Một nữ bệnh nhân trẻ đang điều trị tại BV Bạch Mai. Ảnh: T.Anh
Trong đó phổ biến nhất ở độ tuổi từ 18-45, tỉ lệ ở phụ nữ lớn gấp đôi nam giới. Nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ, trầm cảm sẽ được chữa khỏi.
Dưới đây là 10 dấu hiệu phổ biến nhận biết trầm cảm:
- Cảm giác buồn chán, trống rỗng
- Khó tập trung suy nghĩ, hay quên
- Luôn cảm giác mệt mỏi, không muốn làm việc gì
- Cảm giác mình có tội lỗi, vô dụng, không xứng đáng
- Mất ngủ, hoặc ngủ quá nhiều
- Hay cáu gắt, giận dữ
- Giảm thích thú trong các hoạt động hoặc sở thích hàng ngày
- Giảm cảm giác ngon miệng, sụt cân hoặc ăn quá nhiều
- Nghĩ về cái chết, có ý tưởng hoặc hành vi tự sát
TS Dương Minh Tâm, Trưởng phòng điều trị rối loạn liên quan stress, Viện Sức khoẻ tâm thần cho biết thêm, ngoài những dấu hiệu trên, bệnh nhân trầm cảm còn có 18-22 triệu chứng cơ thể khác như đau đầu, đau tức ngực, các rối loạn tiêu hóa, rối loạn kinh nguyệt, giảm ham muốn, đau khớp…
“Tuy nhiên không phải cứ có một trong những dấu hiệu trên là mắc trầm cảm, cần phải có thêm tiêu chuẩn thời gian. Các triệu chứng này phải xuất hiện liên tục từ 2 tuần trở lên mới được chẩn đoán là trầm cảm”, TS Tâm chia sẻ.
Trong đó, cần đặc biệt lưu tâm đến 3 biểu hiện chính: Đột ngột giảm khí sắc (ủ dột, u sầu, chán chường); giảm ham thích so với trước đây (trước đây thích shopping, buôn dưa lê, xem phim... nay không còn); giảm năng lượng (dễ mệt mỏi)... 7 biểu hiện còn lại là những biểu hiện phổ biến.
Ở giai đoạn trầm cảm nhẹ, bệnh nhân sẽ 1-3 biểu hiện chính nói trên và có từ 1-2 biểu hiện phổ biến.
Giai đoạn trầm cảm nặng, bệnh nhân có đầy đủ 8-10 biểu hiện.
Có nhiều nguyên nhân dẫn đến trầm cảm như căng thẳng, bị sang chấn tâm lý trong cuộc sống, học tập, trong quan hệ gia đình, xã hội hoặc sau khi mắc bệnh khác.
Những người có nhân cách dễ bị tổn thương, ít nói, ít chia sẻ, hay lo lắng dễ mắc trầm cảm hơn những người khác.
80% bị nhầm với bệnh khác
Theo TS Tâm, việc điều trị trầm cảm hiện nay hết sức khó khăn, do phần lớn bệnh nhân không được nhận biết và điều trị sớm.
“Có đến 80% bệnh nhân trầm cảm ban đầu đi điều trị các bệnh lý, tìm đến bác sĩ nội, bác sĩ ngoại khoa để khám các triệu chứng cơ thể mà không quan tâm đến triệu chứng cảm xúc”, TS Tâm thông tin.
TS Dương Minh Tâm. Ảnh: T.Hạnh
Ngay tại Mỹ, một nghiên cứu năm 2014 cho thấy có khoảng 2/3 bệnh nhân trầm cảm không nhận ra mình có bệnh và không được điều trị.
Theo PGS.TS Trần Văn Cường, Chủ tịch Hội Tâm thần học Việt Nam, nguyên do khó nhận biết do trong rối loạn trầm cảm có tới 13 thể, trong đó có nhiều thể biểu hiện ra ngoài giống hệt tâm thần phân liệt hay trùng lặp với các triệu chứng bệnh lý như tim mạch, gan, phổi, xương khớp... nên khám mãi không ra bệnh gốc.
Trầm cảm và các bệnh lý khác cũng có sự tương tác 2 chiều, trong đó trầm cảm là yếu tố nguy cơ khiến thời gian điều trị các bệnh nội khoa kéo dài hơn và bản thân những người mắc bệnh lý mãn tính cũng có tỉ lệ trầm cảm lớn hơn như bệnh parkinson có 51% bệnh nhân trầm cảm, tiếp đến là ung thư (42%), đái tháo đường (27%), tim mạch (21%), HIV (12%)...
Do đó các bác sĩ khuyến cáo, nếu thấy có những dấu hiệu thực thể, khám nhiều nơi mà không tìm thấy bệnh thì nên đi khám chuyên khoa tâm thần.
Trầm cảm có thể chữa khỏi được hoàn toàn nếu được phát hiện sớm và điều trị đúng phác đồ. Hiện nay các phương pháp điều trị chính là dùng thuốc, liệu pháp tâm lý, shock điện, kích thích từ xuyên sọ.
Đây là rối loạn cần điều trị kéo dài. Hơn 50% bệnh nhân vẫn có nguy cơ tái diễn sau lần 1, tỉ lệ này tăng lên 70% sau lần tái diễn thứ 2 và sau cơn tái diễn lên tới 90%. Do đó người mắc trầm cảm cần sự hỗ trợ từ phía gia đình và cộng đồng với các biện pháp trị liệu tâm lý tích cực.
Bé 33 ngày tuổi chết trong chậu nước: Nghi phạm là người mẹ
Với hệ miễn dịch chưa hoàn thiện, trẻ nhỏ là đối tượng dễ bị vi khuẩn, virus tấn công và gây ra các bệnh hô hấp như ho, sổ mũi, viêm họng…đặc biệt là trong thời điểm giao mùa
2. Ngưng kháng sinh khi chưa hết liệu trình
Theo chia sẻ của bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng, trưởng khoa Nhi, bệnh viện Bạch Mai: “Kháng sinh cần phải được uống đúng và uống đủ liều, liên tục trong một tuần ngay cả khi các triệu chứng bệnh đã giảm để đảm bảo vi khuẩn bị tiêu diệt hoàn toàn”. Bác sĩ cũng chia sẻ thêm, thực tế nhiều cha mẹ xót con khi thấy bé quấy khóc nên thấy tình trạng ho của con giảm là tự ý ngưng thuốc khi chưa theo hết liệu hình. Đây là một trong các nguyên nhân chủ yếu làm gia tăng tình trạng kháng kháng sinh ở trẻ. Nếu lần sau trẻ bị mắc các bệnh nhiễm khuẩn, thì tỉ lệ trẻ phải dùng đến kháng sinh phổ rộng, thế hệ sau, bất chấp chúng đắt tiền hơn và đôi khi có nhiều tác dụng phụ hơn khi bị nhiễm khuẩn thông thường cũng gia tăng vì nhiều liệu pháp kháng sinh phổ hẹp thông thường trong hướng dẫn y học không còn hiệu quả nữa.
3. Tự ý đổi thuốc
Để cho kết quả điều trị tốt, kháng sinh cần đủ thời gian để đạt nồng độ tại nơi cần điều trị. Tuy nhiên, với tâm lý nóng vội xuất phát từ việc lo lắng cho trẻ, cha mẹ thường tự ý đổi thuốc khi thấy trẻ uống thuốc hai, ba ngày rồi mà thấy các triệu chứng bệnh chưa giảm. Việc đổi thuốc kháng sinh liên tục không chỉ gia tăng tình trạng kháng thuốc ở trẻ vì dùng không đúng, không đủ liều mà còn gia tăng nguy cơ chọn sai kháng sinh bởi mỗi kháng sinh chỉ có thể ngăn chặn sự phát triển hoặc tiêu diệt một số vi khuẩn nhất định.
Do đó, việc kê toa kháng sinh gì, liều lượng và thời gian bao lâu, khi nào cần phối hợp thuốc... phải do bác sĩ chỉ định để mang lại liệu quả cao và giảm thiểu tác dụng phụ của thuốc.
Những lưu ý cha mẹ cần biết
Phản ánh thực tế nhiều bệnh nhân không theo đúng liệu trình điều trị, bác sĩ Nguyễn Tiến Dũng cho biết: “Trong nhiễm khuẩn hô hấp cấp tính có khoảng 30% - 60% người bệnh không tuân thủ điều trị đúng liệu trình kháng sinh, nhất là khi thời gian điều trị kháng sinh từ bảy ngày trở lên. Điều này khiến cho bệnh không khỏi hẳn, có nghĩa là chỉ hết triệu chứng lâm sàng mà không tiêu diệt hết vi khuẩn gây bệnh. Do đó bệnh dễ tái phát và khi tái phát bệnh dễ diễn tiến nặng, khiến người bệnh đáp ứng điều trị kém.”
Tuy nhiên, theo chị Mỹ Thuận – một bà mẹ đã có kinh nghiệm chăm sóc con bị bệnh thì cha mẹ cũng gặp không ít khó khăn trong quá trình điều trị cho trẻ: “Trẻ thường bất hợp tác khi uống thuốc, hay khóc, hoảng sợ, trớ ói nên khó bảo đảm đúng liều dùng, tốn thời gian, vì vậy thời gian điều trị càng dài thì càng mệt mỏi.”
Nhiều loại kháng sinh có liệu trình điều trị ngắn (3-5 ngày) vẫn đủ khả năng điều trị hiệu quả các chứng bệnh nhiễm khuẩn so với liệu trình dài ngày. Ưu điểm chính của liệu trình điều trị sử dụng các loại kháng sinh ngắn ngày là dễ tuân thủ, điều trị hiệu quả, giảm thiểu nguy cơ kháng kháng sinh. Ngoài ra cũng ít tốn kém chi phí hơn và hạn chế được tác dụng phụ của thuốc, đồng thời mang lại tâm lý thoải mái, nhẹ nhàng cho cả trẻ và các bậc cha mẹ.
Cha mẹ nên lưu ý trong việc sử dụng thuốc kháng sinh cho con để điều trị bệnh cho trẻ hiệu quả, nhanh chóng và tránh nguy cơ kháng kháng sinh. Tuyệt đối không được tự ý cho trẻ sử dụng, tự ngưng liệu trình hay tự ý đổi thuốc của trẻ. Những hành động này có thể khiến trẻ phải hứng chịu những hậu quả đáng tiếc. Cha mẹ cũng cần lưu ý là ngay cả các loại kháng sinh ngắn ngày này cũng cần được sử dụng theo đúng chỉ định của bác sĩ, chứ không dùng tùy tiện.
Khi nhà trai đến, họ cũng mang đầy đủ lễ vật như yêu cầu nên bố mẹ em và họ hàng nhà gái đều gật gù hài lòng. Tuy nhiên, khi mọi việc gần kết thúc thì sự cố lại xảy ra.
Mẹ em, sau khi mở lễ vật và phong bì trước sự chứng kiến của họ hàng 4 bên thì cho người mang vào phòng trong để “lại quả”. Theo phong tục địa phương em, mỗi thứ, họ nhà gái chỉ phải “lại quả” một chút ít để họ nhà trai mang về “chia lộc” cho gia đình.
Mẹ em cũng làm lần lượt thủ tục như vậy, lấy một ít bánh, một ít quả, một ít xôi, một ít chè thuốc, rượu để gửi lại nhà trai. Duy chỉ có cái thủ lợn, mẹ em không biết phải cắt như nào nên đã bỏ qua mà không gửi lại nhà trai.
Họ nhà trai, sau khi kiểm tra thấy mỗi thứ chỉ được “lại quả” chút ít và đặc biệt là không thấy thủ lợn đâu, bố chồng tương lai của em đã nhanh mồm nhanh miệng hỏi lại thông gia. Tuy nhiên, ông không hỏi tế nhị mà dùng giọng bực bội. Mẹ em đã nhẹ nhàng giải thích nhưng ông không nghe.
Ông to tiếng với bố mẹ em và bảo, theo phong tục ở quê ông, nhà gái phải trả lại một nửa lễ vật chứ không phải chỉ gửi lại một phần thế này. Ngay cả cái thủ lợn, nhà gái cũng phải chia đôi chứ không thể nhận hết như vậy.
Bố em thấy ông thông gia hung hăng trước mặt họ hàng của mình thì nóng mặt. Thế là hai bên cãi nhau. Bố em mang tất lễ vật của nhà trai ra trả và tuyên bố chấm dứt lễ cưới của con gái. Em và bạn trai ra sức khuyên can nhưng vì nóng nảy, không ông nào chịu nhịn ông nào.
Bây giờ, mọi việc đã trôi qua gần một tháng nhưng bố em vẫn kiên quyết không gả em cho gia đình kia. Gia đình bạn trai em cũng một mực không chịu xin lỗi và làm hòa. Thế nên chúng em cảm thấy rất khó xử, không biết phải làm thế nào. Mong mọi người hãy tư vấn giúp em.
评论专区