Một số cuốn sách bàn về cách nuôi dạy, định hướng nghề nghiệp cho con trong thời đại 4.0. Ảnh: T.H.

Hạn chế sử dụng thiết bị công nghệ

Trẻ nghiện sử dụng các thiết bị công nghệ sẽ dẫn đến những vấn nạn như thiếu tương tác với các thành viên trong gia đình; rối loạn cảm xúc, hành vi; giảm sút năng lực sáng tạo; ảnh hưởng sức khỏe, đặc biệt là thị giác; thiếu kỹ năng giao tiếp xã hội; hay đòi hỏi...

Cuốn sách Nuôi con 4.0 - Làm thế nào để trẻ không bị nghiện thiết bị công nghệ?của TS Shimi Kang (nhà khoa học, tâm lý học, chuyên gia giáo dục, tác giả của nhiều tựa sách bán chạy) được đánh giá là hữu ích cho các phụ huynh có con em nghiện sử dụng thiết bị điện tử.

TS Shimi Kang đưa ra hàng loạt dẫn chứng và phân tích khoa học về cách thức tác động của thiết bị công nghệ đến bộ não đang trong giai đoạn phát triển của trẻ. Sau đó, bà chỉ ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe, hành vi và tính cách của trẻ.

Tác giả lý giải rằng cách người lớn để mặc trẻ vô tư sử dụng điện thoại thông minh có thể gây hại, khiến chúng trở nên vô cảm với thế giới xung quanh và chỉ biết chìm mình trong thế giới ảo.

Theo bà, những thói quen sử dụng smartphone nếu xuất phát từ thuở nhỏ sẽ tạo dựng sở thích lâu dài, đặt nền móng cho hành vi sau này. Do đó, cha mẹ nên tận dụng những năm tháng đầu đời của trẻ để thiết lập thói quen lành mạnh hơn như đọc sách, kể chuyện, cùng làm việc nhà hay tham gia hoạt động ngoại khóa.

Sách Con an toàn, mẹ yên tâm - Chế độ sinh hoạt khoa học cho trẻ thời Covid.Ảnh: Bizbooks.

Nuôi con thời Covid-19

Đại dịch ập đến, con người đau đầu vì các hệ lụy. Thói quen, sức khỏe, công việc bị ảnh hưởng. Với những đứa trẻ, chế độ dinh dưỡng và nếp sinh hoạt cũng là vấn đề đáng được quan tâm.

Trẻ nhỏ vốn thích chạy nhảy, vui chơi ngoài trời, nay phải ở trong không gian nhỏ hẹp nhiều ngày; học trực tuyến qua màn hình khiến chúng dễ cảm thấy bức bối, khó chịu. Bên cạnh đó, những nỗi lo về thu nhập của cha mẹ cũng có thể tác động khiến trẻ gặp áp lực.

Hiểu được điều này, các chuyên gia tâm lý và giáo dục tại Trung tâm phát triển trẻ em và người khuyết tật Đại học Nữ Ewha (Seul, Hàn Quốc) biên soạn cuốn sách Con an toàn, mẹ yên tâm - Chế độ sinh hoạt khoa học cho trẻ thời Covid. Ấn phẩm dành cho phụ huynh và những đứa trẻ đang cảm thấy áp lực vì dịch bệnh.

Cuốn sách là cẩm nang mỗi bậc cha mẹ cần đọc để kết nối cùng con. Một mặt là để giải phóng sức lao động; mặt khác, thiết lập chế độ sinh hoạt khoa học, an toàn, lành mạnh cho trẻ để cả nhà đều bình an đi qua mùa dịch.

Theo nhóm tác giả, virus Corona gây nên các vấn đề về sức khỏe, ảnh hưởng tâm lý con trẻ khi không được đến trường, tiếp xúc nhiều người vì phải thực hiện lệnh giãn cách xã hội. Việc học trực tuyến nhiều khiến nhiều trẻ không tìm thấy hứng thú, mất tập trung, dẫn đến thiếu hiệu quả.

Tìm hiểu được thực trạng đó, các chuyên gia tâm lý nêu phương hướng giải quyết một số mâu thuẫn trong gia đình về vấn đề xung đột quan điểm trong cách nuôi dạy con trong mùa dịch thông qua các bài học rèn luyện tính tự lập, kỷ luật và quản lý thời gian cho trẻ; dạy con những kỹ năng mềm kích hoạt sự sáng tạo, trí thông minh…

Nhóm tác giả cho rằng áp lực thời Covid-19 không chỉ xuất hiện ở người lớn, con trẻ cũng có thể gặp vấn đề căng thẳng tâm lý. Tuy nhiên, với cuốn cẩm nang này, cha mẹ sẽ tìm được cho mình phương pháp nuôi dạy con phù hợp để cùng nhau vượt qua đại dịch.

Sách Gen Z trong kỷ nguyên số: Định hướng tương lai như thế nào?.Ảnh:T.H.

Định hướng tương lai

Thời đại 4.0 đặt ra nhiều thách thức cho lứa tuổi teen khi định hướng nghề nghiệp và kỹ năng mềm cho tương lai. Gen Z trong kỷ nguyên số: Định hướng tương lai như thế nào? nêu thực trạng đó.

Khi bất chợt được hỏi về ước mơ tương lai, nhiều bạn trẻ gen Z hiện nay lúng túng trong việc đi tìm câu trả lời.

Trong cuốn sách này, tác giả người Hàn Quốc Yun Kyu Hoon, thông qua cuộc nói chuyện với hơn 300.000 thanh, thiếu niên tại trường trung học, chỉ ra cách làm thế nào để vạch ra con đường tương lai đúng đắn, dù bạn chưa xác định được mình giỏi gì, muốn gì, đam mê gì.

Gen Z ngày nay cần trang bị cho bản thân nhiều kiến thức, tư duy đổi mới, cập nhật. Theo đó, tác giả liệt kê một số nghề nghiệp ưu tiên và kỹ năng mềm cần thiết.

Cuốn sách còn kể những câu chuyện thành công, thất bại của các bạn trẻ. Thông qua bài học thực tế, tác giả gợi mở cách thức để cha mẹ định hình cho con em nghề nghiệp phù hợp trong kỷ nguyên số.

“Chúng tôi đã mở ra những câu chuyện mà mọi người không được nghe trong trường lớp và ở nhà. Độc giả sẽ biết được bí quyết thành công của tiền bối có tuổi tác không chênh lệch là bao so với chúng ta, nhưng họ đã đạt được ước mơ hay trở thành người giàu có đang tận hưởng cuộc sống”, tác giả viết.

Các bà mẹ Nhật quản lý cuộc sống như thế nào? Cuốn sách của tác giả Ichida Noriko đưa ra những bí quyết giúp mỗi người mẹ tận hưởng cuộc sống hạnh phúc trong công việc và nuôi dạy con. 11:01 14/9/2021 " border="0"/> Nuôi dạy trẻ trong thời đại 4.0 Siêu mẫu Hà Anh, mẫu nhí diễn thời trang cùng dàn mô tôSiêu Mẫu Hà Anh cùng dàn mẫu nhí góp mặt trong show diễn thời trang của NTK Châu Loan." border="0"/> Top 5 Miss World Việt Nam Thu Phương cá tính với trang phục cắt xẻ táo bạo

Kourtney Kardashian và Travis Barker diện đồ đồng điệu khóa môi trên thảm đỏ Grammy 2022.

Avril Lavigne và bạn trai Mod Sun khóa môi trên thảm đỏ.

Justin Bieber và Hailey Baldwin

Dua Lipa

Doja Cat

Saweetie

Olivia Rodrigo

Megan Thee Stallion

Maren Morris

Lily Aldridge

Kelsea Ballerini

Halsey

Lady Gaga chọn chiếc đầm đen trắng với phong cách cổ điển.

Chrissy Teigen mặc váy hồng như công chúa lên thảm đỏ.

An Na

Khoảnh khắc V (BTS) tình tứ với Olivia Rodrigo nóng nhất Grammy 2022

Khoảnh khắc V của BTS ghé tai nói chuyện với Olivia Rodrigo cùng biểu cảm của cô nàng trước phần trình diễn của nhóm BTS khiến khán giả sôi sục.

Đón chúng tôi vào giữa buổi sáng một ngày TP.HCM mát trời, chú Hùng - con trai cụ Nguyễn Đình Tư - bảo chúng tôi đợi một lúc vì cụ đang tiếp một người cháu họ lâu ngày ghé chơi. Trong lúc ngồi đợi, chú Hùng giới thiệu với chúng tôi gian bếp ngoài khu vực gần như là ban công: “Ông dậy từ sáng sớm, tập thể dục ở đây. Sau đó, ông sẽ đọc 3 tờ báo để cập nhật tin tức”. Lát sau trong phòng cụ, chúng tôi thấy một kệ báo được xếp ngay ngắn, gọn gàng những tờ báo Tuổi trẻ, Thanh niên, Sài Gòn giải phóng.

Chú Hùng ngỏ ý ở lại để hỗ trợ chúng tôi trao đổi với cụ, vì lo giọng cụ phần nào hơi khó nghe, đồng thời cụ có thể cũng không nghe rõ ý chúng tôi muốn hỏi. Nhưng cụ khoát tay, ngụ ý tự lo được.

Đã ở tuổi xưa nay hiếm, nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư vẫn minh mẫn, sự tinh anh hiện lên qua đôi mắt và lời nói. Ở cụ toát lên phong thái nhẹ nhàng, từ tốn của một trí thức cao niên. Những chuyện từ cách đây nhiều chục năm, cụ vẫn ghi nhớ chi tiết. Đến thăm cụ là cơ hội được trò chuyện với một "bảo tàng sống", chứng nhân lịch sử của TP.HCM.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư sinh năm 1920, nguyên quán tại Nghệ An. Nghiệp viết của ông khởi đầu với truyện dài Nguyễn Xí đăng trên báo Truyền bávào năm 1943. Cuộc đời trải nhiều truân chuyên, ông từng phải làm nhiều nghề, từ nhân viên hành chính công đến sửa xe... nhưng mỗi lúc có thể, ông luôn tìm về với những trang viết.

Tuy vậy, phải đến khi ngoài 70, con cái đã học hành thành tài, có công việc ổn định, ông mới có thể chuyên tâm nghiên cứu và viết sách. Với hàng chục công trình lịch sử để lại cho thế hệ sau, tấm gương học tập và lao động miệt mài cả đời của ông đã được ghi nhận qua hàng loạt giải thưởng lớn nhỏ. Mới đây nhất, bộ sách Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698-2020) của ông được trao giải A tại Giải thưởng Sách Quốc gia lần thứ 7 năm 2024.

Trò chuyện vớiTri thức - ZNews, ông chia sẻ về hành trình hơn 20 năm thai nghén bộ sách cũng như những tâm tư của một tác giả hơn 80 năm tìm tòi, nghiên cứu, đóng góp cho nghiên cứu lịch sử nước nhà.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư vẫn tinh anh, minh mẫn ở tuổi 104. Ảnh: Duy Hiệu.

Công trình thai nghén hơn 20 năm

- Ông có thể chia sẻ về quá trình thực hiện bản thảo đầu tiên của bộ sách Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698-2020)?

- Năm 1998 là kỷ niệm 300 năm thành lập Sài Gòn - TP.HCM. Nhưng tôi quan sát thì chưa thấy trong giới sử học hay cơ quan chính quyền thành phố nhắc đến việc biên soạn một tác phẩm về lịch sử thành phố để giới thiệu đến đồng bào thành phố và cả nước.

Mỗi ngày, thời gian mỗi trôi qua mà không thấy động tĩnh gì cả. Cuối cùng, sốt ruột quá nên tôi bèn tự vạch ra một đề cương cho quyển sách. Sau đó, tôi gửi cho GS Trần Văn Giàu, nhờ giáo sư nhận xét, xem thử đề cương có đầy đủ, có thể viết được không. Nếu viết được thì giao cho một cơ quan thực hiện cho kịp với ngày kỷ niệm.

Tôi không gặp trực tiếp giáo sư vì tôi là người dân bình thường, giáo sư lại là nhân vật quan trọng của thành phố, nên chỉ dám gửi qua bưu điện. Hơn một tuần sau thì có cán bộ Trung tâm Khoa học Xã hội TP.HCM cử người tới gặp tôi tại nhà riêng, mời tôi viết quyển sách. Tôi sẵn sàng nên nhận lời.

Ở tuổi 104, nhà nghiên cứu vẫn miệt mài tra cứu tài liệu, ghi chép và viết sách mỗi ngày. Ảnh: Duy Hiệu.

Từ lúc ấy đến ngày kỷ niệm chỉ còn vài tháng. Do đó, tôi dành tất cả thời giờ cho việc thực hiện quyển sách. Trước nhất, tôi đến tất cả thư viện, trung tâm lưu trữ của thành phố để sưu tầm tài liệu. Cả ngày tôi đi như một người công chức. Sáng dậy điểm tâm xong thì đạp xe đạp chứ không có xe máy. Làm việc đến trưa thì tôi ở lại, dùng cơm và nghỉ tại chỗ, buổi chiều tiếp tục công việc đến giờ đóng cửa mới ra về.

Sau khi sưu tầm đầy đủ tài liệu thì tôi viết cả ngày lẫn đêm. Viết xong phần nào lại dùng máy đánh chữ gõ lại, chứ chưa có máy vi tính như bây giờ. Lúc đó tôi nghĩ: tôi vừa viết bản thảo vừa đánh máy thì không kịp thì giờ. Thế là tôi lại ra ngoài thuê người đánh máy, song song với quá trình tôi viết bản thảo.

Sau khi hoàn thành bản thảo, tôi đưa cho Trung tâm Khoa học Xã hội đánh giá. Trung tâm tổ chức một cuộc họp, mời trí thức trong thành phố đến để thảo luận về bản thảo của tôi. Bản thảo được đánh giá tốt, nên Trung tâm giao lại cho Nhà xuất bản Giáo dục làm công việc xuất bản. Sau khi đã biên tập, dàn trang, in thử, làm bìa, họ gọi tôi đến xem thử. Mọi thứ gần như đã sẵn sàng. Đáng tiếc là sau đó, vì một trở duyên mà sách không thể ra mắt bạn đọc.

- Nguồn động viên nào đã thôi thúc ông tái khởi động lại công trình này?

- Năm đó sách không được xuất bản, nhưng tôi nghĩ những tài liệu tôi sưu tầm được rất hiếm và rất quý. Nếu đốt đi hay bỏ thùng rác thì uổng quá. Vì vậy, tôi giữ lại toàn bộ bản thảo, nghĩ bụng nhất định sẽ có ngày dùng được. Ngày đó chính là năm 2020. Lúc đó thì quan điểm của giới sử học đã thoáng rộng hơn. Xét thấy bầu không khí học thuật cho phép, tôi bắt tay vào bổ sung, cập nhật, hoàn thiện lại bản thảo.

Tác phẩm cũng như món quà tôi trả ơn thành phố đã cưu mang tôi từ ngày tôi còn khó khăn.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư

Không có ai đặt hàng, nhưng tự tôi thấy cần có một quyển sách như vậy. Từ lúc bắt đầu đến khi tái khởi động là 20 năm, suốt thời gian đó tôi tiếp tục tích lũy tài liệu.

Bản thảo về sau này phong phú hơn rất nhiều. Thành phố sau hơn 20 năm đã xây dựng được nhiều công trình lớn, phát triển toàn diện từ vật chất, kinh tế đến văn hóa, xã hội và ngoại giao. Vì lẽ đó, tư liệu trong cuốn sách hoàn thiện lần này phong phú hơn, có thể nói là gấp đôi bản thảo lần đầu: vừa có thêm tài liệu về giai đoạn trước đó, vừa có thêm tài liệu về khoảng thời gian từ năm 1998 - 2020.

Công trình đó mà người khác làm thì thường phải là cả nhóm, ít nhất chục người, mỗi người một chương. Nhưng bộ sách này, một mình tôi đơn thương độc mã, âm thầm cặm cụi viết.

Sau khi viết xong tôi đưa Nhà xuất bản Tổng hợp TP.HCM để họ xem nội dung có thể xuất bản được hay không. Sau khi xem thì họ đồng ý ký hợp đồng với tôi để xuất bản.

Bộ sách Gia Định - Sài Gòn - Thành phố Hồ Chí Minh: Dặm dài lịch sử (1698-2020).Ảnh: Quỳnh My.

- Có điều gì ông đặc biệt muốn gửi gắm qua tác phẩm?

- Có một điều tôi muốn làm rõ qua tập 1 của bộ sách này, xoay quanh câu hỏi tại sao lại có người Việt Nam vào làm ăn sinh sống ở Sài Gòn - Gia Định. Vấn đề này cần được minh định, làm rõ, để người Việt Nam và người Campuchia ngày nay hiểu rằng chưa từng có chuyện vua nước ta xưa kia mang quân đánh chiếm nước họ.

Chân Lạp (Campuchia xưa) muốn thiết lập quan hệ bang giao, nên đã xin chúa Nguyễn gả con gái cho. Khi công chúa đi, đã có đoàn người theo để giúp nàng đỡ thương nhớ quê nhà. Đại Việt xưa kia đa phần là rừng núi. Người dân cần nơi để khai hoang lập ấp, làm ăn sinh sống, do đó mà theo công chúa lưu dân đến vùng đất mới.

Về sau, vua Chân Lạp lại vì Đại Việt đã giúp đỡ đánh quân Xiêm La (Thái Lan ngày nay) nên cắt đất, hiến tặng, dần dà mới thêm nhiều người Việt vào làm ăn, sinh sống ở vùng đất Sài Gòn - Gia Định bây giờ.

Điều này được ghi lại rõ ràng trong sử sách của nước ta, của Campuchia, và cả trong tài liệu của người Pháp về Campuchia.

- Tập 2 của cuốn sách dù bao quát khoảng thời gian ngắn hơn, nhưng lại dài hơn cả tập 1. Ông có thể cho biết lý do?

- Sở dĩ là vì tôi muốn ca tụng công lao của chính quyền hiện nay. Thành phố sau thống nhất đã phát triển vượt bậc. Đường sá rộng rãi hơn xưa. Kinh tế nông nghiệp phát triển, nhiều mặt hàng nông sản ta là nước xuất khẩu hàng đầu thế giới.

Thêm nữa, đã có nhiều công trình về thành phố: người viết về nhà hát, người viết về cải lương, người viết về thương mại, người viết về tôn giáo, người viết về giáo dục... Nhưng chưa có quyển sách nào viết về tổng thể các mặt, nên tôi muốn viết một tác phẩm để lại cho thành phố. Có thể mang tác phẩm này đi để nói chuyện với thế giới, rằng chúng tôi đạt được những thành tựu như vậy. Đây cũng như món quà tôi trả ơn thành phố đã cưu mang tôi từ ngày tôi còn khó khăn.

Viết quyển sách này, tôi dùng trí óc của chính mình để suy xét, lập luận chứ không có cộng tác viên nào. Tôi tự hào quyển sách đầy đủ, giá trị như một cẩm nang về TP.HCM, ai muốn cũng có thể tìm trong đó, không cần đi đâu xa. Muốn biết thành phố có bao nhiêu nhà hát, bao nhiêu con đường, bao nhiều cái chợ, bạn đọc đều có thể tìm trong sách.

Viết sách nhờ tự học

- Khởi đầu sự nghiệp với một tiểu thuyết, nhưng ông đã dần chuyển hướng sang nghiên cứu, thực hiện tác phẩm phi hư cấu, giàu giá trị học thuật. Có lý do đặc biệt nào cho sự chuyển hướng này?

- Tôi say mê lịch sử từ nhỏ. Thuở còn học tiểu học, tôi mê thích các sách về danh nhân. Lòng yêu nước của tôi có lẽ được hun đúc chính từ đó. Sau này bắt đầu nghiệp viết, tôi chọn lựa viết truyện về cụ tổ dòng họ - chính là truyện Nguyễn Xí. Tôi cũng từng viết tiểu thuyết Loạn 12 sứ quânvề vua Đinh Bộ Lĩnh.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư. Ảnh: Duy Hiệu.

Sau này, tôi thực hiện các cuốn Non nước Phú Yên, Non nước Khánh Hòa, Non nước Ninh Thuận tổng hợp đầy đủ thông tin về địa lý, lịch sử, cổ tích, nhân vật, nguồn lợi kinh tế, thời tiết, giáo dục của các vùng đất này. Tôi lại viết tiếp các sách nghiên cứu về vùng đất Nam Bộ như Từ điển địa danh hành chính Nam Bộ; Chế độ thực dân Pháp trên đất Nam Kỳ (1859-1954, 2 tập)...

Dù có lấy đề tài gì chăng nữa, dường như cũng không bao giờ xa rời với niềm say mê của tôi là lịch sử nước nhà.

- Hiện nay ông có đang ấp ủ những công trình mới?

- Tôi đã xuất bản được cuốn Từ điển địa danh hành chính Nam Bộvào năm 2008 và Địa chí hành chính các tỉnh Nam Kỳ thời Pháp thuộc (1859-1954)vào năm 2017. Hiện nay tôi đang tiếp tục các cuốn sách về địa danh hành chính Trung bộ. Do đã sưu tập được nhiều tài liệu, nên tôi đang tiếp tục nghiên cứu và viết mỗi ngày.

Tuổi tôi cũng đã cao, nên tôi muốn tranh thủ mọi thời gian còn lại cho công việc nghiên cứu và viết lách.

Để học tập thì không gì có thể thay thế sách được... Tôi không được học ở trường nhiều, mà chủ yếu tự học. Tôi viết được sách chính là nhờ tự học, tìm tòi, đọc sách, báo.

Nhà nghiên cứu Nguyễn Đình Tư

- Có điều gì ông muốn nhắn nhủ đến thế hệ các nhà nghiên cứu lịch sử trẻ?

- Như tôi đã nói, không khí sử học ngày nay đã thoáng rộng hơn xưa. Ngày trước có nhiều ý kiến còn phải dè dặt, nhưng hiện nay giới nghiên cứu đã cởi mở, cập nhật rất nhiều, nên người làm nghiên cứu hoàn toàn có thể bày tỏ suy nghĩ của mình. Tôi hy vọng các nhà nghiên cứu trẻ có thể tận dụng tối đa điều kiện thuận lợi này và phát huy những thế mạnh của mình.

Phòng làm việc của tác giả Nguyễn Đình Tư tràn ngập sách, phải xếp cả xuống các bàn, sàn xung quanh kệ. Ảnh: Duy Hiệu.

Ngoài ra, kho tàng tài liệu bằng tiếng Hán - Nôm, tiếng Pháp là vô giá. Đó sẽ là nguồn tham khảo bổ ích cho những người nghiên cứu lịch sử.

Ngày nay, ta có nhiều thiết bị điện tử, kỹ thuật số phục vụ tra cứu. Điều này hỗ trợ công việc làm nghiên cứu rất nhiều. Tuy nhiên, tôi muốn nhấn mạnh rằng thiết bị điện tử, di động thì chỉ có thể phục vụ giải trí là chủ yếu. Chứ để học tập thì không gì có thể thay thế sách được.

Nói đến học, thì đến trường không phải cách duy nhất để học. Tôi chính là một bằng chứng. Tôi không được học ở trường nhiều, mà chủ yếu tự học. Tôi viết được sách chính là nhờ tự học, tìm tòi, đọc sách, báo.

Lễ trao Giải thưởng Sách Quốc gialần thứ VII (2024) được tổ chức vào 20h ngày 29/11/2024 tại Nhà hát Lớn (Hà Nội), truyền hình trực tiếp trên VTV1. Đơn vị tài trợ: Vingroup, Vietcombank, Vietinbank, BIDV, Agribank, Tổng công ty Giấy Việt Nam.