

Chúc mừng năm mới tất cả các đồng chí và các bạn! Năm mới, nhận thức mới tạo ra năng lượng mới, nghĩ ra không gian mới, nghĩ ra nguồn lực mới, nghĩ ra cách tiếp cận mới để việc khó, việc không tưởng thành việc khả thi. Để dữ liệu thành đất đai và canh tác trên đó thì tạo ra giá trị. Để doanh nghiệp CNS Việt Nam chinh phục thế giới thành công bằng cách tiếp cận Việt Nam.

Hãy nghĩ ngược lại và làm khác đi. Bạn “sập bẫy” không phải vì bạn quyết định sai mà bởi bạn đã quyết định đúng. Chúng ta cố gắng quyết định một cách khôn ngoan dựa trên các dữ kiện trước mắt. Nhưng vấn đề đối với các quyết định khôn ngoan này là mọi người đều làm giống nhau. Đây là lời của tác giả Paul Arden trong quyển sách “Hãy nghĩ ngược lại và làm khác đi”. Quyết định mà đúng, nhưng có hàng triệu doanh nghiệp, hàng tỷ người cũng quyết định như vậy thì cơ hội sẽ rất nhỏ. 

Thời chiến vinh danh quân đội, người lính. Thời bình vinh danh doanh nghiệp, doanh nhân. Từ đó mới phát triển được Việt Nam hùng cường, thịnh vượng. Từ đó mới bảo vệ được Tổ quốc. Toàn ngành TT&TT, Bộ, hội, hiệp hội, doanh nghiệp cùng nhau hướng tới xây dựng một Việt Nam tự lực, tự cường trên không gian mạng, thịnh vượng trên không gian mạng và bảo vệ được sự thịnh vượng đó trên không gian mạng.

Xin trân trọng cảm ơn!

Bộ trưởng Bộ TT&TT Nguyễn Mạnh Hùng

Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng tiếp Trưởng đại diện Thương mại Hoa Kỳ