Đây là bệnh lý phụ khoa thường gặp ở mọi đối tượng, từ bé gái tuổi dậy thì đến người già trên 80 tuổi, ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt, chất lượng cuộc sống và khả năng sinh sản của nữ giới. 90% u nang buồng trứng là các khối u lành tính (ít gây ung thư), 10 % phát triển thành ác tính.  

Bác sĩ Mạnh cho biết: “U nang buồng trứng ở trẻ em không hiếm gặp, có những trẻ phát hiện u ngay từ lúc sơ sinh”. Nguyên nhân có thể do các tế bào mầm u nang buồng trứng đã có sẵn trong cơ thể mẹ truyền sang con trong thời gian mang thai.

Theo đó, mẹ bị rối loạn nội tiết hoặc bệnh phụ khoa có thể gây u nang buồng trứng ở trẻ lúc thai kỳ, thai nhi phát triển từ các nang trứng bị dị tật, chế độ dinh dưỡng không hợp lý làm cho trẻ tăng cân đột ngột, dậy thì sớm…

Các khối u nang buồng trứng nếu không phát hiện, phẫu thuật sớm sẽ ngày càng phát triển, gây nặng nề ổ bụng. U chèn ép các tạng xung quanh như bàng quang, trực tràng, ruột già gây hiện tượng tiểu dắt, tiểu nhiều lần trong ngày và táo bón dai dẳng, ăn uống kém… ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống người bệnh. 

Khi u biến chứng xoắn có thể gây hoại tử buồng trứng, u vỡ gây tràn máu, tràn dịch ổ bụng dẫn đến viêm phúc mạc, nhiễm trùng ổ bụng, nguy hiểm đến tính mạng… 

“Nhiều trường hợp được phát hiện u buồng trứng ở giai đoạn muộn đã phải cắt một bên buồng trứng, gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản sau này”, bác sĩ Mạnh thông tin thêm.

U buồng trứng ở người trẻ tuổi thì nguy cơ ác tính tương đối cao. Vì vậy bác sĩ khuyến cáo, nếu bé gái có những dấu hiệu như đau bụng dữ dội liên tục hoặc đau co thắt vùng bụng dưới, kèm theo sốt và nôn, bụng to bất thường, sờ thấy khối ở vùng bụng… cần đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám.

 Phụ nữ trong lứa tuổi sinh đẻ, phụ nữ trong độ tuổi mãn kinh nên định kỳ khám sản phụ khoa phát hiện, chẩn đoán và điều trị sớm các khối u bất thường, tránh để u phát triển kích thước lớn hoặc biến chứng ác tính ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng… 

Khi có dấu hiệu đau bụng nhiều hoặc cơ thể gầy yếu nhưng bụng to bất thường, cần đến bệnh viện ngay để được các bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị.

Tên bệnh nhân đã được thay đổi

Chưa có kinh nguyệt nhưng em Hồng (12 tuổi, Quảng Ninh) thường cảm thấy đau tức bụng, bụng to bất thường.

Tại Bệnh viện Bãi Cháy, với kết quả siêu âm, chụp cộng hưởng từ ổ bụng bệnh nhân, các bác sĩ phát hiện khối u nang buồng trứng phải kích thước lớn 19,2x9,1 cm.

Ê-kíp của BSCKI Nguyễn Văn Mạnh - Phó Trưởng Khoa Sản, Bệnh viện Bãi Cháy, đã tiến hành mổ nội soi bóc tách khối u triệt để, bảo tồn được buồng trứng, chức năng sinh sản cho bệnh nhân. Sau 2 ngày phẫu thuật, sức khỏe người bệnh ổn định.

BSCKI Nguyễn Văn Mạnh thông tin thêm, u nang buồng trứng là một khối chứa dịch hoặc chất rắn có dạng như bã đậu phát triển bất thường trên hoặc bên trong buồng trứng. 

Đây là bệnh lý phụ khoa thường gặp ở mọi đối tượng, từ bé gái tuổi dậy thì đến người già trên 80 tuổi, ảnh hưởng đến sức khỏe, sinh hoạt, chất lượng cuộc sống và khả năng sinh sản của nữ giới. 90% u nang buồng trứng là các khối u lành tính (ít gây ung thư), 10 % phát triển thành ác tính.  

Bác sĩ Mạnh cho biết: “U nang buồng trứng ở trẻ em không hiếm gặp, có những trẻ phát hiện u ngay từ lúc sơ sinh”. Nguyên nhân có thể do các tế bào mầm u nang buồng trứng đã có sẵn trong cơ thể mẹ truyền sang con trong thời gian mang thai.

Theo đó, mẹ bị rối loạn nội tiết hoặc bệnh phụ khoa có thể gây u nang buồng trứng ở trẻ lúc thai kỳ, thai nhi phát triển từ các nang trứng bị dị tật, chế độ dinh dưỡng không hợp lý làm cho trẻ tăng cân đột ngột, dậy thì sớm…

Các khối u nang buồng trứng nếu không phát hiện, phẫu thuật sớm sẽ ngày càng phát triển, gây nặng nề ổ bụng. U chèn ép các tạng xung quanh như bàng quang, trực tràng, ruột già gây hiện tượng tiểu dắt, tiểu nhiều lần trong ngày và táo bón dai dẳng, ăn uống kém… ảnh hưởng đến sức khỏe, chất lượng cuộc sống người bệnh. 

Khi u biến chứng xoắn có thể gây hoại tử buồng trứng, u vỡ gây tràn máu, tràn dịch ổ bụng dẫn đến viêm phúc mạc, nhiễm trùng ổ bụng, nguy hiểm đến tính mạng… 

“Nhiều trường hợp được phát hiện u buồng trứng ở giai đoạn muộn đã phải cắt một bên buồng trứng, gây ảnh hưởng đến chức năng sinh sản sau này”, bác sĩ Mạnh thông tin thêm.

U buồng trứng ở người trẻ tuổi thì nguy cơ ác tính tương đối cao. Vì vậy bác sĩ khuyến cáo, nếu bé gái có những dấu hiệu như đau bụng dữ dội liên tục hoặc đau co thắt vùng bụng dưới, kèm theo sốt và nôn, bụng to bất thường, sờ thấy khối ở vùng bụng… cần đưa trẻ đến cơ sở y tế chuyên khoa để thăm khám.

 Phụ nữ trong lứa tuổi sinh đẻ, phụ nữ trong độ tuổi mãn kinh nên định kỳ khám sản phụ khoa phát hiện, chẩn đoán và điều trị sớm các khối u bất thường, tránh để u phát triển kích thước lớn hoặc biến chứng ác tính ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng… 

Khi có dấu hiệu đau bụng nhiều hoặc cơ thể gầy yếu nhưng bụng to bất thường, cần đến bệnh viện ngay để được các bác sĩ thăm khám và tư vấn điều trị.

Tên bệnh nhân đã được thay đổi

Anh Tú chia sẻ, mẫu xe này ở Việt Nam giờ lác đác có vài chiếc nhưng tình trạng cũng đã cũ, sắt vụn. Riêng chiếc xe này được mua lại từ một người ở dưới Nam Định. Anh Tú nhận định xe gần như độc nhất Việt Nam về mọi mặt. 

“Đây là mẫu xe duy nhất tồn tại qua ba thập kỷ từ năm 1964 đến 1986, nằm trong series xe về các loài chim. Simson Schwalbe KR51/2 là xe 'Chim én' nổi tiếng, nhiều người mơ ước có được”, anh Tú nói. 

Theo anh Tú tìm hiểu, chiếc xe được đăng ký lần đầu tiên từ năm 1988 nhưng đến nay xe gần như vẫn nguyên zin 90%. Sau khi sở hữu, anh Tú đã đầu tư làm đẹp lại một số chi tiết nhỏ.

Mặc dù mang dáng scooter nhưng Simson Schwalbe KR51/2 là dòng xe số, côn tay, sử dụng động cơ xăng pha dầu, dung tích 49,6 phân khối cho công suất 3,4 mã lực tại vòng tua máy 6.500 vòng/phút. Làm mát bằng quạt tản nhiệt. Hộp số 4 cấp. Bộ khung ống kép. Trọng lượng xe 79 kg. Tốc độ tối đa 60 km/h.

Đi kèm với độ độc, hiếm thì mức giá của xe cũng không hề thấp. Anh Tú cho biết đã bỏ ra 300 triệu để gạ mua lại cho bằng được chưa kể số tiền anh đầu tư lên đồ cho xe cũng ngót nghét gần trăm triệu. Dù vậy anh khẳng định “xe tôi mua để trưng bày chứ không có ý định bán lại”. 

Một số hình ảnh chi tiết của xe:

Bạn đang sở hữu chiếc xe độc lạ? Hãy chia sẻ bài viết trải nghiệm về chiếc xe của mình tới Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Chiếc xe máy Simson S51 phiên bản Enduro thuộc đời 1989 nhưng ngoại thất vẫn mới cứng và có giá sưu tầm khá đắt đỏ lên đến 150 triệu đồng.

Simson từng là một thương hiệu xe máy nổi tiếng và rất phổ biến của Đông Đức. Bên cạnh việc sản xuất mô tô kiểu bình xăng ở giữa yên và ghi-đông xe, hãng Simson còn cho ra lò nhiều mẫu xe nổi tiếng trong đó có Schwalbe S-51 động cơ 80cc, mang dáng vẻ xe scooter như Vespa của Ý.

Điểm nhấn của Simson Schwalbe S-51 là được chế tạo với khung nhôm liền, bộ ba phanh đĩa và bộ giảm sốc đơn.

Đặc biệt, cùng với những người anh em của mình, cái tên Simson Schwalbe KR51, dòng xe được dân chơi gọi tên “chim én” dần nổi tiếng và từng làm mưa làm gió ở thị trường các nước xã hội chủ nghĩa những năm 1962 – 1989. Mãi sau này, do sự xuất hiện của quá nhiều các tên tuổi cạnh tranh, Schwalbe dần bị chìm vào lãng quên.

Ở Việt Nam, Simson S51 với kiểu dáng bình xăng ở giữa từng rất phổ biến ở miền Bắc thời kỳ bao cấp và là niềm mơ ước của nhiều gia đình Việt. Cũng thời kỳ này, cao cấp hơn chỉ dành cho số ít người Việt có điều kiện, đó là sở hữu một chiếc Schwalbe KR51. Có thể ví chiếc xe này giá trị hơn cả căn nhà mặt phố vì nó rất hiếm và đắt đỏ.

Chính vì thế, đến hiện tại, số lượng xe Schwalbe KR51 còn tồn tại ởi Việt Nam là rất hạn chế. Dù vậy, điều đó dường như không thể làm khó những người chuyên săn lùng xe máy cổ độc lạ như anh Đỗ Quang Tú (87 Phùng Hưng, Hoàn Kiếm, Hà Nội), còn được biết đến với biệt danh Tú Xiếc. Mới đây, anh Tú đã khiến nhiều người trong giới chơi xe phải ngưỡng mộ khi tìm mua được chiếc Schwalbe KR51/2 (1980-1986) còn mới cứng, tuyệt đẹp. 

Anh Tú chia sẻ, mẫu xe này ở Việt Nam giờ lác đác có vài chiếc nhưng tình trạng cũng đã cũ, sắt vụn. Riêng chiếc xe này được mua lại từ một người ở dưới Nam Định. Anh Tú nhận định xe gần như độc nhất Việt Nam về mọi mặt. 

“Đây là mẫu xe duy nhất tồn tại qua ba thập kỷ từ năm 1964 đến 1986, nằm trong series xe về các loài chim. Simson Schwalbe KR51/2 là xe 'Chim én' nổi tiếng, nhiều người mơ ước có được”, anh Tú nói. 

Theo anh Tú tìm hiểu, chiếc xe được đăng ký lần đầu tiên từ năm 1988 nhưng đến nay xe gần như vẫn nguyên zin 90%. Sau khi sở hữu, anh Tú đã đầu tư làm đẹp lại một số chi tiết nhỏ.

Mặc dù mang dáng scooter nhưng Simson Schwalbe KR51/2 là dòng xe số, côn tay, sử dụng động cơ xăng pha dầu, dung tích 49,6 phân khối cho công suất 3,4 mã lực tại vòng tua máy 6.500 vòng/phút. Làm mát bằng quạt tản nhiệt. Hộp số 4 cấp. Bộ khung ống kép. Trọng lượng xe 79 kg. Tốc độ tối đa 60 km/h.

Đi kèm với độ độc, hiếm thì mức giá của xe cũng không hề thấp. Anh Tú cho biết đã bỏ ra 300 triệu để gạ mua lại cho bằng được chưa kể số tiền anh đầu tư lên đồ cho xe cũng ngót nghét gần trăm triệu. Dù vậy anh khẳng định “xe tôi mua để trưng bày chứ không có ý định bán lại”. 

Một số hình ảnh chi tiết của xe:

Bạn đang sở hữu chiếc xe độc lạ? Hãy chia sẻ bài viết trải nghiệm về chiếc xe của mình tới Ban Ô tô xe máy theo email: [email protected]. Các nội dung phù hợp sẽ được đăng tải. Xin cảm ơn!

Chiếc xe máy Simson S51 phiên bản Enduro thuộc đời 1989 nhưng ngoại thất vẫn mới cứng và có giá sưu tầm khá đắt đỏ lên đến 150 triệu đồng.

Mỹ có những bác sĩ làm tới 5 cơ sở y tế. Trung Quốc có thuật ngữ “hành nghề đa địa điểm”, chủ trương nhằm khuyến khích bác sĩ hành nghề ở nhiều nơi. Chính phủ ban hành luật khuyến khích các bác sĩ tuyến trên thường xuyên cộng tác với các cơ sở y tế tuyến dưới, bao gồm trung tâm y tế thị trấn, trạm y tế thôn bản, trung tâm dịch vụ y tế cộng đồng…, để cung cấp các dịch vụ y tế và sức khỏe. Cách làm này rất tốt, bởi nó phát huy thế mạnh của bác sĩ, tăng thu nhập cho bác sĩ, đồng thời giảm bớt khó khăn cho người dân khi đi khám chữa bệnh.

Tại sao lại phải khuyến khích bác sĩ làm thêm?

Lí do đầu tiên, đó là vấn đề “tiền đâu”, tức là thu nhập của bác sĩ. Ví dụ, bác sĩ bệnh viện công ở Trung Quốc thu nhập khoảng 20 nghìn nhân dân tệ/tháng, nhưng khi hợp tác làm ngoài giờ với nhiều cơ sở y tế, thu nhập có thể lên tới 200 nghìn NDT/tháng. Ở các quốc gia bác sĩ làm thêm thường là tăng gấp đôi thu nhập. Bác sĩ ở Phnom Penh (Campuchia) đi làm thêm tăng thu nhập 90%, trong khi ở Thái Lan là 55%.

Người Việt lương chính chỉ là phụ! Lương của bác sĩ tại các bệnh viện công, quá thấp, như lương của tôi hiện tại được 8,9 triệu đồng. Điều này bắt buộc tôi hay các đồng nghiệp khác phải đi làm thêm ngoài giờ, lấy nguồn thu nhập phụ đó làm chính. Bác sĩ, lí tưởng nhất vẫn là cộng tác với các phòng khám tư nhân, hoặc đi mổ dạo cho các bệnh viện tuyến dưới. 

Cứ thế, bác sĩ phải vật lộn kín thời gian, sáng đi làm con chưa kịp thức, đêm về con đã ngủ say, không mấy ai có những ngày nghỉ cuối tuần. Bác sĩ chẳng thể chạy Grap, chẳng thể làm Shipper. Chẳng lẽ, cứ phải để nhân viên y tế làm những việc họ không thể làm như chạy xe ôm, ship hàng, bán rau như đã từng xảy ra trong thời gian vừa rồi, mới thấy hài lòng hay sao?

Lí do thứ hai, đó là sử dụng tối ưu và hiệu quả cơ sở vật chất trang thiết bị. Không bệnh viện nào trang bị đủ tất cả máy móc và phương tiện hiện đại nhất. Nếu không có sự liên kết, bệnh viện sẽ chỉ thực hiện được số ít kĩ thuật. Bản thân tôi quan sát thấy, tất cả những bác sĩ chuyên khoa 1, chuyên khoa 2, cao học, nội trú, nghiên cứu sinh trong thời gian học đều thực hiện kĩ thuật rất tốt, nhưng về cơ sở chỉ 5 năm sau họ quên hết vì không có máy. 

Nhiều năm trước, chúng tôi cũng đã “thử nghiệm” mô hình, cứ mỗi khi có bệnh nhân, tôi làm hồ sơ bệnh án đầy đủ rồi cùng ê kíp đưa bệnh nhân đến các bệnh có máy để triển khai kĩ thuật, ngược lại chúng tôi cũng đón nhận nhận các ê kíp khác tới làm. Kết quả rất ngoạn mục. 

Có lần chúng tôi điều trị cho bệnh nhân là một cán bộ cao cấp về hưu, ông sửng sốt, vẫn kĩ thuật đó ông đi nước ngoài phải trả gần trăm triệu mà thất bại và đau đớn, trong khi chúng tôi làm thành công và ông không hề đau, số tiền chi trả có hơn 3 triệu đồng. Rất nhiều bệnh viện máy chủ yếu đắp chiếu, không sử dụng hết công suất, lí do không có bệnh nhân và không có người làm. 

Ngược lại, có những bệnh viện bác sĩ thực hiện kĩ thuật rất tốt, nhưng lại không có máy. Để giải quyết vấn đề này, theo tôi, cách tốt nhất là cho phép bác sĩ hành nghề đa địa điểm.

Lí do thứ ba, đó là nâng cao năng lực chuyên môn, bác sĩ đi làm thêm cũng là truyền dạy kiến thức. Làm bác sĩ bắt buộc phải học suốt đời. Đồng nghiệp chính là những người thầy. Không có bệnh viện nào đủ hết chuyên gia ở mọi lĩnh vực. Nếu như chuyên gia ở viện này sang bệnh viện khác cộng tác làm việc, đó là phương cách truyền dạy kiến thức rất tốt, không chỉ mở rộng và nâng cao chất lượng dịch vụ, mà còn nâng cao tay nghề cho bác sĩ ở cơ sở y tế đó. 

Lí do thứ tư, đó là người bệnh được hưởng dịch vụ chất lượng, rút ngắn thời gian chờ đợi, giảm chi phí rất nhiều. Tôi đã chứng kiến bệnh nhân ở những tỉnh miền núi, họ mắc bệnh hiểm nghèo, để chẩn đoán và trị đòi hỏi phải có những bậc thầy về y thuật, để mổ xẻ phải có những bàn tay vàng thực sự. 

Để về các bệnh viện trung ương, họ sẽ phải chi số tiền rất lớn, ngoài tiền khám chữa bệnh, còn có tiền ăn ở của những người đi theo. 

Các bệnh viện tuyến cuối, với tình trạng quá tải, nhiều bệnh nhân chờ đến lượt mình được phẫu thuật hay can thiệp, có khi bệnh đã diễn biến nặng không qua khỏi. Bế tắc. Nhưng khó khăn sẽ được giải quyết đơn giản bằng cách bệnh viện tuyến cơ sở hợp tác với các bác sĩ giỏi, chiều thứ 6 họ đi, ngày thứ 7 khám chữa bệnh và mổ xẻ, chủ nhật lại trở về.

Tạo điều kiện để bác sĩ đi làm thêm

Điều 14 của Luật viên chức quy định rõ viên chức được phép đi làm thêm, nhưng phải có sự đồng ý của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập. Còn theo Bộ luật Lao động, người lao động làm thêm không quá 200 giờ một năm.

Nếu bắt bác sĩ phải xin phép giám đốc và chỉ làm 200 giờ liệu có phù hợp? Năm 2022, tổng số ngày làm việc 250, nghĩa là bác sĩ được nghỉ 105 ngày thứ Bảy và Chủ nhật, 10 ngày lễ Tết. Nếu trực tua 6, theo luật bác sĩ được nghỉ bù ít nhất 61 ngày nữa. Ngoài  ra, bác  sĩ  còn  có  ngày phép, ví  dụ  tôi  có  18 ngày  nghỉ. Giả sử trừ lễ Tết, còn lại tất cả các ngày khác bác sĩ đều đi làm thêm ngày 8 giờ, vậy tổng thời gian bác sĩ có thể đi làm thêm là (105 + 61 + 18) x 8 = 1.472 giờ. Chưa kể, các bác sĩ thường sau giờ hành chính, họ sẽ ra phòng khám làm vào các buổi tối.

Theo tôi bác sĩ chỉ được làm thêm 200 giờ là không phù hợp! Tôi mong rằng, tới đây cơ quan chức năng hãy “cởi trói” cho bác sĩ, để những người có chứng chỉ hành nghề được quyền được quyền tự do làm thêm ngoài giờ, được phép kí hợp đồng với nhiều cơ sở y tế. 

Bác sĩ buổi tối có thể đàng hoàng đi làm phòng khám, ngày ra trực hay thứ Bảy và Chủ nhật có thể khám chữa bệnh ở trạm y tế xã phường, ở các trung tâm y tế quận huyện, cộng tác làm thêm ở các bệnh viện hạng 3 và hạng 2, thậm chí các chuyên gia đến làm thêm ở các bệnh viện hạng 1 và bệnh viện trung ương tuyến cuối.

Đừng để bác sĩ phải trốn/lén/cắp giờ/qua mặt!

BS Trần Văn Phúc (Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn)

Nóng chuyện thiếu điều dưỡng khắp nơi

Bạn tôi, một bác sĩ ngoại khoa rất giỏi ở bệnh viện tuyến trung ương, tay nghề ở mức chuyên gia. Từ nhiều năm nay, cứ ngày nghỉ ra trực anh đi mổ ở các bệnh viện huyện thuộc ngoại thành. Cuối tuần, anh đi mổ ở các tỉnh xa, thỉnh thoảng tham gia các đoàn khám từ thiện hay phẫu thuật nhân đạo cũng ngoài giờ. Đi mổ “dạo” suốt nhiều năm như vậy nhưng phải đến tuổi gần 50, anh mới tích góp mua được chiếc xe ô tô chưa đến một tỉ đồng.

Có tới 48% bác sĩ phải đi làm thêm như thế!

Đó là con số khảo sát thực hiện năm 2015, đăng trên The Oxford Academy, tiến hành điều tra 483 bác sĩ tại 10 bệnh viện công ở bốn tỉnh miền Bắc (Hải Phòng, Hà Nam, Thái Nguyên) và miền Nam (TP.HCM).

251 bác sĩ không đi làm thêm ngoài giờ, chiếm 52% con số khảo sát, thu nhập của họ chỉ vỏn vẹn từ bệnh viện trả, cụ thể tính theo con số trung bình gồm:

5,21 triệu = Tiền lương cơ bản.

1,50 triệu = Tiền trực, tiền làm ngoài giờ, thưởng.

2,90 triệu = Tiền quỹ tự chủ bệnh viện.

9,61 triệu = Tổng số thu nhập.

Có 232 bác sĩ đi làm thêm ở một cơ sở y tế công hoặc tư khác, gọi là “hành nghề kép – dual practice”, chiếm tỉ lệ 48%, mỗi tháng họ thu nhập thêm 7,81 triệu đồng.

Bác sĩ ở Việt Nam đi làm thêm ngoài giờ vì đói. Ngược lại, trên khắp thế giới, bác sĩ đi kiếm thêm ngoài giờ để làm giàu. Châu Âu cho phép bác sĩ nhà nước cộng tác với bệnh viện tư, phòng khám tư. Ví dụ, Áo và Ireland gần 100%, Anh khoảng 60% bác sĩ đi kiếm tiền. Phần Lan, Thuỵ Điển và Nauy cũng phổ biến. Hy Lạp và Bồ Đào Nha cấm cho đến cuối thế kỉ trước, sau đó lệnh cấm được gỡ bỏ. Hiện nay bác sĩ bệnh viện công đã thoải mái đi làm ngoài giờ. 

Mỹ có những bác sĩ làm tới 5 cơ sở y tế. Trung Quốc có thuật ngữ “hành nghề đa địa điểm”, chủ trương nhằm khuyến khích bác sĩ hành nghề ở nhiều nơi. Chính phủ ban hành luật khuyến khích các bác sĩ tuyến trên thường xuyên cộng tác với các cơ sở y tế tuyến dưới, bao gồm trung tâm y tế thị trấn, trạm y tế thôn bản, trung tâm dịch vụ y tế cộng đồng…, để cung cấp các dịch vụ y tế và sức khỏe. Cách làm này rất tốt, bởi nó phát huy thế mạnh của bác sĩ, tăng thu nhập cho bác sĩ, đồng thời giảm bớt khó khăn cho người dân khi đi khám chữa bệnh.

Tại sao lại phải khuyến khích bác sĩ làm thêm?

Lí do đầu tiên, đó là vấn đề “tiền đâu”, tức là thu nhập của bác sĩ. Ví dụ, bác sĩ bệnh viện công ở Trung Quốc thu nhập khoảng 20 nghìn nhân dân tệ/tháng, nhưng khi hợp tác làm ngoài giờ với nhiều cơ sở y tế, thu nhập có thể lên tới 200 nghìn NDT/tháng. Ở các quốc gia bác sĩ làm thêm thường là tăng gấp đôi thu nhập. Bác sĩ ở Phnom Penh (Campuchia) đi làm thêm tăng thu nhập 90%, trong khi ở Thái Lan là 55%.

Người Việt lương chính chỉ là phụ! Lương của bác sĩ tại các bệnh viện công, quá thấp, như lương của tôi hiện tại được 8,9 triệu đồng. Điều này bắt buộc tôi hay các đồng nghiệp khác phải đi làm thêm ngoài giờ, lấy nguồn thu nhập phụ đó làm chính. Bác sĩ, lí tưởng nhất vẫn là cộng tác với các phòng khám tư nhân, hoặc đi mổ dạo cho các bệnh viện tuyến dưới. 

Cứ thế, bác sĩ phải vật lộn kín thời gian, sáng đi làm con chưa kịp thức, đêm về con đã ngủ say, không mấy ai có những ngày nghỉ cuối tuần. Bác sĩ chẳng thể chạy Grap, chẳng thể làm Shipper. Chẳng lẽ, cứ phải để nhân viên y tế làm những việc họ không thể làm như chạy xe ôm, ship hàng, bán rau như đã từng xảy ra trong thời gian vừa rồi, mới thấy hài lòng hay sao?

Lí do thứ hai, đó là sử dụng tối ưu và hiệu quả cơ sở vật chất trang thiết bị. Không bệnh viện nào trang bị đủ tất cả máy móc và phương tiện hiện đại nhất. Nếu không có sự liên kết, bệnh viện sẽ chỉ thực hiện được số ít kĩ thuật. Bản thân tôi quan sát thấy, tất cả những bác sĩ chuyên khoa 1, chuyên khoa 2, cao học, nội trú, nghiên cứu sinh trong thời gian học đều thực hiện kĩ thuật rất tốt, nhưng về cơ sở chỉ 5 năm sau họ quên hết vì không có máy. 

Nhiều năm trước, chúng tôi cũng đã “thử nghiệm” mô hình, cứ mỗi khi có bệnh nhân, tôi làm hồ sơ bệnh án đầy đủ rồi cùng ê kíp đưa bệnh nhân đến các bệnh có máy để triển khai kĩ thuật, ngược lại chúng tôi cũng đón nhận nhận các ê kíp khác tới làm. Kết quả rất ngoạn mục. 

Có lần chúng tôi điều trị cho bệnh nhân là một cán bộ cao cấp về hưu, ông sửng sốt, vẫn kĩ thuật đó ông đi nước ngoài phải trả gần trăm triệu mà thất bại và đau đớn, trong khi chúng tôi làm thành công và ông không hề đau, số tiền chi trả có hơn 3 triệu đồng. Rất nhiều bệnh viện máy chủ yếu đắp chiếu, không sử dụng hết công suất, lí do không có bệnh nhân và không có người làm. 

Ngược lại, có những bệnh viện bác sĩ thực hiện kĩ thuật rất tốt, nhưng lại không có máy. Để giải quyết vấn đề này, theo tôi, cách tốt nhất là cho phép bác sĩ hành nghề đa địa điểm.

Lí do thứ ba, đó là nâng cao năng lực chuyên môn, bác sĩ đi làm thêm cũng là truyền dạy kiến thức. Làm bác sĩ bắt buộc phải học suốt đời. Đồng nghiệp chính là những người thầy. Không có bệnh viện nào đủ hết chuyên gia ở mọi lĩnh vực. Nếu như chuyên gia ở viện này sang bệnh viện khác cộng tác làm việc, đó là phương cách truyền dạy kiến thức rất tốt, không chỉ mở rộng và nâng cao chất lượng dịch vụ, mà còn nâng cao tay nghề cho bác sĩ ở cơ sở y tế đó. 

Lí do thứ tư, đó là người bệnh được hưởng dịch vụ chất lượng, rút ngắn thời gian chờ đợi, giảm chi phí rất nhiều. Tôi đã chứng kiến bệnh nhân ở những tỉnh miền núi, họ mắc bệnh hiểm nghèo, để chẩn đoán và trị đòi hỏi phải có những bậc thầy về y thuật, để mổ xẻ phải có những bàn tay vàng thực sự. 

Để về các bệnh viện trung ương, họ sẽ phải chi số tiền rất lớn, ngoài tiền khám chữa bệnh, còn có tiền ăn ở của những người đi theo. 

Các bệnh viện tuyến cuối, với tình trạng quá tải, nhiều bệnh nhân chờ đến lượt mình được phẫu thuật hay can thiệp, có khi bệnh đã diễn biến nặng không qua khỏi. Bế tắc. Nhưng khó khăn sẽ được giải quyết đơn giản bằng cách bệnh viện tuyến cơ sở hợp tác với các bác sĩ giỏi, chiều thứ 6 họ đi, ngày thứ 7 khám chữa bệnh và mổ xẻ, chủ nhật lại trở về.

Tạo điều kiện để bác sĩ đi làm thêm

Điều 14 của Luật viên chức quy định rõ viên chức được phép đi làm thêm, nhưng phải có sự đồng ý của người đứng đầu đơn vị sự nghiệp công lập. Còn theo Bộ luật Lao động, người lao động làm thêm không quá 200 giờ một năm.

Nếu bắt bác sĩ phải xin phép giám đốc và chỉ làm 200 giờ liệu có phù hợp? Năm 2022, tổng số ngày làm việc 250, nghĩa là bác sĩ được nghỉ 105 ngày thứ Bảy và Chủ nhật, 10 ngày lễ Tết. Nếu trực tua 6, theo luật bác sĩ được nghỉ bù ít nhất 61 ngày nữa. Ngoài  ra, bác  sĩ  còn  có  ngày phép, ví  dụ  tôi  có  18 ngày  nghỉ. Giả sử trừ lễ Tết, còn lại tất cả các ngày khác bác sĩ đều đi làm thêm ngày 8 giờ, vậy tổng thời gian bác sĩ có thể đi làm thêm là (105 + 61 + 18) x 8 = 1.472 giờ. Chưa kể, các bác sĩ thường sau giờ hành chính, họ sẽ ra phòng khám làm vào các buổi tối.

Theo tôi bác sĩ chỉ được làm thêm 200 giờ là không phù hợp! Tôi mong rằng, tới đây cơ quan chức năng hãy “cởi trói” cho bác sĩ, để những người có chứng chỉ hành nghề được quyền được quyền tự do làm thêm ngoài giờ, được phép kí hợp đồng với nhiều cơ sở y tế. 

Bác sĩ buổi tối có thể đàng hoàng đi làm phòng khám, ngày ra trực hay thứ Bảy và Chủ nhật có thể khám chữa bệnh ở trạm y tế xã phường, ở các trung tâm y tế quận huyện, cộng tác làm thêm ở các bệnh viện hạng 3 và hạng 2, thậm chí các chuyên gia đến làm thêm ở các bệnh viện hạng 1 và bệnh viện trung ương tuyến cuối.

Đừng để bác sĩ phải trốn/lén/cắp giờ/qua mặt!

BS Trần Văn Phúc (Bệnh viện Đa khoa Xanh Pôn)

Nóng chuyện thiếu điều dưỡng khắp nơi