Mới đây, Thanh tra Sở Y tế TPHCM đã có buổi làm việc liên quan đến nội dung giải quyết đơn thôi việc cho chị N.B., nhân vật trong bài viết "Sống lao đao vì 2 năm bị Viện Y dược học dân tộc TPHCM treo đơn xin nghỉ"báoDân tríđăng tải ngày 30/9. Buổi làm việc có sự tham dự của hai thanh tra viên là ông T.M.Đ và ông L.P.T.

Hết thời hiệu khiếu nại?

Theo biên bản làm việc ngày 8/10, Thanh tra Sở Y tế TPHCM thông tin lại nội dung đơn khiếu nại của chị N.B., gửi ngày 16/9. Theo đó, chị B. là nhân viên Khoa Vật lý trị liệu - Phục hồi chức năng tại Viện Y dược học dân tộc TPHCM, trong giai đoạn 2018-2022.

Ngày 1/12/2021, chị nộp đơn xin nghỉ việc vì nhà neo đơn, không người chăm sóc mẹ già trên 70 tuổi và báo cáo thôi việc từ ngày 15/1/2022 (45 ngày theo Luật Lao động). Ngày 7/12/2021, Viện Y dược học dân tộc TPHCM có văn bản phản hồi về việc chưa bố trí được người thay thế, chưa chấp nhận cho thôi việc.

Sự việc kéo dài đến ngày 10/6 nhưng chưa được giải quyết, chị B. đã gửi đơn khiếu nại lần 1 đến Viện Y dược học dân tộc TPHCM. Sau đó, chị tiếp tục gửi đơn khiếu nại đến Thanh tra Sở Y tế để được bảo vệ quyền lợi.

Chị N.B. cho biết, buổi làm việc ngày 8/10 diễn ra trong không khí cởi mở, rõ ràng. Chị B. được trao đổi trực tiếp với Thanh tra Sở Y tế, nêu việc đã gửi đơn khiếu nại lần 1 đến Viện Y dược học dân tộc TPHCM vào tháng 6, nhưng không nhận được phản hồi. Hơn 30 ngày không được giải quyết, đến ngày 1/8, nữ nhân viên y tế gửi đơn khiếu nại lần 2 đến Viện Y dược học dân tộc TPHCM, sau đó mới tiếp tục gửi đơn đến Sở Y tế.

Thanh tra Sở Y tế TPHCM cho chị B. biết, hiện pháp luật Việt Nam có 3 dạng đơn, gồm: Đơn khiếu nại (theo Luật Khiếu nại 2011), đơn tố cáo (theo Luật Tố cáo 2018) và đơn phản ánh, kiến nghị (theo Luật Tiếp công dân 2013). Theo nội dung biên bản làm việc, Thanh tra Sở Y tế đề nghị chị B. xác định lại đơn gửi có đúng mục đích khiếu nại hay không.

Nữ nhân viên y tế đã chia sẻ, hiện Viện Y dược học dân tộc TPHCM chỉ cho biết sẽ đề xuất kỷ luật chị bằng hình thức buộc thôi việc, thể hiện trong các biên bản chị đã gửi cho Thanh tra Sở Y tế. Mốc thời gian Viện Y dược học dân tộc TPHCM không chấp nhận giải quyết đơn nghỉ việc là từ ngày 14/1/2022.

Lúc này, theo chị B., đại diện Thanh tra Sở Y tế đã giải thích từ mốc thời gian nêu trên đến ngày chị gửi đơn khiếu nại lên Sở Y tế là hơn 2 năm 9 tháng, hết thời hiệu khiếu nại theo quy định của Luật Khiếu nại (90 ngày).

Chị B. tiếp tục chia sẻ, tại buổi làm việc vào tháng 3, Viện Y dược học dân tộc TPHCM yêu cầu chị đến làm việc thêm một thời gian, để nơi này giải quyết đơn xin nghỉ từ thời điểm quay lại làm việc nêu trên. Lúc này, chị B. đề cập việc sẵn sàng viết đơn xin nghỉ việc không hưởng lương để được giải quyết ngay, vì hoàn cảnh thực tế không thể trở lại làm việc, nhưng phía Viện Y dược học dân tộc TPHCM không chấp nhận.

Cũng qua tường thuật của chị B., trong buổi gặp mặt, Thanh tra Sở Y tế TPHCM phân tích, chị B. là viên chức, khác với người lao động, nên Viện Y dược học dân tộc TPHCM áp dụng xử lý đơn nghỉ việc theo Luật Viên chức (thay vì theo Luật Lao động). Viện Y dược học dân tộc TPHCM tiến tới thi hành quy trình kỷ luật vì nhiều lần yêu cầu chị B. quay trở lại vị trí làm việc, nhưng nữ nhân viên không chấp hành.

"Thanh tra Sở Y tế TPHCM nói rằng, tôi là viên chức, dù được quyền nộp đơn xin nghỉ việc vẫn phải do thủ trưởng đơn vị xem xét, sau đó ra văn bản phản hồi có chấp nhận giải quyết thôi việc hay phải chờ sắp xếp, bố trí công việc. Nghĩa là thời gian để được quyết định cho nghỉ việc có thể nhiều hoặc ít hơn con số 45 ngày từ lúc xin nghỉ (theo Luật Lao động), tùy tình hình ở Viện, thuộc thẩm quyền xem xét của Viện trưởng, người đứng đầu cơ quan.

Thanh tra Sở Y tế nói tôi là viên chức phải thực hiện đúng quy định, khác với người dân được làm những gì mà pháp luật không cấm. Nếu không chấp hành thì thủ trưởng cơ quan có thể xem xét kỷ luật", chị B. thuật lại.

Đúng nhưng chưa đủ?

Kể thêm buổi làm việc ngày 8/10, chị B. nói đã đề cập với Thanh tra Sở Y tế về việc Nghị định 112/2020/NĐ-CP đã bãi bỏ những quy định xử lý kỷ luật viên chức tự ý nghỉ việc bằng các hình thức cụ thể là khiển trách, cảnh cáo hoặc buộc thôi việc ở nghị định trước đó. Vậy hiện nay, không còn quy định cụ thể về hình thức kỷ luật buộc thôi việc đối với viên chức tự ý nghỉ việc không có lý do chính đáng.

Thanh tra Sở Y tế đã trả lời chị B., rằng điều này đúng nhưng chưa đủ, vì Nghị định 112 không nêu rõ các hình thức kỷ luật, nhưng không có nghĩa rằng viên chức sẽ không bị kỷ luật. Theo chị B., Thanh tra Sở Y tế TPHCM nói với chị rằng, theo quy định hiện tại, viên chức muốn nghỉ việc phải phụ thuộc vào quyết định lãnh đạo đơn vị, nhưng không có quy định mốc thời gian cụ thể xem xét giải quyết đơn xin nghỉ việc.

Nữ nhân viên y tế cho rằng, nếu không có quy định rõ ràng thời gian giải quyết thôi việc sẽ làm ảnh hưởng trực tiếp đến cuộc sống của viên chức, người lao động. Ngoài ra, chị có lý do nghỉ việc chính đáng, khi hoàn cảnh gia đình quá khó khăn, bất khả kháng, không thể đi làm, và có các giấy tờ xác nhận.

Chị B. tiếp tục được Thanh tra Sở Y tế chia sẻ việc pháp luật vẫn có Luật Khiếu nại để người lao động khiếu nại, để đảm bảo quyền lợi. Ngoài ra, nếu chứng minh, trình bày được lý do chính đáng, chị B. có thể được hội đồng kỷ luật của Viện Y dược học dân tộc TPHCM xem xét không kỷ luật. Trường hợp không đồng ý với quyết định kỷ luật (nếu có), nhân viên y tế có quyền khiếu nại.

Chị B. có thắc mắc thêm, nếu chưa được giải quyết nghỉ việc thì chị vẫn còn là viên chức, vì sao khi sinh con không được Viện Y dược học dân tộc TPHCM hỗ trợ hưởng chế độ thai sản?

"Phía Thanh tra Sở Y tế TPHCM nói, họ chỉ có nhiệm vụ xử lý và giải quyết đơn thư. Những công tác về tổ chức, chế độ thai sản, nếu tôi có thắc mắc cần gửi phản ánh, kiến nghị đến nơi có thẩm quyền đề nghị xem xét, giải quyết. Nếu Viện Y dược học dân tộc TPHCM thừa nhận sai, viên chức có thể đưa ra các yêu cầu như xin lỗi, bồi thường…", chị B. kể lại nội dung Thanh tra Sở Y tế TPHCM trả lời.

Ngày 12/10, lãnh đạo Thanh tra Sở Y tế TPHCM xác nhận với phóng viên Dân trí, cơ quan này đã mời chị N.B. lên làm việc vào ngày 8/10, trong buổi họp đã hướng dẫn chi tiết cho nữ viên chức trên các thủ tục để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp. Nếu chị B. vẫn cần hỗ trợ, Thanh tra Sở Y tế TPHCM có thể tổ chức thêm buổi tiếp dân để trao đổi cho chị lần nữa.

Liên quan đến các vấn đề bất cập tại Viện Y dược học dân tộc TPHCM do báo Dân tríphản ánh, Thanh tra Sở Y tế TPHCM cho biết vẫn đang trong quá trình thanh tra, làm rõ.

Như Dân trí đã thông tin, ngày 1/12/2021, chị N.B. nộp đơn xin nghỉ việc vì hoàn cảnh gia đình, báo cáo với Viện Y dược học dân tộc TPHCM sẽ thôi làm việc từ ngày 15/1/2022 (tức đúng 45 ngày sau khi nộp đơn theo Luật Lao động). Sau đó, Viện Y dược học dân tộc TPHCM viện dẫn "do yêu cầu công tác, chưa bố trí được người thay thế" và do viên chức "tự ý nghỉ việc", nên đơn xin nghỉ việc của chị B. không được giải quyết.

Sau hơn 2 năm bị "treo" đơn, cuộc sống gia đình nữ nhân viên y tế lao đao vì không xin được việc mới, không nhận được các khoản hỗ trợ thai sản khi sinh con, không được đóng bảo hiểm từ năm 2022.

Tương tự, chị M.T. cũng không được Viện Y dược học dân tộc TPHCM giải quyết nguyện vọng xin nghỉ việc từ đầu năm 2023 đến năm 2024, dù liên tục trình bày hoàn cảnh khó khăn. Hậu quả, nhiều tháng qua chị không có việc mới, cuộc sống và kinh tế gia đình bị ảnh hưởng nặng.

"Sau khi chúng tôi kết hôn, cha mẹ hai bên thường xuyên cho chúng tôi kim chi và các món ăn kèm khác. Tuy nhiên, chúng tôi thường phải đổ bỏ phần lớn và quyết định không nhận đồ ăn từ cha mẹ nữa. Thay vào đó, chúng tôi mua những phần kim chi nhỏ khi muốn ăn mì gói hoặc làm món kim chi hầm ở nhà", người vợ nói.

Tại Hàn Quốc, lượng tiêu thụ kim chi đã và đang giảm do các loại thực phẩm phương Tây ngày càng được ưa chuộng.

Viện Phát triển Công nghiệp Y tế Hàn Quốc đã nghiên cứu về dinh dưỡng của người dân xứ củ sâm và phát hiện lượng kim chi trung bình hàng ngày mọi người sử dụng giảm từ 79,43 gram/người vào năm 2008 xuống còn 59,87 gram/người vào năm 2019, giảm 24,6%.

Kim chi là món ăn phổ biến tại Hàn Quốc. Ảnh: The Straits Times.

Xu hướng này cũng khiến doanh số bán tủ lạnh trữ kim chi - loại tủ từng rất phổ biến - bị sụt giảm. Để thu hút khách hàng, các nhà sản xuất phải bắt đầu bổ sung nhiều chức năng mới cho tủ lạnh kim chi.

Ví dụ, dòng Dios của LG có các chế độ bảo quản phù hợp cho kim chi làm sẵn từ các hãng khác nhau, trong khi tủ lạnh kim chi của Winia có thể bảo quản cả bia, rượu.

Nhiều người lớn tuổi ở Hàn Quốc vẫn muốn cùng con cháu tự làm kim chi để sử dụng. Tuy nhiên, không ít người trẻ lại cho rằng kimjang - hoạt động các gia đình, hàng xóm cùng nhau làm kim chi, được ghi vào danh sách Di sản Phi vật thể của UNESCO - là lỗi thời.

Nhiều người trẻ Hàn Quốc không còn thích kim chi hay hoạt động kimjang. Ảnh: The Guardian.

"Ngày nay chúng ta không còn ăn nhiều kim chi như trước và tôi chẳng hiểu tại sao năm nào tôi cũng phải hy sinh cả một ngày cuối tuần để làm món này. Mẹ chồng tôi bị đau lưng, phải đi khám sau mỗi mùa kimjang nhưng không hiểu sao bà ấy vẫn tiếp tục làm kim chi", một nhân viên văn phòng 37 tuổi bày tỏ.

"Tình trạng này là không thể tránh được vì ngày càng nhiều người trẻ đã quen với các món ăn phương Tây và nhiều phụ nữ có việc làm. Nếu thế hệ lớn tuổi, những người biết cách làm kim chi, qua đời hoặc không còn khả năng làm nữa, truyền thống này có thể biến mất", Kim Jung-sook, người đứng đầu Học viện Kimchi Gwangju, nhận định.

"Chúng ta cần bán sẵn các bộ dụng cụ làm kim chi với đa dạng khẩu vị của từng vùng trên cả nước, đào tạo các chuyên gia để truyền thống làm kim chi tại nhà được tiếp tục. Kim chi ngày càng phổ biến ở nước ngoài nhờ các lợi ích về sức khỏe, hy vọng chúng ta có thể giữ vững vị thế là quê hương của kim chi và kimjang".

Theo Zing

Cách làm kim chi cải thảo Hàn Quốc thơm ngon, chuẩn vị

Kim chi cải thảo là món ăn nổi tiếng của Hàn Quốc. Ngày nay, kim chi là món ăn phổ biến khắp thế giới. Cách làm kim chi cải thảo Hàn Quốc khá đơn giản, bạn có thể tự làm cho gia đình thưởng thức.

Theo đó, HĐXX quyết định giảm từ 4 năm xuống còn 3 năm tù cho bị cáo Nguyễn Thị Bích Hạnh (cựu Phó Cục trưởng Cục Thuế TP.HCM).

Nguyễn Thị Ngọc Thương (nguyên Giám đốc Công ty TNHH Thương mại quốc tế Hoàng Nam Anh) được giảm từ 12 năm xuống còn 10 năm tù; bị cáo Lưu Thị Ngát (nguyên Giám đốc Công ty Khánh Hưng) cũng được giảm từ 16 năm xuống còn 14 năm tù.

Một số bị cáo khác liên quan đến vụ án cũng được giảm từ 1-2 năm tù.

Theo bản án sơ thẩm, từ năm 2016-2020, Trịnh Tiến Dũng (hiện đang bỏ trốn) đã chỉ đạo việc thành lập, sử dụng nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước để thực hiện hành vi phạm tội. Tại Việt Nam, Dũng dùng CMND của người khác hoặc CMND giả để lập công ty.

Theo chỉ đạo của Dũng, các công ty trong nước mua bán hàng hóa với nhau để hợp thức việc nâng khống giá trị hàng hóa bán hàng nhằm chuyển tiền trái phép từ nước ngoài về Việt Nam, hoặc lập hồ sơ mua hàng có giá trị cao ở nước ngoài để hợp thức việc chuyển tiền từ Việt Nam ra nước ngoài.

Cơ quan tố tụng xác định, Dũng và đồng phạm vận chuyển trái phép 1.205 tỷ đồng (hơn 51,6 triệu USD) từ Việt Nam ra nước ngoài và vận chuyển trái phép gần 24 triệu USD (tương đương hơn 555 tỷ đồng) từ nước ngoài về Việt Nam.

Dũng chỉ đạo cấp dưới móc nối với cán bộ, lãnh đạo Thuduc House để lập, ký 334 hợp đồng kinh tế với 8 công ty nước ngoài, sau đó lập hồ sơ gửi Cục Thuế TP.HCM đề nghị hoàn thuế giá trị gia tăng hơn 365 tỷ đồng.

Ba bị cáo gồm Đào Thị Nga (cựu cán bộ Chi cục thuế quận 1), Nguyễn Phương Nam (cựu cán bộ Chi cục thuế quận 3) và Ngô Huỳnh Lũy (cựu cán bộ Chi cục thuế quận 5), đã nhận tiền từ bị cáo Lưu Thị Ngát  (nguyên Giám đốc Công ty Khánh Hưng), để tạo điều kiện cho 17 công ty 'ma' của Ngát bán hóa đơn giá trị gia tăng cho các công ty thuộc nhóm Trịnh Tiến Dũng.

Sau đó các công ty thuộc nhóm của Trịnh Tiến Dũng xuất hóa đơn giá trị gia tăng cho Thuduc House, Công ty Sài Gòn Tây Nam và Công ty Hoàng Nam Anh hợp thức đầu vào để khấu trừ thuế.

Theo lời khai của bị cáo Ngát, bị cáo đã đưa hối lộ cho nguyên 3 cán bộ thuế 8,6 tỷ đồng.

CQĐT xác định, bị cáo Hạnh và các cán bộ Cục Thuế TP HCM đã ký duyệt các quyết định hoàn thuế cho Thuduc House 15 kỳ (từ tháng 4/2018 đến tháng 6/2019) trái quy định, bỏ qua các dấu hiệu rủi ro quản lý thuế, gây thất thoát cho Nhà nước 365 tỷ đồng.

Đối với hành vi "Thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng" của nguyên 7 cán bộ hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I. 

Theo đó, 7 bị cáo này được phân công kiểm tra thực tế hàng hóa tại hải quan Cửa khẩu cảng Sài Gòn khu vực I. Tuy nhiên, các bị cáo đã không thực hiện đúng nhiệm vụ được giao dẫn đến việc không phát hiện được 4 lô hàng bị phân luồng "đỏ" khai báo hải quan không trùng khớp so với hàng hóa thực tế.

Mặc dù vậy, các cán bộ hải quan vẫn cập nhật thông tin lên hệ thống để thông quan cho các lô hàng và không phát hiện được hành vi buôn lậu của Trịnh Tiến Dũng, Mạc Văn Nguyện cùng đồng phạm.

Đại diện trường cho biết, yếu tố quyết định của học bổng này là tốc độ học và hoàn thành chương trình. Theo đó, người học sẽ được nhận lại số tiền tương ứng với khoảng thời gian mà họ đã tiết kiệm được khi rút gọn tiến độ học và hoàn thành bài thi.

Cụ thể, sinh viên sẽ nhận học bổng trị giá 20%, 10%, 5% học phí thực đóng của chứng chỉ vừa học nếu học xong lần lượt trong 1/3, 1/2, 2/3 thời gian quy định hoàn thành chứng chỉ (khoảng 26 tuần).

Điều này nghe thật bất khả thi, nhưng trớ trêu thay, chỉ cần bạn làm không tốt một trong hai vế nói trên, cuộc hôn nhân của bạn đều bị đe dọa.

Cái khó nhất với người phụ nữ là phải làm sao cân đối được thời gian và sức lực của mình. Chẳng phải vui vẻ tận hưởng cuộc hôn nhân - cùng với bạn đời của mình - tuyệt hơn nhiều so với thui thủi cáng đáng mọi việc hay sao?

1. Ngừng nói và lắng nghe

Có bao giờ các bà vợ tự hỏi mình, sao khả năng lắng nghe của họ lại kém đến như vậy? Đừng nghĩ rằng sự kết nối, giao tiếp chỉ có nghĩa là nói. Thực ra, ý nghĩa chủ yếu của nó là lắng nghe: đặt địa vị của mình vào đối phương, lắng nghe họ nói để thấu hiểu họ. Hãy xem có bao nhiêu người trong chúng ta thực sự giỏi chuyện ấy. Đúng, đôi khi nghe chồng bạn nói chuyện về công việc, bạn bè, sở thích đá bóng của anh ấy... rất chán, nhưng chúng có ý nghĩa như thế nào đối với anh ấy? Nếu như bạn lắng nghe anh ấy đủ lâu, chồng bạn sẽ cởi mở hơn hẳn với vợ đấy.

2. Quan tâm tới những gì chồng bạn quan tâm

Hãy tưởng tượng, chồng bạn mê xe hơi đến phát điên và có thể nói thao thao mấy tiếng không nghỉ về xe. Trong một hành trình dài 2 tiếng mà hai bạn đi cùng nhau, anh ấy sẽ bắt đầu nói về đề tài ấy. Thay vì ngán ngẩm "Lại thế nữa rồi", tại sao bạn không chú ý và lắng nghe những gì anh ấy chia sẻ, cũng như đưa ra các câu hỏi hết sức cụ thể để cho thấy rằng "Em đang nghe đây". Tất nhiên, có thể bạn sẽ chẳng bao giờ xài đến những thông tin mà chồng bạn chia sẻ, nhưng đấy không phải là mục đích chính của các câu hỏi. Chồng bạn cần cảm thấy là anh ấy được vợ quan tâm và ủng hộ sở thích của mình.

3. Hôn nhân là một cuộc cạnh tranh

Hôn nhân không phải chuyến đi dạo thông thả trong công viên - nó đòi hỏi bạn phải nỗ lực rất nhiều. Đừng bao giờ tạo cho chồng bạn một lý do hợp lý để nhìn ngó sang nơi khác. Hãy cố gắng đáp ứng những gì mà chồng bạn cần. Còn nhớ hồi hò hẹn không, bạn luôn cố gắng để gây ấn tượng với anh ý bất cứ khi nào có thể để anh ấy phải lòng mình nhiều hơn. Tại sao khi có anh ấy bên mình rồi, việc đó lại không cần thiết nữa? Có người phụ nữ nào lại không muốn chiến thắng, muốn tỏa sáng trong mắt đàn ông chứ? Đừng lười nhác, bê tha, xuề xòa trong cuộc hôn nhân của mình. Kể cả khi chồng bạn không để mắt đến ai khác ngoài bạn, bạn vẫn nên xác định mỗi ngày là một cuộc đua với những "đối thủ tưởng tượng".

4. Mỗi ngày hãy nhắn cho anh ấy một tin nhắn tình cảm

Không cần biết bạn bận đến mức nào, tất cả chúng ta đều có thời gian để gửi tin nhắn. Hãy nói với anh ấy điều gì thật ngọt ngào, tán tỉnh, nũng nịu, để anh ấy biết rằng bạn đang nghĩ về chồng. Chỉ cần kiểm tra kỹ là bạn đã gửi đúng người là được.

5. Không bao giờ nói xấu chồng

Không nói xấu anh ý thẳng mặt hay buôn sau lưng với bạn bè của bạn. Hãy nhớ, kể cả khi bạn chỉ nói đùa, nó cũng sẽ khiến chồng bạn có cảm giác hồ nghi nếu mọi chuyện đến tai anh ấy.

6. Hôn nhân là đường hai chiều, nhưng bạn phải thay đổi chính mình trước

Có những thời điểm trong cuộc đời, bạn phải vượt lên chính mình, phải thay đổi theo hướng cần thiết để cải thiện quan hệ vợ chồng. Sự thiện chí từ bạn sẽ khiến anh ấy cảm động đấy.

7. Hãy sai lầm

Thừa nhận lỗi lầm cho thấy bạn là người can đảm. Nên nhớ, hôn nhân không phải cuộc ganh đua với chồng và bạn không cần lúc nào cũng phải ghi điểm.

8. Không mặc nội y luộm thuộm

9. Đầu tư cho kiểu tóc hoặc bộ trang phục mới

Đôi khi hãy chi mạnh tay cho một thứ gì đó khiến bạn cảm thấy đặc biệt và gây được ấn tượng cho chồng bạn. Sự tự tin chính là điểm thu hút lần nhất với anh ấy.

10. Mơ mộng cùng nhau

Đừng chỉ đưa ra những mục tiêu ngắn hạn, hãy cùng chồng xây dựng nên danh sách ước mơ như sắm nhà, tậu xe, đi du lịch vòng quanh thế giới. Bên cạnh những lúc vượt qua khó khăn cùng nhau, hai bạn cũng cần tận hưởng, mơ mộng và vui vẻ cùng nhau nữa.

Thiên Ý

Tôi gọi bố mẹ là cậu, mợ. Bạn bè tôi - bạn cùng phố hay bạn cùng học đến nhà chơi cũng gọi bố mẹ tôi là cậu, mợ xưng con nên bố mẹ tôi vốn đã đông con lại thêm đông đàn, đầy lũ.

Bố của tác giả

Bố tôi cao, to, vạm vỡ, tính phổi bò, lởi xởi, thân thiện nên ai cũng quý nhất là bọn trẻ. Buổi sáng đó, thấy tôi và thằng bạn đang rôm rả, ông cũng vào góp chuyện. Loanh quanh thế nào chúng tôi lại bàn về đề tài tình và tiền. Trong hai cái đó cái nào quan trọng hơn, cái nào là cái quyết định?

Tôi là loại ngoan hiền từ bé. Mấy đứa ngoan hiền bao giờ cũng thế, sách vở máy móc. Nếu có đi bộ thì suốt đời cứ theo lề phải mà đi, cấm bao giờ dám đi xuống lòng đường hay chạy sang đi bên lề trái. Nên tôi cứ khăng khăng tình quan trọng hơn tiền, tình mới là thứ quyết định.

Bố tôi và thằng bạn cùng một phe khẳng định điều ngược lại. Cãi nhau miên man chả phân thắng bại, cuối cùng bố tôi đưa ra một ví dụ: Bây giờ bố ốm thập tử nhất sinh, con có tiền tìm thầy, tìm thuốc chữa bệnh cho bố tốt hơn hay thương bố nhưng không có tiền chỉ ôm khóc, than thở nhìn bố chết trong vòng tay bất lực?

Nghe đến đấy tôi tịt ngay. Không phải vì đuối lý mà vì không bao giờ tôi nghĩ đến cảnh đó - cảnh ôm bố vào lòng mà không thể cứu. Đang lúc ngậm ngùi thì may có bà bán rau từ phía ngoại thành bước tới đon đả mời chào: Bác mua rau mở hàng cho em. Rau em vừa hái trong vườn nhà, tươi và non búng ra đây này.

Vừa nói bà vừa đặt trước mặt bố tôi gánh rau muống. Những ngọn rau xanh ngồng, nõn nà còn ong õng nước.

Bố bảo tôi nhặt 2 bó rồi rút tờ 5 đồng trong túi áo ra trả tiền rau. Bà bán rau vừa nhìn thấy đồng tiền đã giãy nảy như đỉa phải vôi: Mới sáng ra, chưa mở hàng bác đã đưa đồng tiền to thế, em lấy đâu tiền trả lại. Vừa nói bà vừa móc túi lôi ra đám bạc lẻ chưa đủ 1 đồng.

Vậy bà cứ đi bán hàng đi, cuối buổi về đây lấy tiền cũng được. Nhà tôi ở đây chả chạy được. Nghe bố tôi nói thế, bà hàng rau còn giãy nảy hơn cả lúc ban nãy. Giọng bà phân trần: Ô, vậy ra bán chịu cho bác à? Mở hàng thế xúi quẩy lắm. Hay bác để em cầm đồng tiền này của bác, bán xong em quay lại trả. Nhìn bác lởi xởi thế chắc tốt vía. Nhờ vía bác chắc bán ù một cái hết gánh rau, em quay lại trả tiền bác ngay.

Bố tôi gạt đi: Bà cầm của tôi cả đống tiền. Bà không quay lại trả tôi lên chùa con chim tìm bà à?

Thằng bạn tôi đứng cạnh cũng vào hùa bảo đúng rồi, đúng rồi, làm bà hàng rau nghẹn ngào: Em từng này tuổi đầu rồi, có gian dối trời không cho nuôi con. Chưa kể ngày nào em cũng đi qua con đường này. Có đường nào khác để đi đâu. Vì mấy đồng của bác chẳng lẽ em bỏ nghề?

Nghe người đàn bà lam lũ, quê mùa kể lể, thề thốt cũng ái ngại. Tôi can thiệp: Thôi cậu cứ đưa tiền để bà ấy đi đi. Người ta đã nói đến thế, chưa kể nhìn mặt mũi bà cũng tử tế, phúc hậu. Đời nào người ta lừa mình.

Bố nhìn tôi một lúc, rồi quay sang bà hàng rau: Tại thằng con tôi nó tin bà nên tôi để bà đi. Nó cũng chỉ bằng tuổi con bà, bà làm gì thì làm đừng làm mất lòng tin nơi con trẻ.

Bà hàng rau hớn hở quẩy gánh, còn tôi cũng nhẹ lòng như vừa làm được việc tốt.

Cả chiều hôm đó tôi thi thoảng ra cửa hóng bà hàng rau mà chẳng thấy bà trở lại. Bố tôi vẫn điềm nhiên ngồi chữa đồng hồ. Đến tận tối mịt cũng chẳng thấy bà bán rau đâu, tôi lo lắng hỏi bố: Có khi nào bà ấy bị làm sao mà không trở về được không? Bố tôi thản nhiên: Bà ấy chẳng bị làm sao đâu con trai ạ. Đồng tiền to quá làm bà ấy mờ mắt thôi. Cậu cũng biết là bà ấy sẽ không quay trở lại nhưng muốn để con có bài học. Ở đời này đừng quá tin người và đừng quá lụy tình. Nhất là đàn ông.

Bài học ngày ấy bố dạy tôi từ một câu chuyện thực tế vậy mà chẳng làm tôi thấm thía. Bởi vì tôi còn nhìn thấy sau này nhiều thực tế hơn rằng bố mình mới đích thị là người đàn ông cả tin và lụy tình hơn bất cứ người đàn ông nào trên đời. Cả tin và lụy tình tận đến lúc chết.

Còn tôi, thằng con trai của ông cũng thế, giống bố ở sự tin người và lụy tình. Cũng may trong cuộc đời này tôi được yêu thương nhiều hơn bị phụ bạc. Đặc biệt chẳng bao giờ bị lừa tiền. Có đồng nào tiêu sạch đồng ấy, nhất là với người mình yêu thương, còn tiền đâu nữa mà lừa với lọc.

Có nhiều người bố đồng thời cũng là người thầy của con vì ngoài công sinh thành còn cho con cả kiến thức lẫn sự từng trải. Bố tôi cũng từng dạy tôi nhưng chưa bao giờ tôi xem ông là thầy. Vì những lời ông nói chưa chắc đã đúng, có đúng chưa chắc ông đã thực hiện, nhưng những tình cảm, sự hy sinh của ông dành cho con cái, đặc biệt cho tôi, luôn đúng và thật nhất trong cuộc đời này.

Vì thế, cho đến cùng, cậu cũng mãi chỉ là bố của con thôi cho dù bao năm bố con mình xa cách chân trời, góc biển, âm dương cách trở. Con vẫn luôn nhớ đến cậu nhất là trong ngày giỗ và cậu thi thoảng vẫn trở về bên con trong những giấc mơ lúc rõ ràng, khi mờ mịt.

Hùng Lý

Bố tôi trai làng chính hiệu, mê quyền anh, chơi thể thao như diễn xiếc

Có một lần, thanh niên tụ tập ở nhà tôi rất đông. Bố tôi đề xuất chơi trò thể thao, ông muốn kiểm tra sức khoẻ đám trai làng. Rốt cuộc, hơn chục chàng trai lần lượt vào thử đều phải chấp nhận thua cuộc.