Cán bộ Ngân hàng Mô chia sẻ: "Trong suốt quá trình thu nhận, người con trai cụ chỉ đứng lặng lẽ quan sát từ một góc phòng. Chỉ đến khi các kỹ thuật viên đã lấy giác mạc xong, người con trai ấy mới lại gần, đặt tay lên mái tóc của mẹ, rồi ôm lấy mẹ mà bật khóc... Anh ôm mẹ lần cuối cùng sau khi hiến tặng giác mạc của mẹ để mang lại ánh sáng cho người khác".

Được biết, mẹ của bác sĩ Trung là Đại úy Lê Thị Hồng Minh, nguyên nhân viên khoa dược tại Bệnh viện Quân y 103.

Trước khi mất, bà đã bày tỏ di nguyện muốn hiến tặng giác mạc của mình để giúp đỡ những bệnh nhân mù lòa. Con trai bà là bác sĩ chuyên khoa mắt, đã kìm nén nỗi đau mất mẹ để thực hiện di nguyện cao cả này.

Giác mạc của Đại úy Minh đã được ghép thành công cho 2 bệnh nhân, ở 2 bệnh viện khác nhau.

Theo thống kê, tại Việt Nam có hơn 30.000 người mù vì bệnh lý giác mạc, họ cần được thực hiện phẫu thuật ghép giác mạc để tìm lại ánh sáng. 

Trong giai đoạn 2007-2023, cả nước có 45.000 đăng ký hiến tặng giác mạc, trong đó đã có 963 người tặng giác mạc sau khi qua đời của 20 tỉnh thành trong cả nước, người hiến nhỏ tuổi nhất là cháu bé 4 tuổi và lớn tuổi nhất là cụ già hơn 107 tuổi.

Tuy nhiên, con số ghép được là rất ít ỏi. Hàng dài bệnh nhân phải chờ đợi 5-6 năm vẫn không có nguồn giác mạc để hiến. Vẫn có hàng trăm nghìn bệnh nhân đang phải chấp nhận sống trong cảnh mù lòa, chờ đợi vào nguồn giác mạc duy nhất từ người hiến sau khi qua đời.

Trong số bệnh nhân chờ ghép giác mạc, nhiều nhất là ở độ tuổi 30-60, có cả trẻ em. Các bác sĩ kêu gọi người dân trong cộng đồng đăng kí hiến giác mạc nếu không may qua đời.

Giác mạc chỉ được thu nhận sau khi người hiến tặng qua đời. Thời gian tốt nhất để lấy giác mạc là trong khoảng 6-8 giờ sau khi người hiến mất. 

Bất cứ ai cũng có thể hiến giác mạc sau khi qua đời, không phụ thuộc vào tuổi tác, giới tính. Những người có thị lực kém và ngay cả những người mắc bệnh nan y như ung thư hay đái tháo đường… vẫn có thể hiến tặng giác mạc.

Thần sắc bác sĩ Hoàng Minh Lý tươi tắn, tự tin, sau hơn 5 tháng gặp biến cố kinh hoàng, bị tấm kính quán cà phê rơi vào người khiến cô bị thương rất nặng.

Đến nay, nữ bác sĩ nội trú Hoàng Minh Lý đã hồi phục sức khỏe sau thời gian điều trị, phục hồi chức năng, chính thức đi làm trở lại.

Trước đó, đêm 20/4, bác sĩ nội trú Hoàng Minh Lý, 29 tuổi, công tác tại Bệnh viện K đi uống cà phê cùng bạn bè trên phố Thái Hà (quận Đống Đa, Hà Nội).

Đêm đó, Hà Nội xuất hiện một cơn dông lớn. Tấm kính lớn từ tầng 2 quán cà phê đổ sập xuống trúng người bác sĩ Hoàng Minh Lý.

Bác sĩ Hoàng Minh Lý được đưa vào viện trong tình trạng đa chấn thương, với nhiều thân đốt sống bị vỡ, tổn thương tủy sống dẫn đến hai chân liệt hoàn toàn, gãy nhiều xương sườn gây chấn thương ngực kín, cùng với tràn máu và khí màng phổi hai bên, chấn thương gan độ 4 và lách độ 2.

Cô đã trải qua những ngày tháng điều trị, với nhiều tổn thương thể xác và nỗi lo tinh thần, khi mình vừa ra trường, đi làm, chưa kịp giúp đỡ gia đình đã gặp tai nạn nghiêm trọng, thời điểm đó đe dọa đến tính mạng, sức khỏe.

GS.TS Lê Văn Quảng, Giám đốc Bệnh viện K cho biết, sau tai nạn xảy ra với bác sĩ của bệnh viện, Ban Lãnh đạo Bệnh viện đã trao đổi các phòng ban liên quan nhằm tạo điều kiện, sắp xếp phù hợp với điều kiện sức khỏe ... để bác sĩ nội trú Hoàng Minh Lý có thể đi làm trở lại theo nguyện vọng.

"Qua những lần động viên, thăm hỏi trước đó, bác sĩ Lý chia sẻ mong muốn được tiếp tục làm việc tại khoa Xạ Tổng hợp Tân Triều (Khoa Xạ 5 Bệnh viện K) là nơi bác sĩ Lý đang làm việc trước đây", PGS Quảng cho biết.

Các bác sĩ chúc mừng và khâm phục nghị lực của cô gái, khi cô không chịu làm "bàn giấy", mà muốn tiếp tục cống hiến, đóng góp việc điều trị để không bỏ lỡ những kiến thức quý báu cô học trong nhà trường, cũng như khi đi làm.

Theo đó, bác sĩ Lý được tiếp tục công việc tư vấn, khám trực tiếp cho người bệnh. Bệnh viện sẽ tạo điều kiện tối đa để bác sĩ có thể thuận tiện hơn trong khi làm việc tại khoa.

Từ phương tiện di chuyển như xe lăn điện, vị trí ngồi làm việc …. đều đã được khoa bố trí từ trước. Hiện nay bác sĩ Lý tham gia khám bệnh tại khoa Xạ Tổng hợp Tân Triều.

Sau khi bác sĩ Lý đi làm trở lại, bệnh viện sẽ dựa trên tình hình thực tế để phân công công việc phù hợp, bác sĩ Lý có thể tiếp tục khám chữa bệnh tại khoa hoặc tham gia công tác khác như nghiên cứu khoa học, chỉ đạo tuyến … ", GS.TS Lê Văn Quảng chia sẻ.

Bác sĩ Hoàng Minh Lý bày tỏ xúc động và gửi lời cảm ơn đến Giám đốc Bệnh viện, Lãnh đạo Khoa Xạ 5 cùng các đồng nghiệp đã chúc mừng, động viện trong ngày đầu tiên trở lại làm việc.

"Sự động viên ấy là động lực để em vượt qua, hồi phục sức khỏe tốt hơn và hôm nay có thể ở đây cùng làm việc với các đồng nghiệp. Em mong muốn có thể góp một phần công sức nhỏ bé của mình để tiếp tục, khám chữa bệnh mang lại hy vọng cho nhiều người bệnh", bác sĩ Lý xúc động nói.

TS.BS Võ Văn Xuân, Trưởng khoa Xạ tổng hợp Tân Triều cho biết, Khoa Xạ 5 sẽ tạo mọi điều kiện để bác sĩ Lý thuận tiện hơn trong quá trình khám chữa bệnh, chúng tôi sẽ cùng đồng hành với bác sỹ Lý để sắp xếp vị trí phù hợp nguyện vọng, điều kiện sức khỏe và vẫn đảm bảo công tác chuyên môn tại khoa".

Hội thảo là một phần trong chuỗi sự kiện InnovaConnect, do Quỹ VinFuture phối hợp với Trường Đại học Y tế công cộng (ĐHYTCC) tổ chức.

"Đại dịch" thuốc lá mới tạo ra một thế hệ nghiện nicotine

Phát biểu tại sự kiện, GS Hoàng Văn Minh, Hiệu trưởng trường ĐHYTCC, nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cao ý thức cộng đồng và đưa ra các biện pháp can thiệp kịp thời nhằm đẩy lùi tỷ lệ sử dụng thuốc lá tại Việt Nam.

"Chúng tôi chọn giảng đường đại học là nơi tổ chức sự kiện, vì tôi tin rằng sự quan tâm của các em sinh viên sẽ góp phần nâng cao nhận thức, cũng như đóng góp các sáng kiến chống lại sự thịnh hành của các loại thuốc lá mới", GS Hoàng Văn Minh chia sẻ.

GS Hoàng Văn Minh cho biết, hút thuốc lá là hành vi dễ bắt gặp và thậm chí được coi là truyền thống ở Việt Nam. Trong quá khứ, việc hút thuốc được xem là cách để bắt đầu câu chuyện, để xây dựng mối quan hệ. Tuy nhiên, hút thuốc mang đến nhiều hệ lụy xấu cho sức khỏe của bản thân và những người xung quanh.

Với sự thịnh hành của các loại thuốc lá thế hệ mới (thuốc lá mới) như thuốc lá điện tử, thuốc lá nung nóng, thuốc lá lai… Việt Nam đang đối mặt với một "đại dịch" mới, tạo ra một thế hệ nghiện nicotine mới.

Trong một nghiên cứu do GS Hoàng Văn Minh thực hiện từ tháng 10/2023 đến tháng 12/2023 đối với 3.801 học sinh từ lớp 6 đến lớp 12 thuộc 11 tỉnh, thành khác nhau ở Việt Nam, có tới 96,2% và 37,8% học sinh nhận thức được sự tồn tại của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng.

Trong đó, 14% đã từng sử dụng thử thuốc lá điện tử và 7% hiện đang sử dụng trong 30 ngày qua. Tỷ lệ này đối với thuốc lá nung nóng là 1,8% đã từng sử dụng và 1,0% hiện đang sử dụng.

Một thống kê khác cũng được GS Hoàng Văn Minh chia sẻ, cho biết Việt Nam hiện có 45,3 triệu người hút thuốc, trong đó phần lớn là nam giới.

"Đây là xu hướng đáng lo ngại, vì nó có thể đảo ngược những nỗ lực kiểm soát việc sử dụng thuốc lá ở thanh thiếu niên đã được triển khai quyết liệt trong nhiều năm qua", GS Hoàng Văn Minh nhấn mạnh.

Không chỉ ở Việt Nam, tỷ lệ thanh thiếu niên sử dụng các sản phẩm thuốc lá mới cũng gia tăng nhanh ở nhiều quốc gia trong 10 năm qua.

Sự hấp dẫn của các thiết bị thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng với kiểu dáng thời thượng, hương vị đa dạng và những chiến dịch quảng cáo tinh vi đã khiến nhiều người, đặc biệt là thanh thiếu niên, lầm tưởng rằng những sản phẩm này an toàn hơn so với thuốc lá truyền thống.

Thuốc lá điện tử có nguy hiểm?

Theo bà Bungon Ritthiphakdee, Giám đốc Điều hành Trung tâm Quản trị và Kiểm soát thuốc lá toàn cầu (GGTC, Thái Lan), thuốc lá điện tử là nguy hiểm và có gây hại cho sức khỏe.

"Thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng cũng có nicotine gây nghiện, có khả năng tạo ra một thế hệ mới nghiện nicotine", bà cảnh báo.

Thực tế, cộng đồng y tế toàn cầu cũng đã ghi nhận một số trường hợp tổn thương phổi do thuốc lá điện tử, hay còn gọi là EVALI.

Theo đó, các sản phẩm thuốc lá mới được cho là có thể gây ra những tác động tiêu cực đến sức khỏe, đặc biệt là đối với não bộ đang phát triển của trẻ vị thành niên.

Đồng quan điểm với bà Ritthiphakdee, GS Hoàng Văn Minh cũng cho rằng việc nghiện chất nicotine dần hình thành trong quá trình sử dụng thuốc lá điện tử có thể dẫn đến sự "chuyển tiếp" sang các sản phẩm thuốc lá truyền thống.

"Sự hấp dẫn của các thiết bị thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng với kiểu dáng thời thượng, hương vị đa dạng và những chiến dịch quảng cáo tinh vi đã khiến nhiều người, đặc biệt là thanh thiếu niên, lầm tưởng rằng những sản phẩm này an toàn hơn so với thuốc lá truyền", GS Minh chia sẻ.

Không chỉ vậy, ngành công nghiệp thuốc lá còn đang tìm cách "lách" các quy định quản lý bằng việc giới thiệu các sản phẩm mới như thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng, nhằm đối phó với các quy định ngày càng nghiêm ngặt đối với thuốc lá truyền thống.

PGS. Becky Freeman, chuyên gia từ Trường Y tế công cộng, Đại học Sydney (Úc) cho biết mạng xã hội là công cụ được các công ty, người bán thuốc lá tiếp cận để đưa sản phẩm đến với người dùng.

"Trên mạng xã hội, dễ dàng tìm thấy những hình ảnh hấp dẫn, thậm chí người nổi tiếng quảng bá sản phẩm và đưa ra những thông tin sai lệch về độ an toàn của thuốc lá điện tử và thuốc lá nung nóng", PGS. Becky Freeman cho biết.

Kết quả từ khảo sát của GS. Minh và nhóm nghiên cứu cũng cho thấy, nhiều học sinh vẫn còn những hiểu lầm sai lệch về tác hại của các loại thuốc lá mới này, khi tin rằng chúng an toàn hoặc ít gây hại hơn so với thuốc lá truyền thống. 23,5% học sinh không nhận thức được những rủi ro tiềm ẩn của thuốc lá điện tử và con số này còn cao hơn đối với thuốc lá nung nóng (43,2%).

"Điều này đã dẫn đến việc nhiều học sinh sẵn sàng trải nghiệm và sử dụng các sản phẩm này mà không hề lường trước được những tác hại đi kèm", GS. Minh cho biết.

Các chuyên gia tại sự kiện đồng thuận rằng, cần phải hành động ngay lập tức, xây dựng và thực thi các chính sách kiểm soát chặt chẽ đối với những sản phẩm này.

Hiện trên thế giới có ít nhất 34 quốc gia và vùng lãnh thổ áp dụng chính sách cấm hoàn toàn các sản phẩm thuốc lá điện tử, 11 quốc gia cấm bán thuốc lá nung nóng.

Chia sẻ bài học từ Singapore, bà Ritthiphakdee cho biết, từ tháng 2/2018, chính phủ nước này đã hoàn toàn cấm việc mua bán, sử dụng và sở hữu các sản phẩm thuốc lá như thuốc lá điện tử, shisha và thuốc lá không khói.

Trong khi đó tại Úc, tỷ lệ người hút thuốc hàng ngày ở nước này hiện đã ở dưới mức 10%. PGS. Freeman cho biết để đạt được thành công này, cần có các biện pháp tiếp cận toàn diện nhiều mặt, cùng với quy định nghiêm ngặt từ chính phủ.

"Người trẻ sẽ không còn dễ dàng mua các sản phẩm ở những cửa hàng tiện lợi nữa. Mô hình này đã giúp giảm đáng kể tỷ lệ sử dụng thuốc lá điện tử trong giới trẻ", PGS. Freeman chia sẻ.