BS. Bạch Thị Chính - Giám đốc Y khoa Hệ thống tiêm chủng VNVC cho biết dữ liệu báo cáo về số ca não mô cầu ở Việt Nam có thể thấp hơn thực tế do tình trạng lạm dụng kháng sinh ảnh hưởng kết quả xét nghiệm; thiếu kinh nghiệm trong chẩn đoán và thiếu hệ thống giám sát dẫn đến bỏ sót ca bệnh. Vi khuẩn não mô cầu có 5 nhóm gây bệnh thường gặp ở Việt Nam là A, B, C, Y, W-135, trong đó não mô cầu nhóm B gây bệnh cao hơn ở nhóm trẻ em, đặc biệt là trẻ dưới 5 tháng tuổi.  

Hệ thống giám sát trọng điểm viêm màng não do Viện Vệ sinh Dịch tễ Trung ương điều hành thu thập dữ liệu từ Bệnh viện Nhi đồng 1 và 2 (TP.HCM) và Bệnh viện Nhi Trung ương (Hà Nội) từ năm 2012 cho thấy, hầu hết các trường hợp viêm màng não mô cầu xâm lấn đều do não mô cầu nhóm B gây ra. 

Vào năm 2016 và 2022, bệnh viện Nhi đồng 1 và Bệnh nhiệt đới TP.HCM từng ghi nhận 2 ca mắc não mô cầu B gây sốc nhiễm khuẩn huyết nguy kịch ở bé trai 4,5 tháng tuổi (Tiền Giang) và bé gái 5 tháng tuổi (quận 11, TP.HCM). Sau đó, bé trai được cứu sống nhưng phải chịu di chứng cắt cụt chi còn bé gái đã tử vong chỉ sau hơn 8 giờ nhập viện. 

Đã có vắc xin cho trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi

Hiện nay hệ thống tiêm chủng VNVC cùng hãng vắc xin và dược phẩm hàng đầu thế giới GSK đã đưa về Việt Nam và triển khai tiêm vắc xin thế hệ mới phòng viêm màng não mô cầu nhóm B, mang lại cơ hội phòng bệnh sớm cho trẻ từ 2 tháng tuổi và người lớn đến 50 tuổi. 

VNVC hiện có đầy đủ cả 3 loại vắc xin phòng tất cả các nhóm huyết thanh não mô cầu nguy hiểm, kịp thời đáp ứng nhu cầu tiêm vắc xin phòng bệnh cho trẻ em và người lớn từ 2 tháng đến 55 tuổi gồm: vắc xin phòng não mô cầu nhóm B thế hệ mới (Bexsero - Ý); vắc xin phòng ngừa não mô cầu nhóm BC (Mengoc BC - Cuba) và ACYW-135 (Menactra - Mỹ). 

Theo VNVC, vắc xin não mô cầu thế hệ mới Bexsero (Ý) được sản xuất theo công nghệ mới là tiếp cận dựa trên hệ gen của vi khuẩn não mô cầu (reverse vaccinology). Vắc xin chứa 4 thành phần kháng nguyên (4CMENB) của nhóm B, cung cấp khả năng tiêu diệt hiệp đồng cao và bao phủ nhiều chủng vi khuẩn não mô cầu nhóm B hơn. Vắc xin có hiệu quả 95% phòng các bệnh lý não mô cầu xâm lấn nhóm B gây ra như viêm màng não, nhiễm khuẩn huyết, viêm phổi,…

Vắc xin Mengoc BC (CuBa) do hãng Finlay Institute tại CuBa sản xuất theo công nghệ túi màng ngoài Polysaccharide chứa 1 thành phần kháng nguyên nhóm B nên hiệu quả bảo vệ trên nhóm B hẹp hơn. Vắc xin được tiêm cho trẻ em từ 6 tháng đến người lớn 45 tuổi. 

Vắc xin Menactra do hãng dược phẩm hàng đầu thế giới Sanofi Pasteur (Pháp) sản xuất tại Mỹ theo công nghệ Polysaccharide cộng hợp phòng 4 nhóm huyết thanh A, C, Y, W-135, có lịch tiêm cho trẻ từ 9 tháng đến người lớn 55 tuổi. Theo số liệu của CDC Mỹ, từ khi đưa vào sử dụng, vắc xin cộng hợp ACYW-135 đã giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở các nhóm huyết thanh chính gây bệnh C, Y và W-135. 

Hiện, cả 3 loại vắc xin này đều được sử dụng rộng rãi ở nhiều quốc gia trên thế giới, nhưng các vắc xin thế hệ mới như Bexsero hay Menactra được ưu tiên sử dụng để phòng ngừa nhiều hơn các chủng vi khuẩn gây bệnh.

“Các vắc xin não mô cầu không có miễn dịch phòng ngừa chéo nên trẻ em và người lớn cần tiêm sớm và đầy đủ các vắc xin phòng 5 nhóm huyết thanh gây bệnh kể trên”, đại diện VNVC khuyến cáo.

Ngọc Minh

Ngay sau khi vào viện, các bác sĩ Khoa Cấp cứu - Hồi sức tích cực và Chống độc đã nhanh chóng cho bệnh nhân làm các xét nghiệm cận lâm sàng, điều trị tích cực, giảm đau cho người bệnh. Đến nay, bà M. đã qua cơn nguy kịch, sức khỏe ổn định

Bác sĩ Vũ Trọng Tuấn, Trưởng khoa Cấp cứu - Hồi sức tích cực và Chống độc khuyến cáo, người dân không được tiêm mật gấu vào cơ thể vì bất cứ lý do gì. Trước khi sử dụng mật gấu và các phương thuốc khác, người dân cần phải tham khảo ý kiến của các y bác sĩ có chuyên môn, không nên nghe đồn thổi, truyền miệng mà sử dụng sai cách thức dẫn đến những hậu quả đáng tiếc. 

Trong y học cổ truyền, mật gấu có tên là hùng đởm, vị đắng, tính hàn, có màu xanh hoặc nâu, thường chỉ dùng để xoa bóp bên ngoài trị bầm tím, làm tan máu tụ... Do đó, tuyệt đối không dùng mật gấu để tiêm hoặc uống vì rất nóng và độc. 

Khi vào cơ thể, mật gấu sẽ gây ảnh hưởng đến tế bào gan và thận, gây suy gan, suy thận. Ngoài ra, quá trình lấy mật gấu và tiêm mật gấu có thể khiến người dân bị nhiễm khuẩn, gây biến chứng nguy hiểm dẫn đến tàn phế, thậm chí tử vong.

Hiện nay, bên cạnh là “thủ phủ” của những tập đoàn công nghệ lớn tại Trung Quốc như Huawei, Oppo, Tencent, TCL, Thâm Quyến còn là nơi Foxconn, hãng lắp ráp iPhone đặt 2 nhà máy lớn. Trong mắt giới đầu tư, Thâm Quyến được xem là “nơi tốt nhất thế giới về phần cứng”. Thành phố có đến 10 kỳ lân được thành lập trong thập kỷ qua. Hầu hết các kỳ lân đều nằm ở quận Nanshan nơi quy tụ các viện nghiên cứu của các trường đại học danh tiếng và các tổ chức hỗ trợ khởi nghiệp. 

Một ví dụ khác, Toronto, Canada được The New York Times đánh giá là “điểm sáng” trên bản đồ của các đại gia công nghệ và giới đầu tư. Toronto là cái nôi của Trung tâm đổi mới sáng tạo Cisco và khoảng 30% doanh nghiệp công nghệ của Canada. Các công ty này có doanh thu khoảng 52 tỷ USD/năm và đóng góp không nhỏ vào giá trị kinh tế của thành phố. Tháng 2 vừa qua, Microsoft đã mở một văn phòng làm việc ở trung tâm thành phố. Trong khi đó, những ông lớn công nghệ Mỹ như Apple, Amazon, Google hay Pinterest cũng đã sẵn sàng quy tụ về đây. Theo báo cáo từ CBRE, Toronto hiện là trung tâm công nghệ lớn thứ ba ở khu vực Bắc Mỹ, chỉ xếp sau New York và Silicon Valley. Đây là nơi thậm chí có nhiều nhân viên trong lĩnh vực công nghệ hơn cả Chicago, Los Angeles, Seattle và Washington D.C.

Theo báo cáo từ Cục phân tích Kinh tế Hoa Kỳ, ước tính trung bình hàng năm nền kinh tế số đạt mức tăng trưởng đến 5,6%, con số này gấp 3 lần tốc độ tăng trưởng của nền kinh tế Mỹ với mức 1,5%. Sự bùng nổ của kinh tế số cũng dẫn tới thực tế: các trung tâm đổi mới sáng tạo nơi quy tụ đông đảo các công ty, startup và các nhân sự chất lượng cao ngày càng trở thành “miền đất hứa”, một mô hình đô thị mới hấp dẫn.

DNA đổi mới sáng tạo được đem về đảo Ngọc

Tại Phú Quốc - thành phố đảo đang trên lộ trình trở thành một “Singapore thứ 2 của châu Á”, mô hình “quận đổi mới sáng tạo” cũng được Tân Á Đại Thành - Meyland hướng tới tại Crystal City - cửa ngõ dự án đại đô thị Meyhomes Capital Phú Quốc, phường An Thới.

“Với mô hình đô thị đổi mới sáng tạo, Crystal City không chỉ đi đúng với xu hướng phát triển đô thị bền vững của thế giới mà hơn hết, Crystal City còn được kỳ vọng sẽ trở thành một Silicon Valley tiêu biểu của Việt Nam và là điểm sáng đáng chú ý trên bản đồ “miền đất hứa” của giới công nghệ, sáng tạo và khởi nghiệp trong và ngoài nước”, đại diện Meyland chia sẻ.

Dự án “Quận đổi mới sáng tạo” này sẽ sở hữu một Innovation Hub (tổ hợp đổi mới sáng tạo) 2500m2 với co-working space, thư viện sách lớn nhất đảo, trung tâm R&D, các ngân hàng ý tưởng, vườn ươm sáng kiến hay các sự kiện triển lãm sáng tạo… cùng hệ thống phòng họp, nghỉ ngơi miễn phí.  

Đặc biệt, với Crystal City, chủ đầu tư Tân Á Đại Thành - Meyland còn tiên phong xây dựng chuẩn sống tinh khiết, vùng tri thức đầu tiên tại đảo Ngọc. Cụ thể, dự án sẽ sở hữu 1 tổ hợp cơ quan hành chính, 2 trung tâm thương mại tài chính cùng hệ thống 4 trường liên cấp nội khu, 2 trường quốc tế ngoại khu, 3ha cây xanh cảnh quan khắp nội khu; 5000m2 mặt nước hồ điều hòa cùng 2 công viên cây xanh chủ đề và 78 tiểu công viên nội khu.

Việc kiến tạo sức sống thương mại cho toàn dự án còn đến từ quy hoạch thông minh với vòng lặp giao thông ấn tượng, các shophouse có thiết kế thấp tầng, hai mặt tiền, đa dạng công năng. Tất cả tạo nên một vòng tròn tiện ích khép kín, bổ trợ lẫn nhau và đáp ứng được đa dạng nhu cầu sống - nghỉ ngơi - học tập - làm việc và chăm sóc sức khỏe của cư dân tương lai. 

Ngoài ra, nằm trọn giữa tâm điểm của những tuyến đường quan trọng như đại lộ trung tâm An Thới (36m), đại lộ ĐT 975 (62m), đường dạo bộ ven biển bãi Trường, cư dân Crystal City và du khách có thể dễ dàng di chuyển đến sân bay quốc tế, trung tâm đảo hay các khu nghỉ dưỡng, điểm du lịch nổi tiếng của đảo Ngọc. 

Với những lợi thế vượt trội đó, các cư dân tương lai của “quận đổi mới sáng tạo” dễ dàng khởi nghiệp với các mô hình kinh doanh co-working space; F&B; lưu trú hay sản phẩm, thiết bị giáo dục… để phục vụ nhu cầu của cư dân và cả khách du lịch. 

Quốc Tuấn

Phó giáo sư Lê Đình Thanh, Giám đốc Bệnh viện Thống Nhất chia sẻ, việc cung ứng hiện đã tốt hơn thời gian trước. Tuy nhiên, có tình trạng bệnh nhân đổ hết về bệnh viện tuyến cuối, gây nên sự "thiếu giả".

Ông Thanh mong muốn các thuốc thông thường, điều trị các bệnh mãn tính được đưa về tuyến cơ sở nhiều hơn, cũng như tập trung phát triển y tế cơ sở để người dân không phải chen lấn, chờ đợi, gây ra tình trạng thiếu thuốc cục bộ. Đồng thời, việc chi trả của bảo hiểm y tế (BHYT) cho các bệnh viện tuyến cuối cần được hỗ trợ hơn, cao hơn.

Tiến sĩ, dược sĩ Nguyễn Quốc Bình, Phó giám đốc Bệnh viện Chợ Rẫy cho biết, với đơn vị tuyến cuối, nhu cầu của người bệnh biến động không ngừng, chỉ đến cuối ngày mới biết khám cho bao nhiêu người, đáp ứng thế nào. Hiện nay, vấn đề cung ứng thuốc đã tốt hơn 11-12% so với giai đoạn trước.

Ông Bình nhận định, có nhiều tình huống dẫn đến thiếu thuốc. Kể cả có hợp đồng mà giao không kịp cũng có thể thiếu. Về mặt lâu dài, Bệnh viện Chợ Rẫy vẫn đáp ứng được thuốc điều trị cho bệnh nhân. Chợ Rẫy đang thực hiện 5 gói thầu mua sắm, theo quy định của Luật Đấu thầu mới ban hành (hiệu lực từ ngày 1/1).

Đại diện Bệnh viện Đại học Y Dược TPHCM bày tỏ, khó khăn nhất là việc khống chế khám chữa bệnh theo toa của BHYT. Rất nhiều lần nơi này phải giải trình mà không giải thích được, khi có những bệnh không thể dùng thuốc generic (thuốc công thức) mà phải kê biệt dược gốc, khiến chi phí đội lên rất cao.

Thứ hai, có trường hợp đấu thầu nhưng chỉ có một báo giá duy nhất, không thể kiểm tra được các tiêu chuẩn chuyên môn. Nếu ở nơi khác có hãng khác báo giá thấp hơn sẽ gây khó cho bệnh viện.

Bác sĩ Lê Trung Chánh, Giám đốc Bệnh viện Răng Hàm Mặt Trung ương TPHCM bày tỏ, hiện nay vẫn còn tâm lý lo sợ nói chung trong nhân viên y tế. Như ở bệnh viện ông, có bác sĩ nói thẳng: "Làm gì thì làm, đừng cho em làm công tác đấu thầu là được". Thực tế, ban đầu bệnh viện tuyển họ về với mục đích làm chuyên môn, nhưng giờ lại phải tham gia đấu thầu.

Bác sĩ chuyên khoa 2 Châu Văn Đính, Giám đốc Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình TPHCM chia sẻ, một số thời điểm đơn vị thiếu dụng cụ kết hợp xương. Dù có nhiều lời khuyên không nên mua sắm trực tiếp sẽ dễ gặp rủi ro về quy định, đơn vị vẫn phải cố gắng mua, vì bệnh nhân không thể chờ.

Bên cạnh đó, Bệnh viện Chấn thương chỉnh hình cũng phối hợp với những đơn vị bạn chuyển một số bệnh nhân sang điều trị. Tuy nhiên đây chỉ là giải pháp tạm thời.

"Chúng tôi là những người làm chuyên môn, không có kinh nghiệm làm công tác đấu thầu. Do đó sau khi có một số vụ việc, anh em lo sợ, xin nghỉ. Hiện tại bệnh viện phải đấu thầu thông qua đơn vị tư vấn thầu, nên sẽ có phần kéo dài hơn. Dù vậy, thực tế cũng bắt đầu có đường ra", bác sĩ Đính nói.

Mua sắm đã khó khăn, lại nhận vật tư không chất lượng

Tiến sĩ, bác sĩ Vũ Trí Thanh, Giám đốc Bệnh viện TP Thủ Đức cho biết, thời gian qua vì công nợ của đơn vị quá nhiều, nên có thời điểm các công ty không cung ứng hàng, gây thiếu hụt nhiều loại thuốc.

Như các thuốc gây tê tủy sống, vì không được cung ứng nên ảnh hưởng đến việc sinh nở của các sản phụ. Sau đó, bệnh viện đã cố gắng làm việc với các công ty để được giải quyết việc cung ứng thuốc trở lại. Điều này được ông Thanh nhận định là vấn đề của riêng đơn vị.

Thứ hai là khó khăn trong đấu thầu vật tư về răng hàm mặt, thẩm mỹ, như răng sứ, hệ thống labo làm răng. Có lẽ vì số lượng ít, giá trị không nhiều nên các công ty không tham gia thầu.

Bên cạnh đó, một số trường hợp trúng thầu xong lại không đáp ứng được chất lượng. Như chỉ khâu tầng sinh môn, chưa đủ ngày, vết thương chưa kịp lành đã đứt. Hay catheter lọc thận, dung dịch sát trùng tay... vừa qua cũng không đảm bảo, gây ảnh hưởng đến việc điều trị, bệnh viện phải tìm cách khắc phục.

Một khó khăn khác là việc nhân viên y tế Bệnh viện TP Thủ Đức nghỉ việc nhiều, nên lực lượng tham gia đấu thầu thiếu và không có kinh nghiệm, dẫn đến tâm lý sợ, gây chấm thầu sai sót, làm tiến độ chấm thầu kéo dài.

Thiếu tướng, tiến sĩ, bác sĩ Trần Quốc Việt, Giám đốc Bệnh viện Quân y 175 (Bộ Quốc phòng) chia sẻ, trong quý 1 năm nay, chi phí khám BHYT bình quân từng bệnh nhân tại đơn vị cao hơn 14,6 triệu đồng so với năm trước.

Để giảm xuống, bệnh viện chỉ còn cách nhận khám những ca có chi phí điều trị thấp hơn rất nhiều để bù lại. Từ đó khiến số lượng bệnh nhân cao hơn, là một phần của nguyên nhân gây quá tải.

"Chúng tôi không muốn giải trình về các chi phí. Cần xem xét phân loại phù hợp với đặc thù bệnh nhân, chi phí khám theo ICD 10 (phân loại bệnh tật) của tuyến trên phải khác tuyến dưới", ông Việt nói.

Giám đốc Bệnh viện Quân y 175 đề xuất, Bộ Y tế có thể ủy quyền hẳn cho bệnh viện, đơn vị đủ năng lực một gói đấu thầu lớn, giống như Bộ Quốc phòng đã thực hiện với Bệnh viện Quân y 175, để các đơn vị có sự chủ động mua sắm phù hợp.

"Chúng tôi dám làm và chịu trách nhiệm. Còn thuốc đấu thầu phải mua loại chất lượng cho bệnh nhân", thiếu tướng Trần Quốc Việt khẳng định.