Theo Bệnh viện Bạch Mai, nguyên nhân ung thư tuyến giáp ở trẻ em thường không xác định được giống như người lớn.

Các yếu tố nguy cơ của ung thư tuyến giáp trẻ em bao gồm:

- Tiền sử tiếp xúc tia xạ, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi là nhạy cảm nhất.

- Tiền sử mắc bệnh tuyến giáp, thiếu iod.

- Yếu tố di truyền (Gặp trong các hội chứng đa u tuyến nội tiết, hội chứng Cowden, Carney complex,…).

Triệu chứng cảnh báo trẻ mắc ung thư tuyến giáp

Trẻ em thường ít được chú ý thăm khám tuyến giáp, vì vậy bệnh thường phát hiện tình cờ qua khám sức khỏe.

Biểu hiện lâm sàng của ung thư tuyến giáp trẻ em thường là:

- Khàn tiếng.

- Khối sưng phồng vùng tuyến giáp                     .

- Hạch cổ.

Điều trị ung thư tuyến giáp trẻ em như thế nào?

Điều trị ung thư tuyến giáp trẻ em thường áp dụng là cắt toàn bộ tuyến giáp và nạo vét hạch cổ do khối u lớn, xâm lấn tổ chức xung quanh và di căn hạch cổ.

Sau phẫu thuật cắt toàn bộ tuyến giáp bệnh nhân được điều trị iod phóng xạ 131.

Mặc dù ung thư tuyến giáp trẻ em thường phát hiện muộn, khi đã có di căn hạch vùng cổ, nhưng điều trị phẫu thuật tuyến giáp kết hợp với iod phóng xạ 131 cho tiên lượng tốt. Tỷ lệ khỏi bệnh cao tương đương ung thư tuyến giáp thể không biệt hóa ở người lớn.

Để phát hiện sớm ung thư tuyến giáp trẻ cần khám sức khỏe định kỳ 1 năm/lần, được kiểm tra vùng cổ và nội soi thanh quản đánh giá di động dây thanh. Cần cho trẻ khám ngay khi xuất hiện khối sưng phồng vùng cổ, nuốt nghẹn, nuốt vướng hay khàn tiếng.

Đặc biệt khi có yếu tố nguy cơ như tiền sử tiếp xúc tia xạ vùng đầu cổ, thiếu iod, tiền sử bệnh tuyến giáp hay gia đình có bệnh ung thư tuyến giáp, gia đình có hội chứng di truyền thì trẻ cần được khám tuyến giáp định kỳ 6 tháng/lần.

Nếu phát hiện có u tuyến giáp, tùy theo mức độ nghi ngờ trên siêu âm mà bác sĩ khuyến cáo chọc hút kim nhỏ xét nghiệm giải phẫu bệnh ngay hoặc theo dõi và khám lại sau 3-6 tháng hoặc 6-12 tháng.

Tại phiên tọa đàm "Liệu pháp cá thể hóa trong điều trị ung thư" diễn ra chiều 19/12, các nhà khoa học, nhà nghiên cứu, bác sĩ trong lĩnh vực Y sinh đã cùng nhau thảo luận về những giải pháp tiên tiến trong điều trị bệnh ung thư và cơ hội để áp dụng tại Việt Nam.

Đây là phiên đặc biệt thu hút sự quan tâm của cộng đồng khoa học trong và ngoài nước do tính cấp thiết mà nó mang lại trong việc chẩn đoán, điều trị ung thư, đặc biệt là tại các quốc gia đang phát triển. Sự kiện nằm trong chuỗi tọa đàm "Khoa học vì cuộc sống", khuôn khổ Giải thưởng VinFuture.

Theo ông Lương Ngọc Khuê, Cục trưởng Cục Quản lý Khám chữa bệnh (Bộ Y Tế), ung thư vẫn luôn là mối quan tâm hàng đầu trên toàn thế giới. Ở nước ta, ung thư được coi là một trong các nhóm bệnh ưu tiên thuộc Chiến lược Quốc gia phòng chống bệnh không lây nhiễm.

Theo thống kê của GLOBOCANnăm 2020, tại Việt Nam, có hơn 182.000 ca mắc mới và hơn 122.000 ca tử vong do ung thư. Lý do căn bệnh này nguy hiểm là bởi tới nay, vẫn chưa có thuốc điều trị đặc hiệu ung thư dành cho từng trường hợp cá biệt.

Liệu pháp sử dụng tế bào mở ra "cánh cửa" cho bệnh nhân ung thư

Tại buổi tọa đàm, GS. Je-Jung Lee, CEO Vaxcell Bio, Hàn Quốc, đã trình bày về giải pháp tế bào tiêu diệt tự nhiên (Natural killer - NK) được ông cùng nhóm nghiên cứu từ 2010.

Theo liệu pháp này, người bệnh được truyền tế bào NK và HAIC nhằm kích hoạt và phát hiện và tiêu diệt tế bào ung thư.

Theo GS. Lee, tỉ lệ phản hồi sau khi sử dụng liệu pháp NK đạt hơn 81%, ổn định trong 3 năm. Sau khi triển khai lâm sàng với 11 bệnh nhân, nhóm nghiên cứu ghi nhận tỉ lệ phản hồi tích cực lên 66,7% và tỉ lệ thích nghi tới 100%. Cá biệt với bệnh nhân ung thư phổi, khi được áp dụng liệu pháp truyền tế bào NK, tỉ lệ phản hồi tích cực lên tới 90%.

Kết quả điều trị nói chung cũng cho thấy tín hiệu rất tích cực. Cụ thể, sau 4 tuần, dấu hiệu tế bào ung thư ác tính gần như biến mất, và kết quả ổn định trong 3 năm.

GS. Bruce Levine đến từ Đại học Pennsylvania, Mỹ cũng giới thiệu liệu pháp mới sử dụng tế bào hiếm, có tên gọi là CAR T để chống lại ung thư. Đây thực ra là một tế bào của cơ thể, nhưng sở hữu cơ chế miễn dịch đặc hiệu với ung thư.

Theo GS. Levine, tế bào CAR T giống như "thuốc sống", sẽ truy tìm và tiêu diệt tế bào ung thư, từ đó giúp bệnh nhân chiến thắng căn bệnh quái ác này mà không cần sử dụng các biện pháp truyền thống như hóa trị hay sử dụng thuốc.

Điều đặc biệt của CAR T là tế bào này được phát hiện và lấy từ chính cơ thể của bệnh nhân, sau đó nuôi cấy, rồi đưa trở lại vào cơ thể để thực hiện "nhiệm vụ".

GS. Levine cho biết liệu pháp này đang mang đến những phản hồi tích cực, với 100% tỉ lệ đáp ứng và 57% đáp ứng hoàn toàn sau khi thử nghiệm lâm sàng trên 8 bệnh nhân.

Việt Nam có đủ điều kiện thử nghiệm liệu pháp điều trị ung thư mới

Khoa học đã và đang mang đến những đột phá tích cực từ liệu pháp mới giúp nhân loại chống lại căn bệnh ung thư, nhưng việc triển khai chúng thế nào và kịp thời tới đâu vẫn là một câu hỏi lớn.

Theo ông Phương Lễ Trí, Giám đốc điều hành y khoa - pháp quy - đảm bảo chất lượng tại AstraZeneca Việt Nam, nếu bệnh nhận ung thư được phát hiện ở giai đoạn sớm, thì hoàn toàn có thể hy vọng có thể kiểm soát như bệnh mãn tính, hoặc thậm chí có thể chữa khỏi.

"Nhiều công trình thử nghiệm lâm sàng và nhiều tiến bộ mới trong y học đã hiện thực hóa vào cuộc sống, giúp tăng cường chẩn đoán và điều trị chính xác nhiều loại bệnh", ông Trí cho hay.

Ở góc độ Việt Nam, ông Trí cho rằng chúng ta sẵn có nhiều bệnh nhân ung thư, nên có thể lập tức áp dụng trên quy mô lớn các giải pháp điều trị mới, do mẫu thử nghiệm đủ lớn. Nói cách khác, Việt Nam có đủ điều kiện thử nghiệm liệu pháp điều trị ung thư mới.

Dẫu vậy, các thử nghiệm lâm sàng cũng như giải pháp giúp phát hiện ung thư sớm cần sớm xây dụng mô hình kết hợp phương pháp khác nhau nhằm tìm hiểu cơ chế về tác động phụ trong điều trị.

Ngoài ra, cần xây dựng bộ quy chế quy định về quản trị dữ liệu, cũng như đạt chuẩn mực về đạo đức ngành y toàn cầu tại Việt Nam, ông Trí cho biết.

Để bệnh nhân dễ tiếp cận phương pháp mới này, GS. Bruce Levine cũng đề xuất rằng Việt Nam cần có chiến lược xây dựng cơ sở hạ tầng, chấp nhận tế bào cũng là một trong các phương pháp điều trị, cũng như tổ chức đào tạo các cán bộ y tế hiểu và biết cách sử dụng tế bào như một liệu pháp điều trị hiệu quả.

GS Je-Jung Lee đồng ý với quan điểm nêu trên, khi gợi ý rằng Việt Nam nên đầu tư, đặc biệt nâng cao nhận thức cho đội ngũ cán bộ y tế, đồng thời khích lệ sử dụng phương pháp điều trị này trong tương lai.

Thậm chí, ngay cả khi không bị thương tổn, các tế bào đã già vẫn sẽ tự chết để nhường chỗ cho "thế hệ sau", cơ chế này được gọi là chết theo lập trình.

Bản chất của chết theo lập trình là nhằm duy trì sự ổn định về cấu trúc cũng như chức năng của cơ thể, đảm bảo không có điều gì bất thường xảy ra, cũng như giữ cho các chức năng sống luôn được vận hành một cách hiệu quả nhất.

Vấn đề sẽ thực sự xảy ra khi các tế bào đã già lại không chịu chết đi, mà tiếp tục phân chia vô tội vạ, xâm lấn trực tiếp vào các mô lân cận hoặc di chuyển đến những vùng xa hơn (di căn) và đó chính là "ung thư".

Các giai đoạn phát triển của ung thư

Hầu hết các loại ung thư có bốn giai đoạn: Giai đoạn I (1) đến IV (4). Một số bệnh ung thư cũng có giai đoạn 0:

Giai đoạn 0:Giai đoạn sớm mà bệnh ung thư vẫn còn rất nhỏ và chưa lan sang các mô lân cận. Giai đoạn ung thư này thường có khả năng chữa khỏi cao, bằng cách loại bỏ toàn bộ khối u bằng phẫu thuật.

Giai đoạn I: Giai đoạn này thường là một khối u nhỏ hoặc khối u chưa phát triển sâu vào các mô lân cận. Nó cũng chưa lan đến các hạch bạch huyết hoặc các bộ phận khác của cơ thể. Đây là ung thư giai đoạn đầu.

Giai đoạn II và III: Nhìn chung, 2 giai đoạn này cho thấy ung thư hoặc khối u lớn hơn đã phát triển sâu hơn vào mô gần đó. Chúng cũng có thể đã lan đến các hạch bạch huyết nhưng chưa di căn đến các bộ phận khác của cơ thể.

Giai đoạn IV: Giai đoạn này có nghĩa là ung thư đã lan sang các cơ quan hoặc bộ phận khác của cơ thể. Nó được gọi là ung thư giai đoạn tiến triển hoặc di căn.

Khi được chẩn đoán ung thư, người bệnh thường nghe đến thuật ngữ "ung thư nguyên phát" hoặc "ung thư thứ phát". Vậy hai loại ung thư này khác nhau như thế nào?

Ung thư nguyên phát

Ung thư nguyên phát là loại ung thư do tế bào ung thư xuất phát trực tiếp từ cơ quan hoặc bộ phận đề cập đến. Một người có thể mắc nhiều loại ung thư nguyên phát cùng lúc hoặc cách nhau một thời gian.

Ung thư thứ phát

Ung thư thứ phát là bệnh ung thư bắt đầu từ một vị trí trên cơ thể sau đó lây lan (di căn) sang vùng khác.

Ví dụ, ung thư bắt đầu ở phổi gọi là ung thư phổi nguyên phát. Nếu tế bào ung thư phổi di căn đến não, gọi là ung thư phổi nguyên phát di căn đến não hoặc ung thư não thứ phát.

Trong trường hợp này, tế bào ung thư trong não sẽ là tế bào ung thư phổi, không phải tế bào ung thư não.

Bệnh nhân ung thư được phẫu thuật, xạ trị, hóa trị… rất cần chế độ dinh dưỡng chuyên biệt để bồi bổ cơ thể. Khẩu phần ăn cần đầy đủ, đa dạng nhiều loại thực phẩm bằng cách thay đổi món ăn thường xuyên trong ngày và trong tuần. Bữa ăn chính nên đảm bảo đủ bốn nhóm thực phẩm cơ bản bao gồm bột đường, đạm, béo, vitamin và khoáng chất. 

Bệnh nhân không nên bồi bổ quá mức, cân đối các nhóm thực phẩm, không ăn quá mặn và hạn chế thực phẩm chiên, nướng, chế biến sẵn. 

Phụ nữ bị ung thư cổ tử cung nên ăn chế độ ăn dựa trên thực vật, cố gắng duy trì cân nặng khỏe mạnh và hoạt động thể chất ít nhất hai tiếng rưỡi mỗi tuần.

Cụ thể, người bệnh cần ăn ít những thứ này:

- Chất béo bão hòa, được tìm thấy trong các loại thực phẩm như sữa nguyên kem, mỡ lợn, bơ, kem, pho mát, thịt cừu, thịt lợn, thịt gia cầm có da và thịt bò béo.

- Sữa giàu chất béo, vì nó có nhiều chất béo bão hòa và lượng calo cao hơn so với các lựa chọn ít chất béo.

- Thực phẩm có lượng đường cao như đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn. 

Đồng thời, nên ăn nhiều thứ này:

- Các loại rau không chứa tinh bột như rau lá xanh, ớt và cà rốt.

- Ngũ cốc nguyên hạt, bao gồm gạo lứt, hạt diêm mạch và yến mạch.

- Các loại đậu - chẳng hạn như đậu, đậu Hà Lan và đậu phộng - như một chất thay thế thịt và là nguồn cung cấp chất xơ và chất phytochemical tốt.

- Nhiều loại trái cây cho vị ngọt tự nhiên giúp hạn chế đồ uống có đường và thực phẩm chế biến sẵn.

- Toàn bộ trái cây hơn là nước trái cây.