"Cô ấy nghĩ rằng mình bị tăng cân ở tuổi trung niên. Sau khi khám xét và chiếu chụp, chúng tôi phát hiện cô ấy có một khối u nang buồng trứng 55cm nặng 19kg. Rất may khối u là lành tính và ca mổ diễn ra tốt đẹp".

Ông và các bác sĩ phụ khoa khác hy vọng rằng những trường hợp như vậy sẽ gióng lên sự cần thiết phải đi khám ngay cả khi vấn đề nhỏ nhặt. Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu cho thấy phụ nữ thường cảm thấy xấu hổ khi nói chuyện với bác sĩ về những trục trặc "ở chỗ đó". Vì vậy, họ thường rất miễn cưỡng khi phải đi khám bác sĩ phụ khoa.

Đừng chịu đựng

BS. Josephine Senior, người có 6 năm đào tạo chuyên về sản phụ khoa nói: "Điều lạ lùng nhất mà tôi từng thấy là một chiếc bánh kẹp phô mai McDonald, vẫn còn nguyên giấy gói, trong âm đạo của một cô gái.

"Còn trường hợp thú vị nhất mà tôi đã gặp có lẽ là một thiếu nữ chưa từng có kinh nguyệt và chúng tôi đã chẩn đoán em bị hội chứng Mayer Rokitansky Kuster Hauser.

"Đây là một dị tật bẩm sinh hiếm gặp khiến không có hoặc có âm đạo bị cắt cụt, tử cung rất nhỏ hoặc không có và buồng trứng không có hoặc rất nhỏ và không hoạt động bình thường. Bệnh nhân có hình thức hoàn toàn bình thường vì vậy phần lớn chỉ chẩn đoán qua những khó khăn khi quan hệ tình dục hoặc không thấy có kinh nguyệt".

Tuy nhiên, hầu hết các trường hợp BS Senior gặp phải đều tương đối nhẹ và dễ giải quyết, nhưng đều làm giảm chất lượng sống của phụ nữ.

"“Đừng chịu đựng tình trạng kinh nguyệt ra nhiều, tiểu tiện không tự chủ hoặc sa sinh dục”, bà nhấn mạnh. "Một số người sẽ bảo rằng đó là chuyện bình thường của phụ nữ, nhưng không phải vậy. Bạn cần tìm một người lắng nghe có hiểu biết cũng như có thể làm gì đó giúp bạn”.

Bà nói thêm: "Nếu bạn chi tiêu cho các sản phẩm vệ sinh phụ nữ nhiều hơn so với thức ăn thì hãy đến và gặp chúng tôi. Đa phần thì vấn đề là lành tính nhưng có một số cần thăm khám kỹ càng hơn, đặc biệt là ra máu sau khi quan hệ tình dục, ra máu sau mãn kinh hoặc đau vùng chậu nhiều.

Đừng sợ bác sĩ đánh giá ngoại hình

"Chẳng có gì là chúng tôi chưa từng nhìn thấy và chúng tôi không lấy làm phiền nếu bạn chưa tẩy hay cạo lông chân. Và, có lẽ điều quan trọng nhất là nếu tình cờ gặp bạn trên đường tôi sẽ chẳng nhớ âm đạo của bạn trông như thế nào".

"Béo phì là một vấn đề khác mà phụ nữ không nghĩ là ảnh hưởng đến vùng kín", Bs Senior cho biết thêm. Thừa cân quá nhiều hoặc béo phì làm tăng nguy cơ ung thư niêm mạc tử cung, vấn đề về kinh nguyệt, buồng trứng đa nang và vô sinh. Thai nghén cũng có thể trở nên khó khăn hơn. Người phụ nữ có nguy cơ cao hơn bị bệnh tiểu đường, những vấn đề về huyết áp, rau bong non. Phụ nữ dễ bị băng huyết sau sinh, và em bé dễ bị mắc kẹt do đẻ ngôi vai; bị huyết khối.

"Một số tình trạng này có thể rất nghiêm trọng đối với người mẹ và em bé và có thể phòng ngừa", BS Senior nói, nhưng cho biết thêm: "Tôi cũng ý thức rất rõ rằng không phải tất cả chúng tôi [các thầy thuốc] đều thành thạo về cách giải quyết vấn đề tốt nhất nhưng phải thật tế nhị và cảm thông. Nhất là khi tôi cũng đang phải đấu tranh với cân nặng của chính mình".

"Những vấn đề về phụ khoa thường gây xấu hổ và đó là điều chẳng thể nào tránh được", bà thừa nhận. Tuy nhiên, bà nhấn mạnh phụ nữ cần phải nói chuyện với bác sĩ, hoặc thậm chí là bạn bè và gia đình nếu lo lắng về sức khỏe của mình.

"Bạn có thể tìm thấy ai đó cũng có những vấn đề tương tự như bạn. Và xin đừng vào Google. Hãy đặt ra cho chúng tôi những câu hỏi, và câu trả lời có thể làm bạn ngạc nhiên".

Cẩm Tú

TheoIndependent

Theo thống kê, Việt Nam là một trong những nước đứng đầu thế giới về tỷ lệ người dùng internet và mạng xã hội. Hiện nước ta có hơn 72 triệu người sử dụng mạng xã hội, chiếm khoảng 73% dân số. Trong số đó có 7% thuộc độ tuổi từ 13 đến 17 và gần 10% thuộc độ tuổi từ 18 đến 24.

Khảo sát của UNICEF năm 2022 cho thấy, 82% trẻ em Việt Nam 12-13 tuổi sử dụng internet hàng ngày, con số này ở lứa tuổi 14-15 là 93%. Còn theo Bộ Lao động Thương binh & Xã hội, thời gian trẻ em Việt Nam sử dụng mạng xã hội là 5-7 giờ mỗi ngày. 

Nhiều ý kiến tham luận cho rằng các nền tảng xã hội được thiết kế để có thể gây nghiện cho người dùng, đặc biệt giới trẻ. Điều này gây ra các tác động tiêu cực cho sức khỏe tâm thần như trầm cảm, mất ngủ, lo âu, sao lãng trong học tập cũng như hàng loạt các vấn đề khác đối với sức khỏe tâm thần của người dùng. 

Ví dụ, tại Mỹ, tỷ lệ mắc các đợt trầm cảm nặng trong 12 tháng ở thanh thiếu niên đã tăng từ 8,7% vào năm 2005 lên 11,3% vào năm 2012. Các hoạt động trên màn hình phương tiện truyền thông đã được cho là một trong những nguyên nhân làm gia tăng tình trạng trầm cảm, tự tử ở thanh thiếu niên.

Sử dụng mạng xã hội quá mức tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần

"Mạng xã hội đã sử dụng các thuật toán khác nhau dựa trên các nghiên cứu chuyên sâu về cơ chế hoạt động của não bộ nhằm tối đa hóa thời gian sử dụng, liên tục lôi cuốn người dùng mạng xã hội, tạo ra các chu kỳ tương tác gây nghiện", ông Cao Hoàng Nam, đại diện Sáng kiến Z&Alpha nhấn mạnh. 

Theo ông, Việt Nam chưa có nghiên cứu về tác động của mạng xã hội với đối tượng thanh thiếu niên.

Tuy nhiên, nhiều nghiên cứu trên thế giới cho thấy, việc sử dụng mạng xã hội quá mức tác động tiêu cực đến sức khỏe tinh thần. Trẻ sử dụng quá nhiều mạng xã hội có thể dẫn đến sao nhãng học tập, trầm cảm, cảm giác cô đơn, những tác động đó có thể dẫn đến trầm cảm lâu dài. 

Ông đặc biệt nhấn mạnh đến đối tượng dưới 13 tuổi khi sử dụng mạng xã hội bởi lứa tuổi này đang ở giai đoạn hoàn thiện não bộ, nên việc sử dụng quá nhiều mạng xã hội tác động lớn đến não của trẻ em. 

Vì thế, cần có thêm các nghiên cứu này ở Việt Nam để đánh giá ảnh hưởng của mạng xã hội đến thanh thiếu niên. 

Theo ông Nam, Việt Nam chưa có nghiên cứu về sự gia tăng sử dụng mạng xã hội ở lứa tuổi thanh thiếu niên, tuy nhiên, chúng ta có thể thấy điều này qua sự gia tăng internet và mạng xã hội tại nước ta. 

Ông lấy ví dụ, năm 2014, nước ta chỉ có 37 triệu người sử dụng internet và số liệu gần như tương đồng sử dụng mạng xã hội. Tuy nhiên qua 10 năm, năm 2024, con số này đã là 78 triệu người sử dụng internet, số lượng người sử dụng mạng xã hội cũng tương đồng như vậy, trong đó rất nhiều thanh thiếu niên và trẻ em. 

Cần trang bị cho trẻ kỹ năng tự bảo vệ bản thân trên môi trường mạng xã hội

Theo TS Nguyễn Thị Mai Hương, Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế Công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội, lợi ích mang lại từ mạng xã hội là sự tăng cường kết nối xã hội, cơ hội thể hiện bản thân và tiếp cận thông tin cũng như các nguồn lực cho thanh thiếu niên trong học tập và cuộc sống.

Các nghiên cứu cũng cho thấy, khoảng 81% học sinh báo cáo rằng mạng xã hội giúp họ cảm thấy được kết nối hơn với bạn bè và thế giới xung quanh. 

Tuy nhiên, khi lạm dụng mạng xã hội, thanh thiếu niên có thể gặp các tác động tiêu cực, như rối loạn giấc ngủ, trầm cảm, cô lập xã hội và nghiện internet, bắt nạt qua mạng.

Bên cạnh đó, tỷ lệ tội phạm trên mạng gia tăng, áp lực từ bạn bè và tiếp xúc với nội dung độc hại là một số rủi ro liên quan đến việc sử dụng mạng xã hội, dẫn đến việc tự làm hại bản thân, suy nghĩ tự tử và các vấn đề sức khỏe tâm thần khác. 

Những kết quả nghiên cứu này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc giám sát, giáo dục trẻ em về việc sử dụng mạng xã hội một cách có trách nhiệm và lành mạnh.

PGS.TS Lê Minh Giang, Viện trưởng Viện Đào tạo Y học Dự phòng và Y tế Công cộng, Trường Đại học Y Hà Nội, cho biết, hội thảo này là bước đi đầu tiên cho các nghiên cứu toàn diện về tác động của mạng xã hội đối với sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên Việt Nam. 

Từ đó, xây dựng các chương trình nâng cao nhận thức, hướng dẫn cho nhà trường, phụ huynh, người dùng các giải pháp để bảo vệ và nâng cao sức khỏe tâm thần cho thanh thiếu niên Việt Nam trong kỷ nguyên số. 

Trang bị kỹ năng tự bảo vệ bản thân và duy trì sự kiểm soát khi dùng mạng xã hội chính là chìa khóa giúp chúng ta tận dụng triệt để những lợi ích mà không để ảnh hưởng tiêu cực đến sức khỏe tâm thần của thanh thiếu niên Việt Nam.

Prasinezumab là một loại kháng thể do công ty Prothena phát triển, nhằm mục đích ngăn chặn sự tích tụ của protein alpha-synuclein trong não, được cho là nguyên nhân gây ra các triệu chứng suy giảm vận động và nhận thức ở bệnh nhân Parkinson.

Nghiên cứu của GS Masliah đã giúp thuốc này được Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA) phê duyệt để tiến hành thử nghiệm lâm sàng.

Tuy nhiên, một thử nghiệm lâm sàng trên 316 bệnh nhân Parkinson công bố vào năm 2022 trên tạp chí New England Journal of Medicinecho thấy, Prasinezumab không mang lại hiệu quả so với giả dược.

Thêm vào đó, những người tham gia thử nghiệm gặp phải nhiều tác dụng phụ như: buồn nôn và đau đầu. Một thử nghiệm khác với thuốc này cũng cho kết quả không nhất quán, đặt ra nhiều nghi vấn về tính an toàn và hiệu quả của thuốc.

Việc các công trình của GS Masliah bị nghi ngờ gian lận khiến không chỉ giới khoa học mà còn rất nhiều bệnh nhân và gia đình họ mất niềm tin vào quá trình nghiên cứu và phát triển thuốc.

Cuộc điều tra làm rung chuyển giới khoa học

Cuộc điều tra đã khiến nhiều nhà khoa học cảm thấy bị sốc. Nhà thần kinh học Christian Haass từ Đại học Ludwig Maximilian tại Munich cho biết, ông đã "rơi khỏi ghế" khi nhìn thấy số lượng hình ảnh bị nghi ngờ.

Samuel Gandy, một chuyên gia hàng đầu về Alzheimer tại Trung tâm Nghiên cứu Bệnh Alzheimer Mount Sinai, cũng choáng váng trước những phát hiện này và không thể tin nổi rằng việc gian lận có thể kéo dài nhiều năm như vậy.

Một nhà khoa học khác, TS Tim Greenamyre từ Đại học Pittsburgh, cho rằng rất khó để tin rằng GS Masliah không biết về những sai phạm này, dù ông có trực tiếp làm giả hình ảnh hay không.

Với vai trò là tác giả chính hoặc cuối trong hầu hết các bài báo bị nghi vấn, GS Masliah chịu trách nhiệm chính cho nội dung và chất lượng nghiên cứu.

Nhiều nhà khoa học đã lên tiếng về việc cần phải mở rộng điều tra các công trình của GS Masliah. Một trong những mối lo ngại lớn nhất là sự ảnh hưởng của những nghiên cứu này đến quá trình phát triển thuốc điều trị các bệnh về thần kinh, đặc biệt là Alzheimer và Parkinson.

Những lùm xùm xung quanh các nghiên cứu của GS Masliah có thể ảnh hưởng sâu sắc đến lĩnh vực nghiên cứu bệnh Alzheimer và Parkinson, đe dọa làm lung lay niềm tin vào các kết quả nghiên cứu khoa học.

Sự việc này nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kiểm soát chất lượng và tính minh bạch trong khoa học, đặc biệt là khi các nghiên cứu có ảnh hưởng lớn đến sức khỏe và cuộc sống của hàng triệu người.

Khi những phát hiện gian lận được phơi bày, điều đó không chỉ tác động đến các bệnh nhân và gia đình họ mà còn làm giảm niềm tin vào cả hệ thống nghiên cứu và phát triển y tế toàn cầu.

Theo bác sĩ Nguyễn Thành Như (Bệnh viện Bình Dân, TP Hồ Chí Minh) từng thống kê cho thấy cứ 100 người đàn ông bị vô sinh nguyên phát thì có 40 người bị giãn tĩnh mạch tinh, 100 đàn ông bị vô sinh thứ phát (đã có con, giờ muốn có thêm con thì không được) thì có đến 80 trường hợp bị giãn tĩnh mạch tinh.

Các nhà khoa học đã chứng mình là nhiệt độ lý tưởng cho tinh trùng sinh sôi nảy nở thường thấp hơn khoảng 4 độ so với nhiệt độ bình thường của cơ thể. Do đó cần tránh cho vùng bìu - nơi sản xuất ra tinh trùng không tiếp xúc ở nhiệt độ quá cao, bởi ở nhiệt độ bị nóng và ấm hơn đều có thể ảnh hưởng tới khả năng sinh sản của tinh trùng.

Những ngày nắng nóng, các tài xế cần học cách giảm nhiệt cho ghế lái, các cách giảm nhiệt độ bên trong xe nhanh:

- Trước khi vào ô tô, cần mở điều hòa và khởi động ôtô vài phút rồi ra ngoài chờ xe mát hãy vào lái.

- Hạ cửa kính ở ghế hành khách phía trước xe, sau đó đóng mở cửa ghế lái 5-10 lần hoặc nhiều hơn (nếu trong xe quá nóng), để lấy không khí mới, thải bớt khí độc. Quan trọng là nhiệt độ xe sau khi đóng mở cửa sẽ giảm 10 - 15 độ, hạ nhiệt khoảng 30 giây (so với việc sử dụng quạt gió, điều hòa để làm nguội xe).

- Nhiều lái xe thích ghế bọc da, không thích ghế bọc nỉ vì chất liệu nỉ làm nóng và nhược điểm là tích tụ mùi của người, vật dụng, thức ăn… và bốc mùi sau một thời gian dùng.

- Muốn hạ nhiệt ghế lái xe để nó không quá nóng, gây ảnh hưởng đến "cậu nhỏ", ghế xe nên trải khăn bông ướt.

- Hoặc đi đường dài trong nắng nóng, nên đặt tủ lạnh mini, xô đá nhỏ rắc muối để đá lâu tan, vừa ướp lạnh được khăn lạnh, đồ uống, và giúp nhiệt độ trong xe giảm đáng kể.

Với các tài xế xe ôm, trời nắng nóng khi thấy yên xe quá nóng nên đổ nước mát cho bớt nóng hãy ngồi lên để giảm ảnh hưởng sức nóng tới “cậu nhỏ”.

Ngọc Hà