Tất cả các tổ chức trên đều tham gia điều tra hạ tầng backend, bao gồm máy chủ và mô-đun mã độc, của TrickBot. Microsoft, ESET, Symantec cùng đối tác dành nhiều tháng trời thu thập hơn 125.000 mẫu mã độc TrickBot, phân tích nội dung, chiết xuất và lập bản đồ thông tin về hoạt động nội bộ của mã độc, trong đó có tất cả máy chủ mà botnet dùng để điều khiển máy tính nhiễm độc.

Với thông tin trong tay, Microsoft đã đề nghị tòa án cho phép kiểm soát máy chủ TrickBot để vô hiệu hóa địa chỉ IP, dựng nội dung lưu trên máy chủ C&C không thể truy cập được, đình chỉ tất cả dịch vụ đối với người vận hành botnet, chặn mọi nỗ lực mua sắm hay thuê máy chủ bổ sung của người vận hành botnet.

Liên minh cùng với các nhà cung cấp dịch vụ Internet và bộ phận ứng cứu máy tính trên toàn cầu thông báo cho mọi người dùng bị ảnh hưởng. Theo các thành viên, botnet TrickBot đã lây nhiễm hơn 1 triệu máy tính tại thời điểm bị đánh sập. Một số hệ thống còn bao gồm thiết bị IoT. TrickBot là một trong số các botnet lớn nhất từng bị phát hiện.

Mã độc bắt nguồn từ năm 2016 dưới dạng trojan ngân hàng trước khi chuyển biến thành trình tải mã độc đa năng, lây nhiễm hệ thống và cho phép các tổ chức tội phạm truy cập thông qua mô hình kinh doanh MaaS (Malware-as-a-Service). Cùng với Emotet, TrickBot là nền tảng MaaS hoạt động rất tích cực, thường cho các băng nhóm mã độc đòi tiền chuộc như Ryuk và Conti thuê quyền truy cập máy tính nhiễm độc.

Tuy nhiên, TrickBot cũng triển khai trojan ngân hàng và trojan đánh cắp thông tin (infostealer), cấp quyền truy cập vào các mạng lưới doanh nghiệp cho những kẻ lừa đảo, gián điệp. Đây là botnet mã độc lớn thứ hai bị đánh sập trong năm nay, sau Necurs vào tháng 3. Song nhiều botnet khác vẫn sống sót sau khi bị tấn công trong quá khứ. Chẳng hạn, botnet Kelihos vẫn tồn tại sau 3 lần bị truy quét và xây dựng lại từ đầu. Tới nay, Kelihos tiếp tục hoạt động như bình thường.

Du Lam

Giảm mạnh số lượng địa chỉ IP của Việt Nam nằm trong mạng máy tính ma

Từ khi chiến dịch “Rà soát và bóc gỡ mã độc trên toàn quốc năm 2020” được triển khai đến nay,  số lượng địa chỉ IP nằm trong các mạng máy tính ma (IP Botnet) đã giảm mạnh, từ hơn 2 triệu xuống còn trên 1,3 triệu.

Tuy nhiên, giờ đây có nhiều phương pháp đơn giản và hiệu quả về chi phí nhằm bảo vệ doanh nghiệp tránh khỏi các loại mã độc, virus và thư rác. Do phạm vi mạng doanh nghiệp Việt Nam ngày nay càng mở rộng và vô hạn nên các thiết bị đầu cuối càng yêu cầu có độ bảo mật cao hơn.

Thiết bị đầu cuối đóng vai trò quan trọng bởi các doanh nghiệp và con người ngày càng trở nên di động hơn làm tăng nguy cơ rủi ro nếu họ không có những giải pháp bảo vệ toàn diện. Doanh nghiệp nên coi mỗi thiết bị đầu cuối là một hạ tầng thu nhỏ, cần có hệ thống kiểm soát truy nhập mạng, tường lửa, phương thức mã hóa dữ liệu  và phương pháp bảo vệ chống thất thoát dữ liệu riêng. 

Ngoài ra, phải chú trọng tới vấn đề thư điện tử (email) nhằm ngăn chặn hoàn toàn các mối đe dọa từ sớm. Những tính năng tích hợp như phòng chống virus và chống thư rác, cũng như công nghệ về lọc nội dung đều nằm trong danh mục những yêu cầu hàng đầu trong bảo vệ email. 

Các giải pháp tích hợp đồng nghĩa với sự tiết kiệm chi phí khá lớn cho doanh nghiệp, không chỉ về mặt phí bản quyền hay phí quản trị mà còn mang ý nghĩa là một công cụ hợp nhất hiệu quả chống lại các mối đe dọa bảo  mật, giảm thiểu thời gian ngưng trệ hệ thống.

Những giải pháp như vậy thường là gói giải pháp toàn diện tất cả trong một, dễ dàng sử dụng và có khả năng bảo vệ tài sản quý giá của doanh nghiệp trước các phần mềm mã độc, virus hay thư rác, đồng thời cho phép khôi phục nhanh chóng dữ liệu cũng như hệ thống máy tính nếu gặp phải thảm họa hoặc sự cố hệ thống. 

Điều quan trọng là phải triển khai giải pháp bảo mật kết hợp những chức năng cần thiết một cách hiệu quả. Doanh nghiệp nên tìm kiếm gói giải pháp bảo mật có tích hợp công cụ bảo mật thiết bị đầu cuối, bảo mật tin nhắn và công nghệ khôi phục hệ thống. Giải pháp bảo mật đa lớp này sẽ giúp giảm thiểu những rủi ro, đồng thời giúp doanh nghiệp hoàn toàn yên tâm rằng những thông tin quan trọng và tài sản của mình được bảo vệ an toàn.

Những giải pháp này cũng cần được thiết kế sao cho tương thích với nhiều nền tảng khác nhau, bao gồm cả các hệ điều hành cho thiết bị di động. Hơn nữa, một khía cạnh khác mà các doanh nghiệp cũng nên lưu tâm tới là vấn đề thực thi chính sách nội bộ, mà khởi đầu là chính sách với dịch vụ email thông dụng. 

Dù rằng hình thái đe dọa bảo mật luôn biến đổi đầy rẫy nguy hiểm, nhưng hầu hết các doanh nghiệp vừa và nhỏ (DNVVN), đặc biệt là DNVVN của Việt Nam đều rất hạn chế cả thời gian lẫn tiền của khi đầu tư vào bảo mật. Đội ngũ cán bộ CNTT thực sự bị dàn trải và việc theo dõi cập nhật thông tin về những mối đe dọa bảo mật mới nhất trở nên ngày càng mệt mỏi nếu không được tự động hóa.

Trên thực tế, nhiều DNVVN ngày nay có các giải pháp bảo mật khá phức tạp, không được tối ưu hóa cho môi trường hoạt động của họ. Nhờ triển khai các giải pháp tích hợp, đa lớp, các doanh nghiệp có thể giảm chi phí vận hành và rủi ro về bảo mật.  Với giải pháp bảo mật toàn vẹn và đa lớp, DNVVN có thể loại bỏ quy trình mua cũng như quản lý những cấu phần riêng biệt cho hệ thống bảo mật CNTT của mình.

Các giải pháp bảo mật tích hợp sẽ giúp giảm tổng chi phí sở hữu cho họ một cách hiệu quả, có khả năng chịu lỗi tốt hơn nhằm chống lại với những mối đe dọa bảo mật trực tuyến mới và ngày càng gia tăng.

Một giải pháp toàn diện, dễ sử dụng, mang lại hiệu năng cao và khả năng bảo vệ vô song sẽ cho phép doanh nghiệp tiết kiệm được thời gian và tiền của, tốn ít công sức quản trị đối với các quá trình cài đặt, triển khai và quản lý. Nói tóm lại, phòng thủ đa lớp là phương pháp phòng thủ tốt nhất.

Phong Vũ

Dịch vụ Trung tâm điều hành an toàn thông tin tối ưu như thế nào?

Dịch vụ Trung tâm điều hành an toàn thông tin (SOC-as-a-service) được triển khai trên nền tảng điện toán đám mây. Như vậy, doanh nghiệp sẽ tiết kiệm được nhiều chi phí trong đầu tư và vận hành, nhất là với các dịch vụ “Make in Vietnam”.

Nguy hiểm hơn, virus có thể ‘ăn’ vào hệ thống, gây ra lỗi hệ điều hành và buộc người dùng phải cài lại. 

Do virus chỉ chạy khi được ra lệnh, do đó người dùng nên hạn chế sử dụng các tính năng autoplay hoặc cấp quyền admin khi chạy phần mềm. 

Cách diệt virus đơn giản nhất là sử dụng phần mềm diệt virus, cả trên điện thoại và các thiết bị thông minh khác nếu có. Để phòng tránh, người dùng không nên tải các file lạ trên mạng, thận trọng khi sử dụng USB, thẻ nhớ.

Sâu máy tính

Ở mức độ nguy hiểm hơn virus máy tính là sâu máy tính (worms), chúng có khả năng lây lan nhanh, không phụ thuộc vào hệ thống và tự phát tán qua môi trường Internet. Để dễ hình dung, virus máy tính chỉ hoạt động khi vật chủ chạy còn sâu máy tính có thể tự tìm lỗ hổng rồi tự lây lan. 

Các loại sâu máy tính nguy hiểm nhất có thể lây lan, tìm lỗ hổng trên máy nạn nhân, mở cửa hậu (backdoor) và tiếp tục phát tán nó rộng hơn. Đến khi sâu máy tính thực thi một hành động nào đó dưới sự thao túng của tin tặc, mức độ ảnh hưởng là vô cùng lớn và không đong đếm được. Nhìn chung, các loại sâu máy tính thường gắn với hoạt động tống tiền (ransomware) để nhân rộng mức độ và quy mô thiệt hại.

Hoạt động của sâu máy tính thường gắn liền với tống tiền (trong ảnh: mã độc tống tiền WannaCry

Chẳng hạn, con sâu máy tính kinh điển WannaCry hồi năm 2017 chỉ trong một thời gian ngắn đã gây ra thiệt hại ước chừng lên tới 8 tỷ USD trên toàn cầu, theo công ty bảo hiểm Cyence. Còn theo thống kê của BKAV, khoảng 41,04% máy tính Việt Nam vẫn tồn tại lỗ hổng mà con sâu WannyCry có thể khai thác được. 

Vì sâu máy tính khai thác lỗ hổng bảo mật, do đó người dùng nên thường xuyên cập nhật phần mềm, hệ điều hành, trình diệt virus để đảm bảo an toàn trước sự xâm nhập từ xa của sâu máy tính. 

Trojan máy tính

Trojan máy tính là cái tên được đặt theo sự kiện ngựa gỗ thành Trojan, ngụ ý ám chỉ rằng một khi Trojan lây nhiễm vào máy tính nó sẽ mở cửa hậu để mã độc tràn vào. Mặc dù không tự nhân bản để lây nhiễm cho các máy khác, Trojan nguy hiểm hơn rất nhiều so với các loại trên khi chúng đóng giả thành các phần mềm trông có vẻ rất giống thật.

Sau đó chúng sẽ lấy cắp dữ liệu người dùng (keyloggers), tự động nhắn tin trừ tiền, tự tải và cài đặt Trojan phiên bản mới, điều hướng tấn công từ chối dịch vụ (DDoS), tự đào tiền ảo cho tin tặc… Tổng số máy tính bị mất dữ liệu trong năm 2019 là 1,8 triệu lượt, theo BKAV.

Vì đặc tính của Trojan là ngụy trang che dấu, do đó người dùng không nên cài đặt những phần mềm, ứng dụng lạ. Cũng không được tải về các phần mềm chính chủ trên các website lạ. 

Spyware

Spyware là một dạng phần mềm không mong muốn được cài đặt trên máy người dùng. Nó có thể không gây ra tác hại tức thì mà âm thầm thu thập thông tin, hành vi người dùng để chuyển đến cho tin tặc. Những kẻ này sẽ sử dụng trực tiếp hoặc bán lại thông tin cho các nhà quảng cáo, các công ty thu thập dữ liệu người dùng.

Spyware ở mức độ nhẹ nhàng nhất là các adware liên tục hiển thị những quảng cáo rác trên thiết bị của người dùng. Mục tiêu của nó là thu về tiền quảng cáo và làm chậm máy tính của người sử dụng.  

Chẳng hạn, khi người dùng đồng ý sử dụng các chương trình miễn phí, ví dụ trình nghe nhạc, xem phim, nó cũng có thể ép buộc người dùng xem quảng cáo, thu thập thông tin cá nhân để sử dụng vào mục đích khác. Đây cũng là một dạng spyware mà mục đích của chúng là tăng lượng cài đặt trên máy tính cá nhân, tối ưu hóa tiền kiếm được từ quảng cáo.

Nhiều phần mềm diệt virus chuyên dụng hiện nay có khả năng phòng chống các loại mã độc nói chung

Các loại spyware khác tinh vi hơn còn có Trojan, keylogger với khả năng ăn cắp các thông tin nhạy cảm như tài khoản ngân hàng, mật khẩu của các dịch vụ trả tiền… Để phòng tránh spyware, cách đơn giản nhất là không đồng ý cài đặt bất cứ thứ gì trôi nổi trên mạng.

Nhìn chung, các phần mềm diệt virus ngày nay có thể bảo vệ người dùng cơ bản an toàn khỏi các loại mối nguy hiểm trên mạng. Tuy nhiên, trong trường hợp mã độc đã ‘ăn’ vào máy, người dùng cần cài thêm các phần mềm diệt mã độc chuyên dụng theo khuyến cáo của các chuyên gia bảo mật.

Phương Nguyễn

88% tổ chức phải đi thuê dịch vụ quản lý bảo mật

Trong bối cảnh các cuộc tấn công xâm phạm an ninh mạng ngày càng nguy hiểm hơn trong mùa Covid-19, báo cáo mới đây của Micro Focus đã chỉ ra những xu hướng phòng chống mới.