Trong một cuộc trả lời phỏng vấn Hãng The Guardian của Anh, Tổng Giám đốc UNESCO Irina Bokova đã tiết lộ rằng, UNESCO đang tiến hành các bước để ký kết hợp đồng sử dụng vệ tinh theo dõi các di tích văn hóa cổ tại Syria, Iraq, Yemen và Libya. Đây là một phần trong chiến dịch mà bà Irina Bokova gọi là "chống thanh trừng văn hóa" nhằm ngăn chặn IS phá hủy các di sản văn hóa của nhân loại.

Tổng Giám đốc UNESCO khẳng định, các hình ảnh chụp từ vệ tinh với độ phân giải cao sẽ cho thấy các hành vi phá hoại của IS tại các di tích cổ rồi từ đó giúp tạo lập dữ liệu để Interpol vào cuộc điều tra, truy lùng, thậm chí bắt giữ những kẻ phá hoại di tích cổ. Chưa hết, cơ sở dữ liệu thu được qua vệ tinh cũng có thể được coi là bằng chứng cụ thể về mức độ tàn phá và cướp bóc của IS để đưa những thủ phạm này ra trước Tòa án Hình sự quốc tế.

Minh họa cho những tuyên bố của mình, bà Irina Bokova đã kể về những việc mà UNESCO làm được để bảo tồn di sản văn hóa ở Afghanistan trong thời kỳ xảy ra chiến tranh cách đây hơn 10 năm.

Cũng theo lời của Tổng Giám đốc UNESCO thì Cơ quan khảo sát địa hình của Mỹ (USGS) sẽ phối hợp với UNESCO để xây dựng tập bản đồ di sản thế giới mới. Tập bản đồ này có hình ảnh vệ tinh của các di sản thế giới đang bị đe dọa nghiêm trọng, nhất là những di sản nằm ở Syria, Iraq, Yemen và Libya. Nhiều nước thành viên không thể tiếp cận công nghệ mới nhất để quan sát và đánh giá các mối đe dọa đang nổi lên với di sản để có biện pháp xử lý thích hợp.

Khu mộ cổ ở thị trấn sa mạc Palmyra, Syria cũng đã bị IS xâm hại và phá hủy.

Đồng thời, UNESCO sẽ cùng với Cơ quan vũ trụ Ấn Độ ký kết Hiệp định sử dụng thiết bị vệ tinh quan sát có tên Daichi. Từ năm 2008, thiết bị này được sử dụng để thực hiện công việc theo dõi 10 di sản văn hóa, tự nhiên như đền Angkor Wat tại Campuchia, Machu Picchu ở Peru, dãy núi Shirakami, bán đảo Shiretoko và đảo Yakushima tại Nhật Bản… Nhưng nay thiết bị này có thêm nhiệm vụ là theo dõi các di sản văn hóa ở Iraq.

Vệ tinh Daichi có khả năng quan sát với độ chính xác cao ngay cả khi qua mây hay lúc trời tối. Thiết bị này cũng từng sao chụp được những bức ảnh tại các khu vực bị ảnh hưởng bởi động đất và các khu vực bị chặt đốn rừng bất hợp pháp với độ chính xác cao.

Được biết, hồi cuối tháng 6 vừa qua, Ủy ban di sản thuộc UNESCO đã thông qua tuyên bố Bonn về bảo vệ di sản văn hóa thế giới, đặc biệt là tại các khu vực bị đe dọa bởi các phần tử cực đoan và tội phạm. Trước đó, bà Irina Bokova cũng đã yêu cầu các lực lượng gìn giữ hòa bình phải bảo vệ các di sản văn hóa ở Iraq, Syria, đồng thời truy tố những kẻ phá hoại di sản lịch sử.

Tổng Giám đốc UNESCO còn đang khuyến khích Tòa án Hình sự quốc tế mở các cuộc điều tra về tình trạng phá hủy di sản văn hóa và Liên Hiệp Quốc triển khai các biện pháp nhằm cắt đứt nguồn tài chính mà IS thu được từ việc buôn bán lậu cổ vật. UNESCO cũng đã ban hành lệnh cấm bán cổ vật nhập từ Syria, trong khi lệnh cấm bán cổ vật từ Iraq, kéo dài 10 năm, vẫn giữ nguyên hiệu lực.

Báo cáo của UNESCO công bố mới đây cho hay, ít nhất 300 di sản văn hóa của Syria đã bị phá hủy, trong đó có 24 địa điểm bị biến mất hoàn toàn, 190 di sản bị phá nghiêm trọng và gần 80 di sản khác đang có nguy cơ bị tấn công bất cứ lúc nào... Hàng chục ngàn hiện vật lịch sử trải dài 10.000 năm ở các bảo tàng ở Syria cũng đã bị loại bỏ. Nhà thờ Hồi giáo Umayyad ở thành phố Aleppo với di tích cổ kính nhất là tòa tháp có chiều cao 45m được xây dựng vào thế kỷ XI cùng khu phố cổ ở phía tây nam thành phố đã bị phá hủy. Đây là một tổn thất không thể bù đắp đối với nền văn hóa của nhân loại vì các di sản của Syria là những minh chứng vĩ đại cho đế chế Trung Đông tiêu biểu như khu mộ cổ ở thị trấn sa mạc Palmyra và một số đền thờ La Mã…

Trong khi đó, Viện nghiên cứu và đào tạo Liên Hiệp Quốc (UNITAR) cho hay, mức độ hư hại của 6 di sản được công nhận là Di sản thế giới ở Syria là vô cùng nghiêm trọng trong đó có thành cổ Damascus, vốn có người ở từ cách đây 4.000 năm; pháo đài Qal'at al-Hosn, nhà hát Bosra…

Nhưng kinh hoàng nhất vẫn là sự tàn phá của IS đối với cổ vật ở Iraq, nhất là thành phố cổ Nimrud ở phía bắc nước này; những bức tường thành Nineveh của người Assyria ở tỉnh Mosul có niên đại khoảng năm 700 trước Công nguyên, được xây dựng vào lúc nền văn minh cổ đại của người Assyria phát triển hưng thịnh ở Iraq; lăng mộ của Jonah, người được cả Do Thái giáo, Thiên Chúa giáo và Hồi giáo tôn kính gọi là nhà tiên tri; hơn 20 đền thờ của người Hồi giáo dòng Shiite và các tác phẩm điêu khắc, các tấm phù điêu, các bức tường hoa văn cổ đại, các phiến đá có niên đại 3.000 năm tuổi… thuộc nền văn minh cổ đại Assyria.

Rất nhiều cổ vật ngàn năm tuổi của Syria đã bị IS phá hủy.

Chính phủ Iraq đã kêu gọi lực lượng liên quân chống IS do Mỹ dẫn đầu sử dụng sức mạnh không quân để bảo vệ các cổ vật vô giá này. Các nước Arập thì phát động chiến dịch mang tên "Đoàn kết vì di sản" với sự trợ giúp của UNESCO. Một trong những biện pháp được các nước này áp dụng nghiêm ngặt là việc hạn chế buôn lậu cổ vật.

Song song với việc này, UNESCO cũng đang lên kế hoạch trùng tu lại một số di tích cổ tại thành phố Aleppo của Syria và một số nơi ở Iraq. Hiện một đoàn chuyên gia của UNESCO đang nghiên cứu công nghệ bức xạ ion của Viện nghiên cứu vật lý ứng dụng và tự động hóa (NITFA) thuộc Công ty Rosatom của Nga. Các thí nghiệm trước đó của NITFA cho thấy, chiếu xạ mức 15 kilogray có thể đủ làm sạch mốc trên giấy.

Trong khi đó, vi sinh vật, nấm mốc và côn trùng là một trong những yếu tố gây hại nghiêm trọng tới các di sản văn hóa như sách, các bức họa cổ và những phương pháp thường được sử dụng nhất là: xử lí hóa chất, duy trì nhiệt độ bảo quản, và bọc bảo vệ ngoài không thể đảm bảo hiệu quả bảo vệ lâu dài.

Hơn nữa, NITFA lại sử dụng đồng vị cobalt - 60 để bảo tồn các di sản văn hóa. Công nghệ này an toàn bởi không có bức xạ còn tồn dư sau khi chiếu xạ, hay nói cách khác người ta có thể cầm ngay trên tay cuốn sách vừa được chiếu xạ xong.

Theo Quỹ di sản

Đại diện Việt Nam - Lê Hoàng Phương thể hiện khả năng đổ bánh xèo chuyên nghiệp. Miss Grand Vietnam 2023 còn nhiệt tình hướng dẫn những thí sinh cùng đội của mình, “nhường sân” để nước bạn được trải nghiệm trọn vẹn văn hóa Việt Nam.

Đương kim Miss Grand International Isabella cùng Á hậu 5 Roberta còn ghi lại khoảnh khắc cùng bánh xèo Việt Nam trên trang Instagram cá nhân. Bên cạnh đó, các thí sinh cũng thể hiện niềm yêu thích với tà áo bà ba truyền thống. Chia sẻ với ban tổ chức, đại diện nước Ý cho biết cô rất thích chiếc áo này vì vô cùng thoải mái, nhẹ nhàng, tôn được sự dịu dàng, nền nã của người phụ nữ. 

Vào buổi chiều tối cùng ngày, các thí sinh diện áo dài hoa gấm tham quan cố đô cổ kính, thưởng thức nghệ thuật nhã nhạc cung đình Huế. 

Quảng bá văn hóa Việt theo cách đặc biệt

Chia sẻ lý do lựa chọn xứ Huế là điểm dừng chân, tổng đạo diễn Hoàng Nhật Nam chia sẻ: “Để quảng bá và giới thiệu văn hoá Việt Nam, chúng ta cần đưa nhiều yếu tố để các bạn trải nghiệm. Trong đó, yếu tố ẩm thực là yếu tố dễ đi vào lòng người, và ở ẩm thực xứ Huế, chúng tôi đưa các món bánh Huế, vả trộn, cơm cung đình, nem công chả phượng vào bữa tối để giới thiệu đến thí sinh quốc tế”.

Bên cạnh đó, món pancake là món ăn quen thuộc với người phương Tây, trong khi đó bánh xèo lại có hình thức và cách làm gần gũi, song lại mang phong vị thuần Việt. Hấp dẫn, dễ làm, trong thời gian ngắn không cần chuẩn bị nguyên liệu quá cầu kỳ… đó là lý do ban tổ chức Miss Grand International 2023 lựa chọn món ăn này để các thí sinh trải nghiệm. 

Về  trang phục, trước đó tại Thủ đô Hà Nội và TP. Hạ Long, ban tổ chức đã giới thiệu áo yếm, áo tứ thân. Khi đến với xứ Huế mộng mơ, các thí sinh có dịp diện chiếc áo dài gấm trang trọng. Chiếc áo bà ba và khăn rằn - trang phục văn hóa miền Tây mang đến sự thoải mái cũng là trải nghiệm đáng nhớ với các thí sinh.

Tổng đạo diễn Hoàng Nhật Nam chia sẻ: “Do lịch trình cuộc thi dày đặc, thí sinh đã hết chặng đồng hành, trải nghiệm văn hóa Việt Nam, nên ban tổ chức muốn giới thiệu tới các hoa hậu quốc tế trang phục văn hóa miền Tây là áo bà ba, khăn rằn ngay tại chặng đồng hành này để họ có thể hiểu về trang phục 3 miền. Khi về tới TP.HCM, thí sinh sẽ bận rộn với lịch tập luyện, tổng duyệt cho các đêm thi trang phục dân tộc, bán kết và chung kết”,  

Miss Grand International 2023 đã đi được gần nửa chặng đường. Sau Huế, các thí sinh sẽ về TP.HCM chuẩn bị cho vòng chung kết. 

Vĩnh Phú

Trò chuyện với nhóm Ngũ Long Du Ký, khán giả không khỏi xót xa vì sau những năm tháng hoạt động nghệ thuật, cuộc sống của nữ nghệ sĩ gặp nhiều khó khăn.

Từ khi chồng - nghệ sĩ Châu Tâm - qua đời năm 2008, cuộc sống của Phương Thảo đối mặt với nhiều biến động. Ở tuổi 31, chị tạm dừng sự nghiệp ca hát, làm đủ công việc khác nhau để nuôi hai con ăn học.

“Lúc ấy con trai lớn mới vào lớp 1, nếu không nghỉ thì nó thất học. Làm đủ thứ nghề từ tạp vụ, buôn bán… đến khi lo cho hai đứa học tới đại học, tôi cũng đã ‘hết hơi’, già rồi”, Phương Thảo chia sẻ.

Sau khi mắc Covid-19, sức khỏe Phương Thảo ngày càng suy giảm. Chị phải đối mặt với nhiều bệnh như huyết áp, tim mạch, xương khớp, trào ngược dạ dày... Chị phải dùng thuốc ngủ hàng đêm và thường đến bệnh viện 1-2 lần mỗi năm để điều trị tim mạch.

Hiện tại, ba mẹ con Phương Thảo đang thuê trọ chung với một người khác. Cuộc sống của chị xoay quanh việc chăm sóc gia đình, lo cơm nước và thỉnh thoảng làm công việc tạp vụ theo giờ. Kinh phí sinh hoạt phụ thuộc chủ yếu vào con trai 33 tuổi, người có niềm đam mê ca hát và thường biểu diễn về đêm để trang trải cuộc sống.

Trong lúc trò chuyện với nhóm, Phương Thảo bồi hồi nhớ lại thời gian làm nghề và những lần được đi hát cùng cha -  cố nghệ sĩ Dũng Thanh Lâm. Nhiều bức ảnh kỷ niệm chụp cha thời trẻ vẫn được nữ nghệ sĩ giữ gìn đến tận bây giờ. Dù xa rời sân khấu nhiều năm, nghệ sĩ Phương Thảo vẫn trân trọng tình cảm của đồng nghiệp và khán giả.

Nghệ sĩ Phương Thảo trò chuyện và hát lại trích đoạn vở "Gánh cỏ sông Hàn":

Ngọc Nhi

Ảnh, video: Ngũ Long Du Ký