Cách tiếp cận của Barcelona được định hướng bởi tầm nhìn dài hạn về việc xây dựng đô thị kết nối chặt chẽ, tốc độ cao và phát triển bền vững, với cốt lõi là dữ liệu do người dân tự nguyện chia sẻ.

Người dân là trọng tâm

Ngay từ năm 2011, hội đồng thành phố đã thông qua chiến lược mới về công nghệ thông tin để cải thiện hoạt động điều hành quản lý, thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và củng cố phúc lợi xã hội cho người dân.

Điểm nhấn đầu tiên phải nhắc tới là nền tảng kỹ thuật số Decidim (tên tiếng Anh: We Decide), cho phép công dân trực tiếp tham gia vào quá trình xây dựng chính sách, sử dụng dữ liệu của chính họ để đề xuất ý tưởng, tranh luận và biểu quyết.

“Chúng tôi sử dụng Decidim để xây dựng chương trình làm việc của chính quyền. Hơn 70% các đề xuất đến trực tiếp từ người dân. Hơn 40.000 người đã tham gia vào quá trình đề xuất các chính sách”, Franceska Bria, Trưởng ban đổi mới kỹ thuật số và công nghệ của Barcelona, cho biết.

Theo Bria, cách làm của thành phố này là đảo ngược mô hình thông thường. Thay vì bắt đầu từ công nghệ và trích xuất tất cả dữ liệu trước khi nghĩ tới việc sử dụng chúng như thế nào, Barcelona gắn công nghệ vào công việc cụ thể của thành phố.

Trước hết, thành phố xây dựng các quy định về chủ quyền dữ liệu và quyền công khai dữ liệu. Sau đó, các công cụ kỹ thuật số được phát triển và người dân có quyền kiểm soát dữ liệu họ cung cấp cũng như đích danh đối tượng được chia sẻ dữ liệu đó.

Barcelona quản lý luồng dữ liệu do người dân cung cấp bằng ứng dụng có kết hợp với Decode (dự án hệ sinh thái dữ liệu công dân phi tập trung của EU, nhằm loại bỏ các khâu trung gian có thể lợi dụng khai thác trái phép dữ liệu người dùng), đồng thời khuyến khích mọi người tự nguyện chia sẻ dữ liệu để đóng góp xây dựng thành phố.

Tất cả người dân đều được phép truy cập vào các thuật toán ảnh hưởng tới mọi người và đang được sử dụng bởi Hội đồng thành phố nhằm nâng cao tính minh bạch và khả năng giám sát của công dân.

Bria tin rằng Decode chính là cách thức hợp lý để thu thập thông tin người dùng: “Đã có một cuộc khủng hoảng niềm tin. Chính quyền cần định hình lại quan hệ với người dân, và các thành phố phải gần gũi với người dân hơn nữa”.

Dịch vụ công thông minh

Hệ thống điều hành thành phố (City OS) là một ví dụ về việc vận dụng tài nguyên dữ liệu để xây dựng các giải pháp thành phố thông minh, trong đó nhiều nguồn dữ liệu mở khác có thể được thêm vào và kết nối chặt chẽ với nhau.

Cùng với Sentilo, mạng lưới hơn 19.000 cảm biến thu thập thông tin thời gian thực về mức độ tiếng ồn, nhiệt độ, chất lượng không khí cũng như dòng di chuyển giao thông, Barcelona đã tạo ra hơn 47.000 việc làm, giảm 30% năng lượng tiêu thụ, tiết kiệm 5% lượng nước sạch cũng như 52% chi phí đỗ xe.

Trong thời kỳ đại dịch, hệ thống cảm biến này càng cho thấy hiệu quả. Các camera nhiệt giám sát mức độ lấp đầy tại các bãi biển giúp đảm bảo tuân thủ các quy định về giới hạn công suất. Cứ mỗi 5 phút, hình ảnh lại được ghi lại trên camera và gửi về máy chủ bảo mật.

Thông qua các thuật toán AI và máy học, hình ảnh được so sánh giữa thời điểm vắng và đông khách, từ đó hệ thống phát ra cảnh báo để cơ quan chức năng quyết định đóng cửa bãi biển hay không. Bên cạnh đó, các thông tin này cũng được công khai trên website thành phố giúp mọi người xác định mức độ đông đúc của từng bãi tắm theo thời gian thực.

Thủ tục hành chính cũng được ứng dụng kỹ thuật số giảm quy trình rườm rà và dễ gây nhầm lẫn. Mario, mô đun dựa trên thuật toán máy học và xử lý ngôn ngữ tự nhiên, đã được áp dụng trong phân tích biên bản mô tả sự cố, hỗ trợ người dân lựa chọn điền thủ tục thích hợp nhất, từ đó nâng cao chất lượng dịch vụ hành chính công.

Barcelona hàng năm phải giải quyết trung bình 50.000 trường hợp liên quan các dịch vụ xã hội cho nhóm đối tượng người yếu thế, với đội ngũ chuyên gia gồm hơn 700 người. Nhằm giảm tải và nâng cao khả năng ra quyết định của nhân viên, Hội đồng thành phố đã áp dụng thuật toán, dựa trên kho dữ liệu hơn 300.000 cuộc phỏng vấn trước đó, đề xuất phương án tài nguyên thích hợp cho từng trường hợp để các chuyên gia đưa ra quyết định cuối cùng.

Pal Robotics, công ty phát triển dịch vụ robot, trụ sở tại Barcelona năm ngoái đã ra mắt người máy trợ lý thông minh ARI thế hệ II, có khả năng hoạt động độc lập trong 8 tiếng đi xung quanh mọi nơi trong căn nhà, giám sát người dùng, phát hiện và tránh chướng ngại vật kèm tính năng nhận dạng khuôn mặt và giọng nói, cũng như có khả năng tương tác và tích hợp với các ứng dụng khác.

Thành phố đang triển khai thí điểm dự án sử dụng ARI II hỗ trợ người già trong cuộc sống hàng ngày. Số liệu cho thấy, Barcelona có hơn 350.000 người trên 65 tuổi đang sinh sống, với 90.000 người đơn thân, và 90% số đó khẳng định muốn ở tại nhà lâu nhất có thể thay vì phải tới viện dưỡng lão.

Điều khiến thành phố Barcelona trở nên thông minh, không chỉ nằm ở những công nghệ thông minh được ứng dụng tại đây, mà còn là cách nhìn nhận “thông minh” về cách thức giao tiếp, tương tác của người dân với chính quyền thành phố, từ đó tạo nên kho dữ liệu chung, phù hợp với lợi ích cụ thể của mọi người.

Vinh Ngô

Trước giờ chính thức ra mắt dịch vụ 4G, một số nhà báo theo dõi mảng công nghệ đã được trải nghiệm thực tế 4G tại 4 điểm cực của Tổ Quốc gồm: cực Tây là địa điểm A Pa Chải (Điện Biên), cực Bắc Lũng Cú (Hà Giang), cực Đông Mũi Đôi (Khánh Hòa), và cực Nam Mũi Đất (Cà Mau).

Ông Đặng Thiên Duy, Phó giám đốc kỹ thuật của Viettel Khánh Hòa cho biết, điểm Mũi Đôi (Vạn Ninh, Khánh Hoà) có đặc điểm địa hình khó khăn cho vùng phủ sóng vì bị che khuất bởi các dãy núi đá. Vì vậy, để phủ sóng 4G ở khu vực này, Viettel Khánh Hoà chọn giải pháp sử dụng trạm phát sóng 4G Khánh Hoà 262 “bắn” sang điểm Mũi Đôi.

“Để lắp đặt trạm số 262 phủ sóng 4G ra khu vực Mũi Đôi - Cực Đông của Tổ Quốc chúng tôi mất khoảng 4 giờ đi bộ. Nếu phải mang vác thiết bị thì phải đi bộ mất từ 6 - 8 giờ. Anh em Viettel Khánh Hòa phải mang đồ ăn nước uống đủ trong 2 - 3 ngày để triển khai lắp đặt các trạm này”, ông Đặng Thiên Duy cho biết.

Để trải nghiệm dịch vụ 4G ở Mũi Đôi, ICTnews đã sử dụng ứng dụng speed test. Kết quả đo qua ứng dụng này cho thấy tốc độ download của mạng 4G Viettel từ 80 Mbps – 110 Mbps và upload từ 30 Mbps đến 40 Mbps. Đây là kết quả rất tốt trong điều kiện đo lý tưởng đối với mạng 4G. Tuy nhiên, để đánh giá thực sự chất lượng 4G của Viettel đến mức nào thì vẫn cần thời gian cho khách hàng trải nghiệm thực tế. Cũng tại địa điểm này, ICTnews đã tiến hành đo thử tốc độ 3G của một nhà mạng khác, kết quả download là 2,7 Mbps và upload từ 1,8 Mbps.

Tình trạng này chỉ thay đổi khi Viettel Post giúp thu mua nông sản hộ bà con và đưa lên bán trên sàn thương mại điện tử Vỏ sò (Voso.vn). Đây cũng là lần đầu tiên những hộ nông dân tại địa bàn xã Gia Xuyên (Gia Lộc, Hải Dương) đưa được các sản phẩm nông sản của mình lên sàn thương mại điện tử. 

Theo bà Huế, việc mua bán nông sản trên mạng khá thuận lợi do được sàn hỗ trợ chi phí vận chuyển. Bà con cũng có nguồn thu nhập ổn định hơn so với việc bán hàng ở chợ vốn rất bấp bênh. 

“Việc bán cho các sàn thương mại điện tử giúp chúng tôi hạn chế việc tiếp xúc với đông người trong mùa dịch. Ở chợ đông mà lại không sạch sẽ như ở trên sàn. Nhiều khi ra đến chợ, rau đã thu hoạch rồi nên đắt rẻ cũng đều phải bán.”, bà Huế cho biết.

Người dân thu hoạch bắp cải để bàn giao cho Viettel Post. Ảnh: Trọng Đạt

Trao đổi về tình hình tiêu thụ nông sản tại địa phương, ông Nguyễn Văn Khoa - Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp xã Gia Xuyên chia sẻ, nông dân xã Gia Xuyên vốn chuyên canh trồng rau bắp cải trên diện tích 70-100 ha. 

Ở mỗi vụ đông xuân, giá bắp cải thường rơi vào khoảng 5.000-6.000/kg. Mỗi sào mang về cho bà con khoảng chục triệu đồng. Với vụ xuân năm nay, do ảnh hưởng của đại dịch, lượng bắp cải thu hoạch trên địa bàn xã bị ứ lại từ 700-800 tấn do không đến được nơi tiêu thụ. Người nông dân giờ đây chỉ muốn vớt vát lại tiền vốn bỏ ra cho phân bón, cây trồng.

Nhiều người có tấm lòng hảo tâm đã đến cứu trợ cây bắp cải của bà con Gia Xuyên. Tuy nhiên đây là lần đầu tiên cây bắp cải trên địa bàn được lên tới sàn thương mại điện tử. Chuyến hàng lần này có khoảng 3 tấn bắp cải được Viettel Post tiêu thụ. 

Giám đốc Hợp tác xã dịch vụ nông nghiệp xã Gia Xuyên (Hải Dương) cho biết giá bán trên sàn thương mại điện tử tốt hơn cho người nông dân so với giá thị trường. Ảnh: Trọng Đạt

Theo ông Khoa, giá bắp cải khi bán trên sàn thương mại điện tử Vỏ sò rất có lợi cho người nông dân. Mức giá này không chỉ giúp gỡ gạc vốn sản xuất mà bà con còn được bù đắp phần nào công sức đã bỏ ra trong vụ mùa này. 

Sau đại dịch, HTX Gia Xuyên sẽ tiến hành khoanh vùng sản xuất, chẳng hạn như vùng trồng rau bắp cải và hướng dẫn người nông dân làm theo tiêu chuẩn an toàn để bán trên các trang mạng điện tử. 

Vận chuyển rau trong 6 tiếng đồng hồ, tươi hơn cả hàng siêu thị 

Chia sẻ với Pv. VietNamNet, ông Trần Văn Phú - Phó Giám đốc Thương mại điện tử chi nhánh Viettel Post Hải Dương cho biết, trong ngày thứ 2 của chiến dịch đưa nông sản Việt lên sàn thương mại điện tử, Viettel Post đã vận chuyển khoảng 5 tấn rau củ quả gồm bắp cải, su hào, ổi và hơn 20.000 quả trứng. 

Quy trình vận chuyển nông sản của Viettel Post được lên kế hoạch chi tiết và cẩn thận. Theo đó, vào đầu giờ sáng, xe hàng của Viettel Post sẽ đến từng đầu mối là các hộ nông dân để thu gom nông sản. 

Trong quá trình thu gom nông sản, xe vận chuyển luôn được khử trùng liên tục để đảm bảo vệ sinh an toàn phòng dịch. Ảnh: Trọng Đạt

Trước quá trình thu gom, xe sẽ được phun khử khuẩn khi đi qua các chốt kiểm dịch. Khi đã thu gom đủ, xe lại được khử khuẩn 1 lần nữa để đảm bảo công tác phòng chống dịch cũng như sự an toàn của người dùng. 

Các loại nông sản sau đó sẽ được tập trung về trung tâm khai thác của Viettel Post Hải Dương rồi thực hiện di chuyển lên Hà Nội và các tỉnh lân cận. Khi đến nơi, nông sản sẽ được giao cho các bưu tá MyGo để vận chuyển đến tận tay người tiêu dùng. 

Ổi Thanh Hà được người dân đóng gói vào hộp các-tông trước khi chuyển cho sàn thương mại điện tử. Ảnh: Trọng Đạt

“Hàng hóa, nông sản của bà con đều được chúng tôi đóng gói, bảo quản theo đúng quy trình, quy định. Trứng được cho vào khay nhựa, sau đó cho vào thùng các tông để vận chuyển. Ổi được cho vào thùng hộp rất gọn và chắc chắn, đảm bảo mỹ quan và an toàn cho người sử dụng.”, đại diện Viettel Post Hải Dương cho biết. 

Đại diện sàn Vỏ sò kiểm tra hàng hóa khi tiếp nhận từ người nông dân và đưa lên kho hàng. Ảnh: Trọng Đạt

Khi tập hợp đủ số lượng, các loại hàng nông sản sẽ được đưa lên chung một chuyến xe chở tới Hà Nội và các địa phương khác để tiêu thụ. Ảnh: Trọng Đạt

Theo ông Phú, các sản phẩm trong chiến dịch đưa nông sản Việt lên sàn Voso.vn đều được lựa chọn với xuất xứ nguồn gốc rõ ràng, đạt chứng nhận OCOP, VietGAP. Người dùng hoàn toàn có thể tin tưởng vào chất lượng các loại rau củ quả được bày bán tại đây.

Ngoài ra, trên mỗi sản phẩm đều được dán tem truy xuất nguồn gốc. Người dùng chỉ cần sử dụng điện thoại thông minh có tính năng quét QR Code là có thể biết sản phẩm có nguồn gốc tại đâu, đạt những chứng chỉ gì. 

Người dùng có thể kiểm tra nguồn gốc xuất xứ thông qua mã QR được dán trên nông sản. Ảnh: Trọng Đạt

Với mạng lưới vận chuyển xuyên suốt, liên tục, khoảng thời gian từ khi nông sản được thu hoạch đến tay người tiêu dùng chỉ mất từ 4-6 tiếng đồng hồ. Đây chính là thước đo đảm bảo độ tươi ngon của sản phẩm khi đến tay người sử dụng. 

Trọng Đạt - Thùy Chi - Xuân Quý