Thành lập một doanh nghiệp - dù là công ty khởi nghiệp công nghệ, doanh nghiệp nhỏ hay chỉ là một sáng kiến trong một tập đoàn lớn - luôn là một công việc liều lĩnh.

Theo công thức được sử dụng từ nhiều thập kỷ nay, các nhà sáng lâp sẽ viết ra một bản kế hoạch kinh doanh, trình bày nó với các nhà đầu tư, thành lập đội ngũ nhân viên, giới thiệu sản phẩm và sau đó bắt đầu bán hàng. Và đâu đó trong chuỗi những quá trình kể trên, bạn sẽ phải trải qua một thất bại đau đớn. Theo thống kê có tới 99% các startup thường thất bại.

Tuy nhiên, một công thức mới xuất hiện thời gian gần đây có thể giúp quá trình khởi nghiệp trở nên bớt rủi ro hơn có tên gọi “LEAN STARTUP” (Khởi nghiệp tinh gọn). Phương pháp này đề cao việc làm việc thông minh hơn chứ không phải cần cù hơn, loại trừ sự bất ổn, phát triển sản phẩm thử nghiệm tối thiểu và tiếp nhận phản hồi từ phía khách hàng hiệu quả.

Mặc dù mới chỉ xuất hiện trong vài năm trở lại đây nhưng lean startup đã nhanh chóng bén rễ trong thế giới khởi nghiệp và hiện tại nhiều trường kinh doanh cũng bắt đầu đưa phương pháp này vào giảng dạy.

Ảo tưởng về một kế hoạch kinh doanh hoàn hảo

Thông thường, điều đầu tiên mà mọi nhà sáng lập phải làm trước khi mở doanh nghiệp là viết ra bản kế hoạch kinh doanh - một tài liệu miêu tả chi tiết về tiềm năng của cơ hội, vấn đề cần giải quyết và giải pháp mà công ty định sẽ cung cấp. Đặc biệt, nó còn bao gồm dự đoán doanh thu, lợi nhuận và dòng tiền trong vòng 5 năm tới của công ty.

Bản kế hoạch kinh doanh về cơ bản là một bài tập nghiên cứu dành cho doanh nhân trước khi bắt tay vào xây dựng sản phẩm. Giả thiết là nó có thể tìm ra hầu hết những ẩn số của một doanh nghiệp, trước khi huy động được tiền và thật sự thực thi ý tưởng.

Một khi doanh nhân có được bản kế hoạch kinh doanh thuyết phục và huy động được tiền từ các nhà đầu tư, anh ấy hoặc cô ấy sẽ bắt dầu phát triển sản phẩm.

Dẫu vậy, theo cách tiếp cận của phương pháp lean startup, kế hoạch kinh doanh là một tài liệu “hư cấu” và “lãng phí thời gian”.

Ngoài ra, quá trình khởi nghiệp thường không phải lúc nào cũng diễn ra theo đúng kế hoạch định trước. Đa phần những startup thành công đều trải qua rất nhiều thất bại, từ lần này tới lần khác, tất cả dựa trên sự thích ứng và cải thiện ý tưởng ban đầu.

Cuối cùng, quy trình viết kế hoạch kể trên thường áp dụng cho các công ty với những sản phẩm đã có rồi. Còn khởi nghiệp hoàn toàn khác. Một nhóm khởi nghiệp không phải là một công ty thu nhỏ. Khởi nghiệp phải đối mặt với những vấn đề mới, giải pháp mới, sản phẩm mới, khác hơn rất nhiều những gì các công ty vẫn làm.

Dưới đây là 3 nguyên tắc chính của phương pháp lean startup:

Đầu tiên: Mô hình kinh doanh

Thay vì giành hàng tháng để lập kế hoạch và nghiên cứu, những người khởi nghiệp chấp nhận một sự thật rằng, những gì họ có trong ngày đầu tiên là một seri các giả thuyết chưa được kiểm chứng – mà chỉ đơn giản là những phỏng đoán.

Vì thế họ không viết bản kế hoạch hoành tráng nữa mà thay vào đó là bản tóm tắt các giả thuyết trong một mô hình có tên gọi Business Model Canvas (tạm gọi bản vẽ mô hình kinh doanh). Đây chính là bản mô phỏng cách thức tạo ra giá trị của doanh nghiệp và cho khách hàng của doanh nghiệp đó.

Thứ 2: Lắng nghe khách hàng

Chàng sinh viên mê lập trình game đi dạy thiết kế

Sinh năm 1995 tại Quảng Trị, ngay từ những năm học cấp 3 Nguyễn Việt Hùng đã dành phần lớn thời gian cho môn Tin học. Với hơn chục giải thưởng lớn nhỏ, anh được đại học FPT tuyển thẳng cùng suất học bổng 140%.

Chàng sinh viên 9X rất mê lập trình game. Trong thời gian rảnh, anh thường mày mò viết game và mong muốn thành lập một công ty chuyên về lĩnh vực này. Tuy nhiên, kiếm đâu ra tiền để hiện thực hóa mơ ước lại là bài toán khó với Hùng khi đó.

Có cơ hội tham gia vào một số tổ chức, Hùng nhận thấy nhiều bạn sinh viên tại Hà Nội rất thích học thiết kế đồ họa nhưng học phí tại các trung tâm thường khá cao, khoảng 2,5 triệu-3 triệu/tháng. Vốn yêu thích mỹ thuật từ nhỏ và có khả năng thiết kế, Hùng hỏi một người chị làm marketing rằng “Nếu bây giờ em mở một lớp thiết kế với giá 500 nghìn đồng thì có ai đi học không? Người chị này trả lời “Không biết, nhưng mày mở thì chị đi học”. Thế là Hùng quyết định thử "làm liều xem sao".

“Khó khăn lớn nhất là tìm được những học viên đầu tiên vì khi ấy ngoài cái tên, Color Me không có gì cả. Tôi và những người bạn phải đến từng trường Đại học, dán poster khắp nơi, thậm chí trong cả nhà vệ sinh. Sau một thời gian, việc quảng cáo này cũng phát huy tác dụng. Khóa học đầu tiên ra đời với 3 lớp học cùng 45 học viên.”, Hùng nhớ lại.

Lúc đó, chàng sinh viên FPT chỉ tính toán đơn giản rằng với 45 học viên cùng mức học phí 500 nghìn đồng, mỗi tháng trừ chi phí, Hùng sẽ kiếm được 10 triệu đồng. Như vậy, sau 1 năm, anh sẽ có hơn 100 triệu đồng để lập công ty game.

Nghĩ là làm, từ thứ 2 đến thứ 6, Nguyễn Việt Hùng là cậu sinh viên chăm chỉ tại trường Đại học. Thứ 7 và chủ nhật, anh lại bắt xe bus từ Hòa Lạc vào nội thành Hà Nội để dạy thiết kế.

Sau thành công của khóa đầu tiên, Hùng tiếp tục mở khóa tiếp theo. Tuy nhiên, điều khiến anh bất ngờ nhất là chỉ trong một tuần mở đơn, đã có hơn 100 người đăng ký. Hùng nhận ra rằng thay vì mở một lớp học, anh có thể thành lập cả một trung tâm.

Với số tiền lãi hơn chục triệu đồng từ khóa học đầu tiên, Hùng và những người bạn của mình đi khắp Hà Nội, đến từng ngóc ngách để tìm thuê địa điểm, mua sắm bàn ghế và thiết bị.

Giống như hầu hết start-up khác, Hùng cũng phải vật lộn với hàng tá công việc trong giai đoạn đầu khởi nghiệp. Chàng trai trẻ quyết định bảo lưu việc học 6 tháng để xây dựng giáo trình, tuyển dụng nhân sự và hoàn thiện bộ máy vận hành của Color Me.

Sau 1 năm thành lập, đã có hơn 1.700 học viên tốt nghiệp từ các khóa thiết kế đồ họa do Hùng xây dựng. Color Me đang có 2 chi nhánh tại Hà Nội, 1 chi nhánh ở Hải Phòng. Trong thời gian tới, CEO 21 tuổi dự định sẽ tiếp tục mở thêm cơ sở tại Hà Nội và TP.HCM.

Hùng cho biết doanh thu của Color Me hiện nay đạt hơn 200 triệu mỗi tháng. Toàn bộ lợi nhuận được anh sử dụng để tái đầu tư và phát triển các hoạt động của trung tâm.

Theo dõi toàn bộ quá trình ra mắt sản phẩm anh Hưng cho biết, không quá bất ngờ về sự ra mắt của vì nó khá giống với những thông tin được giới yêu công nghệ dự đoán trước đó. Theo anh, điểm nhấn đáng chú ý nhất trên iPhone 6s là việc sử dụng 3D Touch, nâng cấp camera và có thêm màu Rose Gold.

Người FPT đầu tiên sở hữu sản phẩm này là Phan Xuân Bảo, FPT Japan. Theo cảm nhận của anh Bảo thì "máy chạy nhanh, màu sắc đẹp. Ứng dụng 3D Touch khá hay. Về camera thì có vẻ cân bằng sáng không tốt, hình bị ám vàng".

Năm nay, ngoài Trung tâm Phân phối Sản phẩm Apple (trực thuộc FPT Trading) thì FPT Retail cũng mới trở thành đại lý ủy quyền chính thức của hãng.

Ngày 9/9, hãng Apple đã giới thiệu hai sản phẩm hot là iPhone 6s và 6s Plus. Sản phẩm được mở bán từ ngày 12/9. So với các phiên bản trước, hai sản phẩm mới không có thay đổi lớn về kiểu dáng mà chủ yếu là các tính năng, cấu hình bên trong. 

Bộ đôi iPhone mới trình làng của Apple vẫn giữ thiết kế cũ với màn hình 4,7 inch và 5,5 inch như iPhone 6 và 6 Plus nhưng dày và cứng hơn. Ở mẫu iPhone mới này, người dùng vẫn có ba lựa chọn về bộ nhớ trong: 16 GB, 64 GB và 128 GB. Nhưng một chi tiết đáng chú ý, 6s và 6s Plus có độ mỏng lần lượt 7,1 mm và 7,3 mm, dày hơn 6 và 6 Plus 0,2 mm.

Điểm ưu việt ở những mẫu iPhone mới là camera. Máy ảnh chính ở mặt lưng sử dụng camera iSight mới độ phân giải đạt tới 12 megapixel, gấp rưỡi iPhone đời trước. Apple còn thêm khả năng quay video 4K và khẳng định 6s và 6s Plus chụp ảnh rất tốt, màu sắc trung thực và nhiễu thấp ở điều kiện thiếu sáng. 

Nâng cấp đáng chú ý khác trên bộ đôi sản phẩm là bộ xử lý Taptic Engine giúp màn hình của 6s và 6s Plus ngoài việc nhận diện cảm ứng đa điểm thông thường, còn nhận biết được lực nhấn như nhấn mạnh, nhấn mạnh và giữ. Kèm với đó, hệ điều hành iOS 9 cũng bổ sung các chức năng như xem nhanh nội dung, kích hoạt nhanh ứng dụng phục vụ cho 3D Touch. 

Ở Việt Nam, sản phẩm được xuất hiện theo hình thức xách tay khá nhiều với nhiều mức giá khác nhau. Trong đó đắt nhất là phiên bản iPhone Plus vàng hồng. Theo khuyến cáo của các chủ cửa hàng, trong vài ngày tới, giá sản phẩm sẽ giảm và ổn định hơn so với những ngày đầu mở bán, đó là thời điểm thuận lợi để người dùng mua hàng không bị chênh giá quá cao so với giá của nhà sản xuất đưa ra.