Trải qua nhiều thăng trầm của quá trình dựng nước và giữ nước, dù có những thời kỳ bị đô hộ, nô dịch, thậm chí là cưỡng bức văn hóa, "xâm lăng văn hóa", Dân tộc Việt Nam vẫn giữ vững được khí tiết, bản lĩnh văn hóa - sức mạnh nội sinh quan trọng để khẳng định bản sắc riêng, trong đó có phong tục tập quán, lễ nghi riêng của Dân tộc. Những phong tục nghi lễ Việt Nam đã góp phần tạo nên cốt cách con người Việt Nam, tinh thần tương thân, tương ái, gắn kết cộng đồng, tinh thần nhân văn, trượng nghĩa, uống nước nhớ nguồn... 

Tuy nhiên, bên cạnh những nét đẹp truyền thống, những giá trị cốt lõi của bản sắc văn hóa, cũng có những tính cách đặc trưng, những nghi thức, nghi lễ cho đến nay đã lỗi thời, không còn phù hợp, thậm chí cản trở sự phát triển, trở thành những hủ tục, những hành vi mông muội, phi văn hóa, làm ảnh hưởng không nhỏ đến hình ảnh đất nước, hình ảnh con người Việt Nam trong thế giới hội nhập hiện nay.

Không phải trong "thế giới phẳng" hiện nay vấn đề này mới xuất hiện, mà cách đây hơn nửa thế kỷ, Nhà văn Toan Ánh trong nếp cũ Con người Việt Nam đã viết trong phần Tác giả cẩn chí: "Phong tục Việt Nam, không bao giờ như thời kỳ gần đây đã chịu rất nhiều biến đổi, cùng với những đổi thay của thời cuộc.

Có nhiều thuần phong mỹ tục không còn nữa, có nhiều tục quá phiền phức rườm rà đã được giản dị hóa, nhưng cũng vẫn còn nhiều tục, mọi tầng lớp đều muốn, cố duy trì trước mọi sự thay đổi của đất nước, lẽ tất nhiên đấy không phải là những tục dở…

Theo từ điển tiếng Việt của Viện Ngôn ngữ học do Nhà Xuất bản Từ điển Bách khoa phát hành năm 2010 thì Lễ hội được định nghĩa là cuộc vui tổ chức chung, có hoạt động nghi lễ mang tính văn hóa truyền thống của dân tộc. Còn Lễ được định nghĩa: Là những nghi thức tiến hành, nhằm đánh dấu hoặc kỷ niệm một sự việc, sự kiện có ý nghĩa nào đó. Hội: 1) Là cuộc vui tổ chức chung cho đông đảo người dự, theo phong tục hoặc nhân dịp đặc biệt; 2) Tổ chức quần chúng rộng rãi của những người cùng chung một nghề nghiệp hoặc có chung một hoạt động.

Theo Từ điển Việt Nam văn hóa tín ngưỡng phong tục thì Lễ hội (Cũng gọi là hội lễ) - Hình thức sinh hoạt văn hóa xã hội của một tập thể, một tổ chức thuộc giới, nghề, ngành, hoặc tôn giáo trong phạm vi một địa phương hoặc trong cả nước. Lễ hội có lễ và có hội, lễ để tưởng niệm anh hùng dân tộc, tổ sư một nghề, một đấng thần linh. Hội có nhiều hình thức: hội giao duyên, hội thi tài, hội văn chương, hội thượng võ.

Lễ hội: Xuất xứ và ý nghĩa

Theo các nhà nghiên cứu thì Lễ hội là sinh hoạt văn hoá cộng đồng, là sản phẩm tinh thần của con người được hình thành và phát triển trong cuộc sống. Lễ hội là dịp để con người thể hiện truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”, tôn vinh những giá trị tốt đẹp và thiêng liêng, là sự kiện tưởng nhớ, là dịp bày tỏ lòng tri ân công đức của tiên tổ với cộng đồng, với Dân tộc. Lễ hội là dịp con người được trở về nguồn, có ý nghĩa thiêng liêng trong tâm trí mỗi người.

Lễ hội thể hiện sức mạnh gắn kết cộng đồng làng xã, địa phương hay rộng hơn là Quốc gia, Dân tộc khi thờ chung vị thần-thánh nào đó, hoặc một hiện tượng tự nhiên, nhân vật, sự kiện nào đó với mục tiêu tăng thêm sức mạnh tinh thần, đoàn kết để vượt qua gian khó, hướng tới xây dựng cuộc sống tốt đẹp, ấm no, hạnh phúc.

Lễ hội cũng là nhu cầu sáng tạo và hưởng thụ những giá trị văn hoá vật chất và tinh thần của mọi tầng lớp dân cư; là hình thức giáo dục, trao truyền cho các thế hệ, kế thừa và phát huy những giá trị đạo đức, văn hóa truyền thống quý báu của dân tộc, kết hợp giữa yếu tố tâm linh và các trò chơi vui, đua tài, giải trí lành mạnh.

Lễ hội là dịp con người được giải toả, dãi bày phiền muộn, lo âu với thần linh, là dịp tự vấn tội lỗi, tự soi lại chính mình, mong được thần-thánh giúp đỡ, chở che, chỉ bảo để khắc phục và vượt qua những sai lầm, u mê, vượt qua gian nan thử thách đến với ngày mai tốt đẹp hơn.

Theo thống kê 2009, hiện cả nước có 7.966 lễ hội; trong đó có 7.039 lễ hội dân gian (chiếm 88,36%), 332 lễ hội lịch sử (chiếm 4,16%), 544 lễ hội tôn giáo (chiếm 6,28%), 10 lễ hội du nhập từ nước ngoài (chiếm 0,12%), còn lại là lễ hội khác (chiếm 0,5%).

Với hàng nghìn năm lịch sử, Việt Nam có nền văn hóa mang bản sắc riêng, làm nên cốt cách, bản sắc của dân tộc Việt Nam. Cũng như các quốc gia khác, Lễ hội truyền thống Việt Nam mang đậm dấu ấn văn hóa của dân tộc, là sinh hoạt văn hóa, là tấm gương phản chiếu hình thái kinh tế-xã hội.

Là đất nước với đa phần làm nông nghiệp nên lễ hội truyền thống ở Việt Nam thường diễn ra vào mùa xuân và số ít vào mùa thu lúc nông nhàn. Trong số các lễ hội truyền thống Việt Nam có nhiều lễ hội mang tính toàn quốc và vùng như: Tết Nguyên Đán, Tết Trung Thu, Lễ hội Đền Hùng, Đền Trần, Tịch điền Đọi Sơn, Phật Tích, Hội Gióng, Bái Đính-Tràng An, Hội Lim, Phủ Dày, Yên Tử, Bà Chúa Xứ (An Giang), Núi Bà Đen... cùng những lễ hội du nhập như Lễ Giáng Sinh, Lễ Tình nhân... hay những lễ hội mới như pháo hoa quốc tế Đà Nẵng... và nhiều những ngày lễ mang tính tôn giáo.

Là sinh hoạt văn hóa cộng đồng, lễ hội truyền thống Việt Nam hầu như có mặt khắp mọi miền đất nước. Nhiều lễ hội ra đời cách đây hàng nghìn năm đến nay vẫn được duy trì. Lễ hội ở Việt Nam bao giờ cũng hướng tới đối tượng thiêng liêng cần suy tôn là con người, thần linh hoặc thiên nhiên. Đó chính là hình ảnh hội tụ những phẩm chất cao đẹp nhất của con người, giúp con người nhớ về nguồn cội, hướng thiện và nhằm tạo dựng một cuộc sống tốt lành, yên vui.

Lễ hội: Vẫn còn hiện tượng trục lợi 

Đến với không gian văn hóa lễ hội, không phải tất cả đều có chung một tâm thế tham gia lễ hội nghiêm túc, giữ gìn chuẩn mực, những giá trị tốt đẹp của lễ hội, tìm kiếm sự thư thái, bình yên, thanh thản trong tâm hồn, hoặc chí ít là làm cho vơi đi phiền muộn, những trăn trở, lo toan trong cuộc sống... để sau lễ hội sẽ có những nguồn cảm xúc mới tích cực, những cảm hứng mới để bắt đầu một giai đoạn chuyển tiếp với những niềm hy vọng và thành công mới.

Trong các lễ hội có thể thấy với số lượng người tham gia rất đông các tầng lớp, các đối tượng khác nhau. Bên cạnh những người là doanh nhân, công nhân, nông dân, du khách... thì còn có nhiều các đối tượng khác tham gia lễ hội với mục đích nhằm tìm kiếm những cơ hội trục lợi cho bản thân như buôn bán vật phẩm, lừa đảo, trộm cắp, cướp giật... 

Những nhân tố này đã góp phần kích hoạt tâm lý đám đông từ lễ hội với việc lây nhiễm ám thị đã biến những người bình thường trở thành manh động, thậm chí có thể vượt ngưỡng trở thành nỗi kinh hoàng ám ảnh ở rất nhiều lễ hội và những nơi tụ tập đông người.

(còn nữa)

TS Khoa học Phan Đình Tân -Phó chủ nhiệm chuyên trách Hội đồng lý luận phê bình văn học nghệ thuật Trung Ương.

Ngày cưới, bố mẹ tôi rất tự hào vì con gái lấy được chồng thành phố, ở lại sinh cơ lập nghiệp. Sau cưới, những tưởng được ở nhà chồng, chúng tôi lại đi ở thuê nhà với lý do anh không hợp bố mẹ. 

Có chút thất vọng nhưng nghe bạn bè nói ở riêng thoải mái hơn ở chung, tôi cũng cảm thấy được an ủi phần nào. Chỉ là nhiều năm sau, chúng tôi vẫn mãi sống cảnh thuê nhà, thu nhập đủ tiêu. Khi có con cái, cuộc sống chật vật hơn rất nhiều. Những người bạn trước đây thua kém tôi giờ đều giàu có, xe hơi, nhà lầu đầy đủ.

Tôi vì xấu hổ mà không dám đi họp lớp. Nhiều lần tôi than vãn với chồng thì anh chỉ cười “thời chưa tới, em đừng lo”.

Đợi suốt nhiều năm, mong có ngày anh thành đạt, mua cho vợ con căn nhà lớn nhưng tôi chỉ nhận lại sự thất vọng. Rồi tôi lao vào mối tình sai trái với người sếp lớn hơn mình 10 tuổi. Từ khi ngoại tình, tôi có cuộc sống sung sướng, được đi xe sang, dùng hàng hiệu.

Tôi dần quên mất mình là vợ của anh, là mẹ của 2 con gái. Tôi thậm chí còn muốn bỏ con để đi lấy chồng khác, hưởng cuộc sống sung túc. Tiền bạc, cuộc sống sung sướng làm cho tôi mụ mị đầu óc. Nghe lời sếp, tôi quyết định ly hôn.

Ban đầu chồng tôi níu kéo nhưng khi nghe tin vợ ngoại tình, anh lập tức kí vào đơn. Vì đồng thuận, chúng tôi ra tòa nhanh chóng. Ngày ly hôn, tôi mừng rỡ vì được giải thoát khỏi người đàn ông an phận, chỉ biết làm công ăn lương. Anh cũng nhận nuôi 2 con gái và không yêu cầu tôi chu cấp thêm đồng nào.

Sau 4 tháng, tôi tá hỏa biết chồng và con gái đã chuyển nhà. Anh chuyển tới một căn liền kề ở cách nhà bố mẹ 5km. Tôi tìm hiểu mới biết đó là căn liền kề chồng vừa mua. Anh cũng đã mua một chiếc xe hơi hơn 2 tỷ đồng. Điều tôi không ngờ tới chính là, toàn bộ tiền mua nhà, mua xe là của anh. 

Thì ra việc anh kiếm ít tiền, lương thấp suốt nhiều năm qua thực chất là anh giấu tôi. Anh vốn định cho tôi bất ngờ, muốn dành tiền mua một căn biệt thự tặng vợ. Nhưng sự tiết kiệm, tính toán của anh làm tôi nghĩ anh chỉ là kẻ hèn kém, không biết kiếm tiền.

Lẽ ra khi tôi quyết định ly hôn, anh sẽ nói mọi việc. Nhưng vì tôi ngoại tình nên anh ôm hận, để tôi ra đi với hai bàn tay trắng và không hề níu kéo một lời.

Hôm nay, nhìn chồng và các con sống ở nơi xa hoa như vậy, tôi lại thấy xót xa trong lòng. Tôi tủi hổ vì sự tham lam của mình. Người đàn ông tôi cặp kè cũng không hề có ý định cưới mà chỉ lừa để tôi ly hôn chồng. Anh ta chu cấp cho tôi cuộc sống khá thoải mái về vật chất nhưng mãi mãi không cho tôi danh phận. Câu chuyện ly dị vợ chỉ là điều anh ta bịa ra mà thôi.

Vì ngoại tình, tôi phải sống vật vờ, lén lút trong mối quan hệ với người đàn ông có vợ. Còn căn nhà của chồng cũ, tôi vĩnh viễn không có cơ hội bước vào. 

Đứng từ xa nhìn cơ ngơi của chồng cũ, nước mắt tôi trào ra vì ân hận… Tôi nhớ con, muốn quay lại với gia đình nhưng liệu anh có tha thứ? 

Độc giả giấu tên

Phát hiện vợ ngoại tình, người đàn ông trả thù đáng sợ

Vẻ đẹp của đờn ca tài tử

Đờn ca tài tử thành di sản văn hóa nhân loại

Nếu như đất Bắc có Ca trù, xứ Huế có những điệu hò điệu lý thì vùng đồng bằng Nam Bộ nổi tiếng với những bài Đờn ca tài tử gắn liền với đời sống tinh thần của người dân và đã được Tổ chức Giáo dục Khoa học và Văn hóa của Liên hiệp quốc (UNESCO) công nhân là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại.

Cuộc hội ngộ lớn của giới Đờn ca tài tử cả nước

Thành phần Ban tổ chức Festival Đờn ca tài tử.

Phát biểu tại họp báo giới thiệu Festival vừa qua, ông Huỳnh Vĩnh Ái - thứ trưởng Bộ VH-TT&DL, đồng trưởng ban tổ chức - nhấn mạnh: “Nếu các loại hình nghệ thuật truyền thống khác có không gian tương đối hẹp thì Đờn ca tài tử có không gian trải rộng, phát triển rất mạnh mẽ qua 21 tỉnh thành, được rất nhiều người yêu mến. Vì vậy rất cần những sân chơi cho các tài tử đàn, tài tử ca được hòa nhịp chung trong dòng chảy của bộ môn nghệ thuật này cùng với cộng đồng!”.

Với chủ đề “Đờn ca tài tử Nam bộ - Bảo tồn và phát triển”, một loạt hoạt động tôn vinh bộ môn Đờn ca tài tử, tôn vinh những nghệ nhân ưu tú sẽ kéo dài từ ngày 8-12/4 tại tại tỉnh Bình Dương. Đêm khai mạc Festival sẽ diễn ra vào tối 8/4 tại quảng trường trung tâm hành chính tỉnh Bình Dương, được truyền hình trực tiếp trên VTV1, Đài Phát thanh – Truyền hình Bình Dương và một số các Đài Phát thanh – Truyền hình các tỉnh, thành trong khu vực phía Nam. 

Trong suốt những ngày diễn ra Festival Đờn ca tài tử lần II, có nhiều hoạt động phong phú như: Không gian đờn ca tài tử với sự tham gia của 21 tỉnh, thành khu vực Đông và Tây Nam bộ; không gian ẩm thực và đặc sản Nam bộ; đêm hội tôn vinh các soạn giả, nghệ nhân, nghệ sĩ đã có đóng góp cho loại hình nghệ thuật đờn ca tài tử, cải lương Nam bộ; tổ chức các tour, tuyến du lịch phục vụ du khách nhân dịp festival… 

Đặc biệt lần đầu tiên, sẽ có chương trình diễu hành motor phân khối lớn và xe cổ trên các tuyến đường, đại lộ Bình Dương – Phạm Ngọc Thạch – Hùng Vương – Lê Lợi và kết thúc tại Quảng trường Trung tâm Hành chính tỉnh.

Hoa hậu Việt Nam Đỗ Mỹ Linh và nghệ sĩ nhí Bảo Ngọc là đại diện  hình ảnh của Festival năm nay.

Với sự đồng hành trong vai trò quảng bá của Hoa hậu Việt Nam Đỗ Mỹ Linh và nghệ sĩ nhí Bảo Ngọc,Festival Đờn ca tài tử Quốc gia lần thứ II-  Bình Dương năm 2017 hứa hẹn sẽ được đông đảo người dân, nhất là giới trẻ yêu thích và quan tâm. 

Đặc biệt, thông qua chương trình, công chúng trong và ngoài nước không chỉ biết đến bộ môn nghệ thuật gắn liền với sự phát triển của đất nước mà còn cho thấy một tỉnh Bình Dương tươi đẹp, phát triển, hội nhập nhưng luôn giữ gìn những giá trị truyền thống.

Minh Huyền

Trực tiếp Miss World 2017: Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh lọt top 40

Ngày 18/11, chung kết Miss World 2017 chính thức diễn ra tại tỉnh Hải Nam, Trung Quốc. Hoa hậu Đỗ Mỹ Linh đại diện Việt Nam đang có nhiều cơ hội để đạt thành tích cao trong đêm chung kết.