- Tên sách là "Chiến trường bán dẫn: Cạnh tranh chiến lược và tự chủ đổi mới sáng tạo của Trung Quốc thế kỷ 21", theo bà, sự cạnh tranh nào mang tính chiến lược nhất trên chặng đua này?

Nhiều người cho rằng chỉ cần Chính phủ đầu tư thật nhiều thì có thể đẩy mạnh được công nghệ hoặc nghĩ đây là cuộc đua của các tập đoàn lớn. 

Tuy nhiên, tác phẩm của chúng tôi đưa ra một khung phân tích chính sách gồm 4 trụ cột lớn: Cam kết chính trị, Đầu tư và hỗ trợ tài chính, Phương pháp thúc đẩy công nghệ, Giáo dục đào tạo nhân lực. Quốc gia nào đưa ra một chiến lược trọn vẹn, đủ 4 trụ cột sẽ nâng cao khả năng cạnh tranh trên chiến trường này. 

- Tại sao bà khẳng định “tương lai nước Mỹ dựa trên con chip”? Mỹ đang có lợi thế gì trên đường đua này?

Chất bán dẫn là vật liệu dùng trong sản xuất microchip. Microchip được sử dụng cho hàng loạt công nghệ, từ gia đình tới công sở.

Không có con chip cao cấp nhất, mạnh nhất thì khả năng xử lý dữ liệu cao và các chiến dịch như phát triển năng lượng tái tạo, phát triển AI, phát triển kinh tế vũ trụ, an ninh quốc phòng của Mỹ sẽ bị hạn chế. 

Ngành bán dẫn được sinh ra từ nước Mỹ, có lịch sử kéo dài từ Thế chiến thứ Hai. Trong cuốn sách, tôi đề cập tới việc Mỹ từng sáng tạo, đột phá đóng góp nên bức tranh công nghệ bán dẫn hiện nay được sinh ra từ nhu cầu về an ninh quốc phòng trong thời kỳ Chiến tranh Thế giới và Chiến tranh lạnh tại Mỹ.

Sau khi ngành công nghiệp này cất cánh, được khối tư nhân phát triển và đưa vào ứng dụng dân dụng, Chính phủ Mỹ dịch chuyển tập trung vào các vấn đề khác. 

Nhưng việc quốc gia tiên phong công nghệ như Mỹ lại không thể sản xuất chip công nghệ tiên tiến nhất (dưới 5nm) trong nước và những hệ quả gắn với an ninh quốc phòng của việc không nắm giữ công nghệ cao nhất khiến chính phủ và cả hai Đảng đồng lòng thông qua Đạo luật Chips. 

Lợi thế của nước Mỹ nằm ở lịch sử phát triển lâu dài này. Việc hình thành một hệ sinh thái đổi mới quốc gia có sự tham gia của nhà nước, các cơ quan đổi mới độc lập, khối tư nhân, trường đại học và cả những nhân tố tiềm năng quy mô siêu nhỏ trong một hệ thống các đạo luật kích thích đổi mới cũng góp phần tạo nên một hệ thống kết nối vững chắc, giúp thúc đẩy cải tiến đổi mới công nghệ.

- Theo bà, giữa Mỹ và Trung Quốc, nước nào sẽ là “đế chế” trên chiến trường bán dẫn này? 

Bản đồ bán dẫn đang được vẽ lại. Từ năm 2023, hàng loạt quốc gia đưa ra các bộ chính sách để thúc đẩy ngành công nghiệp bán dẫn, ngoài Mỹ, Trung Quốc còn có nước khác.

Mỗi quốc gia sẽ muốn nắm chắc một phần trong chuỗi (ví dụ như Mỹ với phân khúc thiết kế và nắm giữ IP, sản xuất chip tiên tiến nhất), hay muốn nội địa hoá toàn bộ chuỗi cung ứng (như Trung Quốc). 

Trong cuốn sáchChiến trường bán dẫn, chúng tôi cũng bắt đầu với câu hỏi: Liệu Mỹ có yếu thế trước Trung Quốc đang phát triển vượt bậc hay không, giống như những gì báo chí quốc tế hay nói?

Tuy nhiên, chương phân tích về Trung Quốc và chương phân tích Mỹ ghép vào sẽ thấy một bức tranh hiện tại rõ ràng và có chứng thực, chứ không chỉ là cảm nhận. 

Với số liệu hiện tại, Mỹ nắm giữ phân khúc thiết kế có giá trị cao nhất trong chuỗi bán dẫn và IP thiết yếu. Mỹ còn tạo ra liên minh Chip 4 (với Hàn Quốc, Nhật Bản, Đài Loan (Trung Quốc) để đảm bảo chuỗi cung ứng của mình bên cạnh hàng loạt biện pháp thắt chặt xuất khẩu. Còn Trung Quốc đang gặp khá nhiều điểm nghẽn khi tiếp cận công nghệ cao nhất. 

Nhưng tôi không võ đoán Mỹ sẽ mãi duy trì được vị thế dẫn đầu. Chính sách thay đổi liên tục và tôi cũng hy vọng cuốn sách là điểm khởi đầu cho các nghiên cứu khác, cập nhật để đánh giá sát sao hơn. 

- Trong cuộc đua về ngành bán dẫn, Việt Nam có cơ hội như thế nào và thách thức ra sao? Hay nói cách khác, Việt Nam cần làm gì để đặt chân vào chuỗi bán dẫn toàn cầu?

Khi nhìn vào bản đồ ngành bán dẫn trong chương một của cuốn sách, có thể độc giả cảm thấy đây là một thị trường bị chiếm đóng bởi 6 quốc gia lớn, và một số ít tập đoàn công nghệ khó có thể nhanh chóng bắt kịp và cạnh tranh.

Tuy nhiên, trong kỷ nguyên mới - kỷ nguyên của khả năng phân tích xử lý dữ liệu cao, nếu không là chuỗi cung ứng hiện tại thì có thể nghĩ tới chuỗi cung ứng của tương lai. 

Ví dụ, để xây dựng một nhà máy fab (nhà máy thực sự sản xuất chip) tại Arizona, Mỹ bắt đầu từ năm nay thì mất tầm 5 năm và 5 năm sau đó, họ sẽ cần ít nhất trên 5.000 kỹ sư.

Với việc xây dựng hàng loạt fab ở nhiều nơi, nhu cầu về kỹ sư đủ trình độ, đủ kinh nghiệm, được đào tạo bài bản, đa chiều, có thể làm việc trong và ngoài nước là rất cao.

Đầu tư vào con người là đầu tư lâu dài không chỉ cho ngành bán dẫn mà còn tăng cường củng cố tiềm năng đột phá công nghệ, giảm thiểu thất nghiệp cơ cấu khi các ngành công nghiệp chuyển đổi. 

Sân bóng nhân tạo trong khuôn viên Trường THPT Kỳ Anh do một cá nhân thuê đầu tư kinh doanh

Ông Sơn cho hay, đất đai tại Trường THPT Kỳ Anh do UBND tỉnh cấp, thị xã có nhiệm vụ quản lý đất đai trên địa bàn. Quá trình làm sân bóng Trường THPT Kỳ Anh không báo cáo và cũng không làm việc với thị xã.

Trước đây, tại khu vực đất được phản ánh cho thuê nhà trường có đề án quy hoạch sân bóng đá. Mục đích làm sân thể thao phục vụ cho các hoạt động nhà trường là đúng, còn nếu cho cá nhân thuê đất kinh doanh là sai.

“Hiện nay thị xã vẫn chưa biết nhà trường cho cá nhân bên ngoài thuê đất. Thị xã đang yêu cầu Phòng TN&MT kiểm tra để có báo cáo cụ thể gửi UBND tỉnh và cơ quan báo chí đã phản ánh” – ông Sơn nói.

Cũng theo ông Sơn, nếu để xảy ra sự việc cho cá nhân bên ngoài thuê đất làm sân bóng trách nhiệm chính thuộc về Trường THPT Kỳ Anh, thị xã cũng có một phần trách nhiệm thiếu quản lý.

Ông Nguyễn Anh Văn – Chủ tịch UBND phường Sông Trí (thị xã Kỳ Anh) cho biết, quá trình làm sân bóng đá Trường THPT Kỳ Anh không báo cáo với phường.

Việc trường cho cá nhân thuê đất không báo cáo chính quyền sở tại

Trước đó như VietNamNet thông tin, nhằm cải tạo sân học thể dục làm sân bóng với hình thức xã hội hóa, ngày 15/11/2018, lãnh đạo Trường THPT Kỳ Anh ký một bản hợp đồng cho thuê đất với ông Trần Anh Đằng (trú tại phường Sông Trí, thị xã Kỳ Anh). Diện tích đất cho thuê là 3.250m2, thời hạn thuê trong 5 năm từ năm 2019 đến năm 2024, giá thuê là 50 triệu đồng/năm.

Sau khi có hợp đồng trong tay, bên thuê đất nhanh chóng bắt tay xây dựng, đầu tư các hạng mục phục vụ sân bóng mi ni, công trình này đã hoàn thành và đi vào khai thác từ tháng 2/2019.

Về nguyên nhân chưa đủ thủ tục, chưa nhận được hướng dẫn của Sở Tài chính, chưa được UBND tỉnh chấp thuận chủ trương nhưng nhà trường đã tự ý cho thuê đất, bà Thủy giải thích do thời điểm đó bà đi công tác khi về thì bên thuê đất đã tiến hành khởi công.

Theo bà Thủy, thỏa thuận giữa nhà trường với cá nhân thuê đất trong giờ hành chính thì sân bóng đá dành cho học sinh học, không thu tiền. Cá nhân chỉ được kinh doanh từ sau 16h30 đến 22h mỗi ngày.

Lê Minh  

Xẻ sân thể dục của học sinh cho cá nhân thuê làm sân bóng

Lãnh đạo trường THPT Kỳ Anh (thị xã Kỳ Anh, Hà Tĩnh) ký hợp đồng cho cá nhân thuê hơn 3.000 m2 đất trong khuôn viên nhà trường xây sân bóng đá mi ni để kinh doanh.    

Đến hố số 18, dù Sam Burns mắc lỗi bogey, nhưng anh vẫn kịp cán đích trước tiên với tổng điểm -22 gậy, lập kỷ lục mới của giải đấu, đi kèm với ngôi vô địch.

Về thứ nhì và thứ ba là Nick Watney và Cameron Young, mỗi người đều có tổng điểm -21 gậy. Trong khi đó, có thêm 4 golfer khác có tổng điểm là -20 gậy, gồm Henrik Norlander, Hayden Buckley, Andrew Landry và Trey Mullinax, xếp ngay sau họ.

Chiến thắng tại Sanderson Farms Championship là danh hiệu trên PGA Tour thứ hai trong sự nghiệp của Sam Burns.

Hồi tháng 5 năm nay, golfer người Mỹ giành danh hiệu PGA Tour đầu tiên tại Valspar Championship để lọt vào top 50 tay golf hàng đầu thế giới. Sau ngôi vô địch tại Sanderson Farms Championship mới vừa giành được, Sam Burns đang giữ vị trí thứ 18 thế giới.

Mục tiêu của VĐV này là có một suất trong đội tuyển Mỹ tham dự President Cup vào năm tới, cũng như tại Ryder Cup vào năm 2023.

Còn để lọt vào top 10 thế giới, Sam Burns cần thêm ít nhất hai danh hiệu nữa trên PGA Tour trong năm nay.