Diệp ‘Hương vị tình thân’: Mọi người chê tôi diễn đơ là đúng

Cà phê đen nguyên chất giàu chất chống oxy hóa và không chứa calo, giúp bảo vệ tế bào gan và giảm nguy cơ mắc các bệnh liên quan đến gan.

Một nghiên cứu lớn từ Viện Ung thư Quốc gia Hoa Kỳcông bố trên tạp chí Hepatologyđã chỉ ra rằng, uống từ 3 đến 4 tách cà phê đen mỗi ngày có thể giúp giảm 25-70% nguy cơ mắc bệnh xơ gan và ung thư gan.

Nghiên cứu này theo dõi hàng nghìn người tiêu dùng cà phê trong nhiều năm và phát hiện ra rằng, những người uống cà phê đen thường xuyên có nguy cơ mắc bệnh gan thấp hơn so với những người không uống cà phê.

Tác dụng chống viêm cho gan

Caffeine là thành phần chính trong cà phê có khả năng chống viêm và giúp kích thích gan sản xuất các enzyme giải độc.

Một nghiên cứu của Journal of Clinical Gastroenterologycho thấy, caffeine trong cà phê giúp giảm nguy cơ viêm gan và ngăn ngừa sự tích tụ chất béo trong gan, từ đó giảm nguy cơ mắc bệnh gan nhiễm mỡ không do rượu (NAFLD).

Điều này đặc biệt quan trọng vì NAFLD là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây bệnh gan mạn tính, đặc biệt ở những người có lối sống ít vận động và chế độ ăn uống không lành mạnh.

Tuy nhiên, để đảm bảo nhận được lợi ích từ caffeine mà không gặp phải tác dụng phụ, các chuyên gia khuyên nên tiêu thụ khoảng 3-4 tách cà phê mỗi ngày. Uống quá nhiều cà phê có thể dẫn đến mất ngủ và căng thẳng thần kinh, do đó, nên kiểm soát liều lượng để đảm bảo sức khỏe tổng thể.

Cà phê Arabica và Robusta: Sự khác biệt cho sức khỏe gan

Cà phê có hai loại chính là Arabica và Robusta, mỗi loại đều có những tác động khác nhau lên gan.

Arabica có hàm lượng caffeine thấp hơn Robusta nhưng lại giàu chất chống oxy hóa và có vị nhẹ nhàng hơn.

Robusta chứa nhiều caffeine hơn và có thể cung cấp khả năng chống viêm mạnh hơn nhờ vào hàm lượng caffeine cao hơn. Tuy nhiên, Arabica là lựa chọn tốt cho những người muốn tránh lượng caffeine quá cao nhưng vẫn muốn bảo vệ gan.

Một nghiên cứu trên World Journal of Hepatologyđã so sánh hiệu quả của Arabica và Robusta trên gan và cho thấy rằng, cả hai loại đều có khả năng bảo vệ gan khỏi nguy cơ mắc bệnh, nhưng cà phê Arabica có thể phù hợp hơn với những người nhạy cảm với caffeine.

Cách uống cà phê tốt cho gan

Để tận dụng tối đa lợi ích của cà phê cho gan, cần lưu ý một số yếu tố sau:

- Uống cà phê nguyên chất, không đường và sữa: Việc thêm đường, sữa hoặc các hương liệu vào cà phê có thể làm giảm tác dụng bảo vệ gan của nó. Đường và chất béo từ sữa có thể làm tăng nguy cơ tích tụ chất béo trong gan, đặc biệt đối với người mắc NAFLD.

- Kiểm soát liều lượng: Như đã đề cập, uống khoảng 3-4 tách cà phê mỗi ngày là mức an toàn và hiệu quả. Quá nhiều caffeine có thể gây ra các tác dụng phụ, do đó, việc duy trì liều lượng hợp lý là rất quan trọng.

- Tránh uống cà phê vào buổi tối: Caffeine có thể ảnh hưởng đến giấc ngủ và làm tăng căng thẳng, do đó, tốt nhất nên uống cà phê vào buổi sáng hoặc đầu giờ chiều để tối ưu hóa tác dụng và tránh tác động đến chất lượng giấc ngủ.

Trong đó, thuốc điều trị bệnh hiếm có khoảng 214 thuốc, hơn 217 thuốc trong danh mục ít nguồn cung ứng trên thị trường.

"Vì thế, dù được gọi là thuốc hiếm nhưng tổ hợp các loại được thanh toán trực tiếp này không phải là nhỏ", bà Nữ Anh nói.

Cũng theo bà Nữ Anh, trang thiết bị y tế được phân làm 4 loại theo độ rủi ro là A, B, C, D. Trong đó loại A, B là nhóm có độ rủi ro thấp, có thể thay thế được như bông, băng, cồn, gạc… (vật tư tiêu hao), thì không được thanh toán trực tiếp. Cơ sở y tế không mua được thì phải lựa chọn sản phẩm thay thế cho người bệnh.

Ngoài ra, còn một số trường hợp không được thanh toán trực tiếp nữa là thiết bị sử dụng hóa chất xét nghiệm (thường đã được thanh toán trong cơ cấu giá), thiết bị y tế đặc thù cá nhân…

"Điều kiện áp dụng thông tư rất chặt chẽ, không thực hiện đúng sẽ có nhiều vướng mắc, đồng thời đảm bảo không có lạm dụng, trục lợi. Vì thế, chúng ta cần xem xét cụ thể, trường hợp nào, điều kiện nào được áp dụng thông tư này để kê đơn người bệnh ra ngoài mua", bà Nữ Anh nhấn mạnh.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn cũng thừa nhận ở một số nơi vẫn có tình trạng cơ sở khám bệnh, chữa bệnh cung ứng không đầy đủ, không kịp thời cho người bệnh. Điều này dẫn đến tình trạng người bệnh phải mua thuốc, vật tư y tế ở ngoài cơ sở khám chữa bệnh.

"Thực tế, tại bất kỳ thời điểm nào, việc thiếu thuốc, vật tư y tế vẫn có thể xảy ra bởi những nguyên nhân khách quan.

Chẳng hạn, đã thực hiện đấu thầu nhưng không có đơn vị trúng thầu hoặc đã ký hợp đồng cung ứng với nhà thầu nhưng tại thời điểm chỉ định thuốc, vật tư y tế, thiết bị y tế cho người bệnh, nhà cung cấp không cung ứng được do thiếu nguồn cung hay hàng hóa về chậm…", Thứ trưởng Thuấn nói.

Vì thế, Bộ Y tế ban hành thông tư số 22/2024 quy định về thanh toán chi phí thuốc, thiết bị y tế trực tiếp cho người có thẻ BHYT khi đi khám bệnh, chữa bệnh.

Theo Thứ trưởng, các quy định tại thông tư vẫn đảm bảo trách nhiệm của cơ sở khám chữa bệnh trong mua sắm, đấu thầu và cung ứng thuốc cho người bệnh.

Thanh toán trực tiếp không phải là giải pháp khuyến khích

Thảo luận tại hội thảo, Thạc sĩ Vũ Nữ Anh cũng một lần nữa khẳng định trách nhiệm cung ứng thuốc, thiết bị y tế là của cơ sở y tế phải bằng mọi cách, cố gắng hết sức để mua sắm cho người bệnh. Khi không được nữa thì mới áp dụng thông tư.

"Khi áp dụng thông tư này thì người bệnh cũng rất vất vả, cơ sở khám chữa bệnh cũng có trách nhiệm. Cơ quan BHXH cũng thực hiện nhiều thủ tục để xem xét", bà Nữ Anh nhấn mạnh. 

Bà cũng khẳng định thông tư này chỉ để giải quyết tình huống, nhằm phần nào đó đảm bảo quyền lợi của người tham gia BHYT, bù đắp một phần chi phí người bệnh tự bỏ ra chứ không phải đảm bảo toàn bộ.

Vì thế, người bệnh có thể chịu thiệt thòi một chút khi có sự chênh lệch về giá giữa thuốc bán tại cơ sở bán lẻ và do cơ quan BHXH thanh toán. 

Bà Trần Thị Trang, Vụ trưởng Vụ Bảo hiểm y tế, Bộ Y tế, cũng khẳng định không mong muốn thực hiện thông tư này nhưng vẫn phải ban hành thông tư để khắc phục những điều bất khả kháng. Đây mới chỉ là bước gỡ, là giải pháp tình thế trong giai đoạn ngắn.

Trong dự thảo Luật Bảo hiểm y tế đang được xây dựng và trình Quốc hội, ban soạn thảo đề xuất sửa đổi nhiều quy định.

Chẳng hạn, thay vì người bệnh phải trực tiếp thanh toán với cơ quan BHXH thì cần có cơ chế để bệnh viện chi trả cho người bệnh, rồi bệnh viện thanh toán lại với cơ quan BHXH, để giảm thủ tục cho người bệnh.

Bên cạnh đó, Trưởng khoa Dược của Bệnh viện Việt Đức cũng đề nghị phiên bản sau của thông tư cần có các quy định phù hợp hơn với đặc thù chuyên môn sâu của bệnh viện.

Cụ thể, các thuốc thiếu tại bệnh viện đa phần không thuộc danh mục thuốc hiếm. Bệnh viện cũng không thể chuyển được bệnh nhân vì bệnh viện là cơ sở tuyến cuối, chuyên sâu, bệnh nhân đến đa phần là bệnh nhân nặng.

Đại diện này cũng lấy ví dụ ngày 18/10, bệnh viện mở gói thầu nhưng có đến 30 khoản không có đơn vị nào đấu thầu, trong khi đây đều là những thuốc ảnh hưởng đến sống còn của bệnh viện. Hiện bệnh viện vẫn còn hàng tồn nên sẽ tiếp tục đấu thầu lại.

Năm 2022, bệnh viện gặp vướng mắc khi không có đơn vị nào dự thầu albumin trong điều trị, thuốc này không nằm trong danh mục thuốc hiếm. Thuốc có nhiều đơn vị cung ứng nhưng đứt gãy nguồn cung ứng nên họ có thể bán ra ngoài nhưng không bán vào bệnh viện vì không thể đáp ứng có hàng liên tục.

Ngoài ra, không phải trường hợp nào cũng đáp ứng điều kiện chỉ định thầu rút gọn.

Lao động

Để giảm thiểu nguy cơ này, giữ ấm cơ thể là yếu tố then chốt, đặc biệt là cho người cao tuổi và những người có tiền sử bệnh mạch máu. Theo BS Mạnh, người dân nên chú ý mặc đủ ấm, ưu tiên các vùng dễ mất nhiệt như cổ, tay, chân và ngực. Việc mặc nhiều lớp quần áo giúp giữ nhiệt tốt hơn và giảm thiểu tác động của thay đổi nhiệt độ bên ngoài.

"Khi ra ngoài vào sáng sớm hoặc tối muộn, nên mặc áo khoác, đeo găng tay, đeo tất... để bảo vệ cơ thể khỏi không khí lạnh. Đeo tất khi ngủ cũng là một cách giữ ấm đơn giản mà hiệu quả", BS Mạnh chia sẻ.

Theo BS Mạnh, bàn chân là nơi dễ mất nhiệt nhất trên cơ thể. Đeo tất khi ngủ giúp ngăn chặn sự thoát nhiệt qua vùng này, từ đó duy trì nhiệt độ ổn định và hỗ trợ huyết áp vào ban đêm. Một nghiên cứu từ Đại học Groningen, Hà Lan cũng cho thấy rằng, đeo tất khi ngủ không chỉ cải thiện giấc ngủ mà còn giảm nguy cơ tăng huyết áp ban đêm, một yếu tố nguy cơ quan trọng của đột quỵ.

BS Mạnh nhấn mạnh rằng, ngoài việc giữ ấm qua trang phục, người dân cần chú ý tránh thay đổi nhiệt độ đột ngột. "Khi từ trong nhà ấm ra ngoài trời lạnh, cơ thể cần thời gian để thích nghi. Sự chênh lệch nhiệt độ quá nhanh có thể gây sốc nhiệt cho cơ thể, làm tăng nguy cơ đột quỵ", BS Mạnh nói.

Do đó, theo BS Mạnh, nên chuẩn bị bằng cách mặc thêm lớp áo khoác hoặc đứng ở khu vực trung gian để cơ thể làm quen với sự thay đổi nhiệt độ trước khi hoàn toàn ra ngoài trời.

Kiểm soát huyết áp và đường huyết

Kiểm soát huyết áp và đường huyết thường xuyên là một biện pháp quan trọng khác trong mùa lạnh, đặc biệt đối với những người có tiền sử cao huyết áp hoặc tiểu đường. Theo BS Mạnh, mùa lạnh là thời điểm mà huyết áp và đường huyết dễ tăng do cơ chế co mạch và sự ảnh hưởng của nhiệt độ đến quá trình chuyển hóa của cơ thể.

Kiểm tra huyết áp và đường huyết mỗi ngày sẽ giúp phát hiện sớm bất kỳ biến động nào, từ đó có biện pháp điều chỉnh phù hợp. "Người cao tuổi, đặc biệt là người có tiền sử bệnh mạch máu, cần theo dõi sát sao chỉ số huyết áp và đường huyết để đảm bảo trong giới hạn an toàn", BS Mạnh lưu ý.

Để duy trì mức huyết áp và đường huyết ổn định, người bệnh cần duy trì chế độ ăn uống lành mạnh, hạn chế muối, đường và chất béo bão hòa. Những thay đổi nhỏ trong chế độ ăn uống hàng ngày sẽ hỗ trợ quá trình kiểm soát huyết áp và đường huyết tốt hơn, từ đó giúp giảm nguy cơ đột quỵ trong mùa lạnh.

"Duy trì thói quen ăn uống cân bằng và kiểm soát các chỉ số quan trọng là cách tốt nhất để bảo vệ sức khỏe trong những ngày nhiệt độ thay đổi đột ngột", bác sĩ chia sẻ thêm.

Nếu bạn gặp khó khăn trong việc uống đủ nước trong ngày, có một số cách bạn có thể nhắc nhở bản thân. Đầu tiên, hãy mang theo một chai nước để bạn luôn có lời nhắc về việc uống nước.

Thứ hai, đặt mục tiêu cho bản thân trong suốt cả ngày. Moskovitz khuyên bạn nên bắt đầu ngày mới với một cốc nước và uống ít nhất hai cốc trước mỗi bữa ăn chính hoặc bữa ăn nhẹ. Cô nói: "Điều đó không chỉ giúp bạn kiềm chế cơn thèm ăn mà còn là một cách tốt để nhớ cấp nước đủ cho cơ thể mỗi ngày".

Ăn chất béo lành mạnh

Chuyên gia dinh dưỡng Whitney Stuart (New York), cho biết: "Mặc dù chất béo thường là nhóm thực phẩm đáng sợ, nhưng chúng thực sự có thể làm tăng cảm giác no và ngăn chặn tình trạng buồn nôn sau đó".

Tất nhiên, một số chất béo lành mạnh hơn những chất béo khác, vì vậy khi thêm chất béo vào chế độ ăn uống của bạn, Stuart khuyến cáo, tốt nhất bạn nên chọn chất béo giàu chất dinh dưỡng. Những chất béo này, được gọi là chất béo không bão hòa đa và không bão hòa đơn, có thể được tìm thấy trong quả bơ, ô liu, các loại hạt và cá béo như cá hồi.

Bạn nên đo lường khẩu phần để tránh ăn quá nhiều.

Chúý kết cấu thức ăn của bạn

Nếu bạn đã từng thấy mình nghiện món kem, bạn không hề đơn độc. Trên thực tế, kem là một trong những loại thực phẩm dễ ăn quá mức vì kết cấu mềm của nó. Chuyên gia dinh dưỡng Andy Bellatti cho biết: "Một lý do tại sao những thứ như kem hoặc khoai tây nghiền dễ bị lạm dụng là vì kết cấu của nó rất dễ khiến bạn muốn... ăn nó. Trong khi, nếu ăn rau sống thì bạn phải nhai lâu hơn".

Điều đó không có nghĩa là bạn không thể thưởng thức các món ăn như kem hoặc khoai tây nghiền, nhưng điều quan trọng là bạn phải lưu ý khi ăn chúng. Bạn nên đo lường khẩu phần của mình trước để tránh ăn quá nhiều.

Ngủ nhiều hơn để giảm cân

Ngủ không đủ giấc có thể làm tăng mức độ căng thẳng của bạn, điều này có thể làm tăng khả năng tăng cân. Stuart nói: "Khi bạn không ngủ đủ giấc, nồng độ hormone căng thẳng cortisol sẽ tăng lên. Thiếu ngủ cũng có thể cản trở giảm cân bởi vì bạn càng ngủ ít, bạn càng thức lâu, và càng có nhiều thời gian để ăn". Stuart khuyên bạn nên ngủ ít nhất 7 giờ mỗi đêm.

Lập kế hoạch hoạt động thể chất

Bạn không cần phải đi đến quán bar hoặc nhà hàng với bạn bè để có một khoảng thời gian vui vẻ. Có rất nhiều cách khác để bạn được giải phóng cơ thể và đốt cháy calo cùng lúc, chẳng hạn như đi tham quan, ghé thăm các bảo tàng, vườn thú, thủy cung hoặc công viên giải trí gần nhà. Điều này có thể giúp bạn đi bộ nhiều hơn mà không hề nhận ra.

Nếu là một ngày nắng đẹp, hãy thực hiện một cuộc đi bộ đường dài hoặc đạp xe tại một công viên địa phương. Để việc tập luyện của bạn trở nên thú vị, bạn có thể đốt cháy một số calo bằng bộ môn leo núi, chèo thuyền kayak, chơi bowling,...

Sử dụng lượng dầu nhỏ hơn

Mặc dù một số loại dầu, như dầu bơ hoặc dầu hướng dương, tốt cho sức khỏe hơn những loại dầu khác, Bellatti vẫn khẳng định chúng có hàm lượng calo như những loại khác. Một số loại dầu nhất định có thể là nguồn cung cấp chất béo lành mạnh tuyệt vời, nhưng bạn nên lấy chất béo từ thực phẩm nguyên hạt để thay thế. Chẳng hạn, bạn có thể thêm nửa quả bơ vào bữa ăn. Điều này sẽ cung cấp cho bạn chất béo lành mạnh và chất xơ.

Đừng mất tập trung khi ăn

Bạn có thể vướng vào thói quen ăn trưa tại bàn làm việc trong khi vẫn hoàn thành công việc, nhưng điều quan trọng là bạn nên tạm dừng công việc đang làm để có thể tập trung toàn lực vào việc ăn uống. Bellatti nói: "Khi mọi người sử dụng máy tính xách tay để làm việc gì đó, họ sẽ không kiểm soát được lượng thức ăn được nạp vào cơ thể".

Theo PGS.TS Đào Xuân Cơ, Giám đốc Bệnh viện Bạch Mai, với vai trò là bệnh viện  tuyến cuối lớn nhất các tỉnh miền Bắc, bệnh viện đẩy mạnh chuyển đổi số và nâng cao chất lượng khám chữa bệnh, tăng sự hài lòng của người bệnh.

Bệnh viện triển khai bệnh viện không giấy tờ, quản trị công khai minh bạch, tiến tới mô hình bệnh viện thông minh kiểu mẫu.

"Từ 1/11, Bệnh viện Bạch Mai chính thức triển khai hệ thống bệnh án điện tử. Đây là một bước tiến đột phá trong việc hiện đại hóa quy trình chăm sóc sức khỏe, quản lý hồ sơ y tế, nâng cao chất lượng dịch vụ y tế và cải thiện trải nghiệm của người bệnh", PGS Cơ nói.

Theo đó, khi chuyển đổi sang bệnh án điện tử, tất cả thông tin về tình trạng sức khỏe, lịch sử bệnh lý và quá trình điều trị của bệnh nhân sẽ được lưu trữ và quản lý trực tuyến.

Điều này không chỉ nâng cao hiệu quả quản lý mà còn tạo điều kiện thuận lợi cho bác sĩ và nhân viên y tế truy cập thông tin nhanh chóng, giảm thiểu sai sót trong quá trình chẩn đoán và điều trị.

PGS Cơ cho biết, quản lý bằng bệnh án điện tử có 5 lợi ích chính:

Tiết kiệm thời gian:

Người bệnh có thể đăng ký lịch khám qua điện thoại hoặc ứng dụng di động, giúp giảm thiểu thời gian chờ đợi tại bệnh viện.

Quản lý thông tin hiệu quả:

Thông tin của người bệnh sẽ được lưu trữ và quản lý một cách đồng bộ, giúp bác sĩ dễ dàng truy cập và theo dõi lịch sử khám chữa bệnh.

Giảm chi phí:

Việc không cần in giấy tờ và phim chụp sẽ giúp tiết kiệm chi phí cho cả bệnh viện và người bệnh. Dự kiến, việc này có thể tiết kiệm hàng chục tỷ đồng mỗi năm cho ngân sách y tế.

Liên thông dữ liệu:

Hệ thống sẽ cho phép liên thông kết quả xét nghiệm giữa các cơ sở y tế, giảm thiểu việc làm lại các xét nghiệm không cần thiết.

Công tác Bảo hiểm xã hội:Nâng cao tính minh bạch và hiệu quả trong quản lý chi phí khám chữa bệnh bảo hiểm y tế, giảm thiểu thủ tục hành chính và rút ngắn thời gian giải quyết hồ sơ.

Trước đó, tháng 7 vừa qua, Bệnh viện Bạch Mai đã bắt đầu thí điểm hệ thống bệnh án điện tử.

Như vậy, Bệnh viện Bạch Mai là Bệnh viện hạng đặc biệt đầu tiên của Bộ Y tế, cũng là đơn vị được đưa vào đề án 06 của Chính phủ triển khai chuyển đổi số toàn diện trọng điểm trong lĩnh vực y tế.