Trao đổi với Báo VietNamNet, ông Nguyễn Kiên Cường, Phó Tổng Giám đốc Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam cho biết: Với phương thức giải quyết thủ tục hành chính truyền thống trước kia, người dân phải đến bộ phận một cửa để nộp hồ sơ và nhận kết quả. Nay với mô hình “phi địa giới hành chính”, người dân có thể ra ngay bưu điện gần nhà để nộp hồ sơ, tiết kiệm được rất nhiều thời gian, chi phí và công sức, nhất là những người dân ở vùng sâu, vùng xa (từ xã lên tỉnh hoặc lên huyện cách xa mấy chục cây số, muốn kịp nộp hồ sơ thì phải đi từ rất sớm), hoặc những người có nhu cầu làm thủ tục hành chính thuộc thẩm quyền giải quyết của địa phương khác.

Thực tế nhiều năm qua, Bưu điện Việt Nam, doanh nghiệp duy nhất được giao quản lý mạng bưu chính công cộng và cung ứng dịch vụ bưu chính công ích, đã trở thành một trong những nhân tố rất tích cực tham gia triển khai mô hình dịch vụ hành chính công “phi địa giới hành chính”. 

“Chung tay” cải cách hành chính, Bưu điện Việt Nam đã phối hợp với nhiều cơ quan hành chính để triển khai việc tiếp nhận hồ sơ và trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính. Năm 2016, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 45/2016/QĐ-TTg về việc tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính qua dịch vụ bưu chính công ích. Với những thủ tục mà cơ quan hành chính công bố trong danh mục được tiếp nhận và trả kết quả qua mạng bưu chính công ích, người dân chỉ cần đến điểm giao dịch bưu điện sẽ thực hiện được.  

Thông tin dữ liệu cá nhân được bảo mật tuyệt đối

Cả nước hiện có khoảng 6.500 bưu cục đã được đầu tư trang thiết bị khang trang, hệ thống máy tính kết nối mạng Internet sẵn sàng phục vụ việc tiếp nhận hồ sơ, trả kết quả giải quyết thủ tục hành chính. 

Quá trình triển khai Quyết định số 45/2016/QĐ-TTg không chỉ mang lại lợi ích cho người dân mà còn giảm tải áp lực cho chính các bộ phận một cửa khi số lượng hồ sơ được rải ra nhiều điểm tiếp nhận của bưu điện thay vì chỉ tập trung về một cửa của cơ quan hành chính.

Lợi ích rõ ràng nên các địa phương đều tích cực triển khai. Số lượng hồ sơ được tiếp nhận và chuyển trả qua bưu điện tăng dần theo các năm: Năm 2020 khoảng hơn 20 triệu, năm 2022 khoảng 32 triệu. Toàn bộ hồ sơ và kết quả giải quyết thủ tục hành chính đều được đảm bảo an toàn, chính xác, đặc biệt là các dữ liệu cá nhân được bảo mật tuyệt đối.

Năm 2021, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định số 468/QĐ-TTg phê duyệt Đề án đổi mới thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông về giải quyết thủ tục hành chính và Nghị định số 107/2021/NĐ-CP sửa đổi Nghị định số 61/2018/NĐ-CP về thực hiện cơ chế một cửa, một cửa liên thông trong giải quyết thủ tục hành chính. Điểm đáng chú ý là cho phép các cơ quan hành chính thuê doanh nghiệp bưu chính công ích, bố trí nhân viên bưu điện làm thay nhiệm vụ của cán bộ, công chức tại bộ phận một cửa. 

Mô hình này đã được triển khai thí điểm trước hết tại Đồng Tháp, sau đó nhân rộng ra một số địa phương khác, cho kết quả khả quan. Rõ nét nhất là tinh gọn được bộ máy. Một nhân viên bưu điện có thể tiếp nhận hồ sơ cho nhiều sở, ngành có số lượng hồ sơ phát sinh thấp. Một số trung tâm hành chính công trước đây phải bố trí 20 - 40 người ngồi trực tại bộ phận một cửa, sau khi chuyển sang bưu điện làm thay thỉ chỉ cần 10 - 15 nhân viên bưu điện.

 “Có thể nói, bưu điện giống như cánh tay nối dài của cả người dân và chính quyền thông qua việc hỗ trợ người dân nộp hồ sơ và nhận kết quả tại nhà. Bên cạnh đó, sự tham gia của bưu điện giúp các cấp chính quyền tinh giản biên chế, cán bộ công chức có nhiều thời gian để nâng cao nghiệp vụ chuyên môn hơn”, ông Cường nhấn mạnh.

Tiếp tục đổi mới để có lợi hơn cho dân

Theo đại diện của Ban Dịch vụ hành chính công, Tổng Công ty Bưu điện Việt Nam, một mô hình mới đang được triển khai thí điểm tại một số địa phương là các điểm giao dịch của bưu điện có thể đảm nhận nhiệm vụ của bộ phận một cửa, tạo thuận lợi hơn nữa cho người dân trong việc thực hiện các thủ tục hành chính. Người dân có thể ra các bưu cục, nhân viên bưu điện sẽ tiếp nhận  hồ sơ và chuyển sang cơ quan hành chính để các cơ quan cập nhật và theo dõi, quản lý, giải quyết hồ sơ theo quy định. 

“Nhằm tăng tính thuận tiện, hiệu quả, một số cơ quan hành chính đang triển khai mô hình cấp tài khoản cho nhân viên bưu điện để có thể nhập luôn dữ liệu hồ sơ của người dân vào hệ thống một cửa của cơ quan hành chính. Quy trình giải quyết hồ sơ sẽ nhanh chóng và an toàn hơn. Trong giai đoạn thí điểm, đang có khoảng 20 bưu cục đảm nhận vai trò giống như một bộ phận một cửa”, đại diện Ban Dịch vụ Hành chính công cung cấp thông tin và dự kiến mô hình này sẽ được nhân rộng trên phạm vi cả nước trong thời gian tới.

Lý tưởng nhất sẽ là khi các hệ thống một cửa kết nối và liên thông tốt dữ liệu, người dân chỉ cần ra bưu điện cũng có thể thực hiện được thủ tục hành chính của cả 4 cấp (xã, huyện, tỉnh, Trung ương).

Xu hướng khác cũng đang dần phổ biến, đó là người dân làm dịch vụ công trực tuyến, sau đó đăng ký nhận kết quả tại nhà qua đường bưu điện. Tại vùng nông thôn, vùng sâu, vùng xa, người dân không có máy tính hoặc không rõ thao tác thì có thể nhờ nhân viên bưu điện hướng dẫn, hỗ trợ. Mô hình này sẽ khả thi cao khi định danh cá nhân và chữ ký số cá nhân được triển khai thống nhất, đồng bộ, rộng khắp cả nước. 

Bình Minh

(Bài đăng trên báo Bưu điện Việt Nam số Xuân Quý Mão 2023)

VietnamPost ứng dụng công nghệ để chuyển trả kết quả thủ tục hành chính

Chủ tịch VDCA Nguyễn Minh Hồng nhấn mạnh, để thuộc nhóm 50 nước dẫn đầu về Chính phủ điện tử vào năm 2030 theo như Chương trình chuyển đổi số quốc gia, Việt Nam cần nhận thức rõ các tiêu chí còn chưa tốt gồm có thông tin số, hiện mới đạt 0,65/1; tham vấn trực tuyến đạt 0,57/1, tham gia vào xây dựng chính sách và xây dựng pháp luật trực tuyến là 0,15/1. 

Thông tin về thực trạng cung cấp thông tin trên các cổng/trang thông tin điện tử, bà Ngô Thị Thu Hà, Giám đốc Trung tâm Thúc đẩy giáo dục và Nâng cao năng lực Phụ nữ (CEPEW) cho biết, khảo sát của Trung tâm cho thấy tỷ lệ các cơ quan nhà nước công khai quy chế và đầu mối cung cấp thông tin còn hạn chế. 

Cụ thể, ở cấp Trung ương, 48,1% cơ quan đã công khai đầu mối và 40,7% công khai quy chế cung cấp thông tin. Ở cấp địa phương, 9,5% UBND cấp tỉnh đã công khai đầu mối và 3,2% công khai quy chế cung cấp thông tin. Các Sở Tư pháp đạt tỷ lệ cao nhất ở cấp tỉnh, nhưng đều dưới 40%. 

Kết quả khảo sát của CEPEW về tình hình thực hiện Luật Tiếp cận thông tin trên môi trường số còn chỉ ra rằng, việc triển khai Luật của các cơ quan nhà nước chậm và chưa đồng đều. Trong khi tỷ lệ các cơ quan trung ương thiết lập chuyên mục tiếp cận thông tin và lập danh mục thông tin phải công khai đều đạt 37% thì tỷ lệ này ở UBND cấp tỉnh lần lượt đạt 15,9% và 12,7%.

Đánh giá từ góc độ trải nghiệm của người dùng, đại diện Viện Nghiên cứu Chính sách và Phát triển Truyền thông (IPS) thuộc VDCA đưa ra nhận xét các cổng thông tin điện tử cấp tỉnh chưa thành công trong việc “giữ chân” người dùng. Số liệu cho thấy 80% các cổng thông tin điên tử cấp tỉnh chỉ “giữ chân” người dùng được 2,79 phút; bình quân, 62,42% rời đi ngay sau khi vừa truy cập.

“Các địa phương đã có đầu tư cho yếu tố “đầu vào” – cơ sở hạ tầng của các kênh tương tác với người dân. Tuy nhiên, thực tiễn thực hành, tổ chức thực hiện còn thiếu sự chuẩn hóa và chưa hiệu quả, dẫn đến yếu tố “đầu ra” là mức độ hài  lòng cũng như sự tham gia của người dân trong tương tác với chính quyền trên môi trường số vẫn tương đối thấp”, đại diện Viện IPS đánh giá.

Chia sẻ ở góc nhìn của cơ quan nhà nước, ông Mai Thanh Hải, Phó Trưởng phòng Dịch vụ số, Cục Chuyển đổi số quốc gia cho biết, Nghị định 43 ban hành năm 2011 là một văn bản pháp lý quan trọng quy định việc cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến. Bên cạnh những kết quả tích cực đạt được, qua 11 năm triển khai, Nghị định 43 giống như một “tấm áo chật”, không còn phù hợp với tình hình mới.

Cũng vì thế, Bộ TT&TT đã tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định 42 ngày 24/6/2022 quy định về việc cung cấp thông tin và dịch vụ công trực tuyến (DVCTT) của cơ quan nhà nước trên môi trường mạng. Theo đại diện Cục Chuyển đổi số quốc gia, các quy định mới tại Nghị định 42 sẽ mang lại nhiều thuận tiện như: người dân, doanh nghiệp có thể truy cập, sử dụng thông tin và DVCTT 24/7 ở bất cứ đâu và lựa chọn kênh theo nhu cầu; người dân, doanh nghiệp sử dụng DVCTT toàn trình trên môi trường mạng và hướng tới chỉ khai báo thông tin 1 lần cho cơ quan nhà nước...

Theo đánh giá của VDCA, việc cập nhật Nghị định 42 mang một ý nghĩa quan trọng, phản ánh tư duy cung cấp dịch vụ, lấy người dân làm trung tâm, cụ thể ở đây là dịch vụ cung cấp thông tin cho người dân. Đồng quan điểm, đại diện CEPEW cho rằng, Nghị định này đạt một bước tiến lớn khi ghi nhận căn cứ pháp lý là Luật Tiếp cận thông tin, luật cụ thể hóa quyền tiếp cận thông tin của công dân. 

Vỏ Sò phấn đấu trở thành sàn thương mại điện tử số 1 về đặc sản Việt Nam, giúp kết nối nhà sản xuất, nông dân với các nhà hàng, chuỗi cửa hàng tiện lợi và người tiêu dùng nội địa lẫn quốc tế, góp phần nâng tầm giá trị nông sản Việt Nam trên thế giới”.

Theo đại diện Vietnam Post: Ưu tiên hàng đầu hiện nay của Vietnam Post là phát triển các “cửa hàng số” cho hộ gia đình trên sàn TMĐT. Dựa trên hệ thống định vị địa chỉ số để xác định nguồn gốc sản phẩm, phát triển tài khoản thanh toán điện tử, qua đó hình thành hệ sinh thái số gồm website bán hàng, ứng dụng bán hàng trên smartphone, cổng truy xuất nguồn gốc thương hiệu… Với cơ sở dữ liệu thông tin về nhà cung cấp, giấy chứng nhận kinh doanh hay chất lượng sản phẩm đầy đủ, minh bạch được lưu trữ trên hệ sinh thái, mỗi sản phẩm nông sản trên sàn đều rõ ràng về thương hiệu, tạo niềm tin đối với người tiêu dùng.

Năm 2022, bên cạnh việc đến từng ngõ, kết nối với từng hộ gia đình để tiếp tục hỗ trợ hơn 2,5 triệu hộ sản xuất nông nghiệp mở gian hàng trên sàn, Postmart.vn tăng cường các hoạt động truyền thông, marketing để gia tăng lượng đơn hàng, thúc đẩy doanh số của các nhà cung cấp trên sàn.

Postmart.vn và hệ sinh thái số của Vietnam Post cam kết hỗ trợ các hộ sản xuất nông nghiệp tiếp cận với những thông tin hữu ích về thị trường nông sản; dự báo nhu cầu và năng lực sản xuất nông sản; thông tin thời tiết, mùa vụ; cách thức xây dựng quy trình đóng gói, kết nối, giao nhận và tác nghiệp trên sàn TMĐT; thúc đẩy đổi mới phương thức mua bán trên sàn TMĐT, nền tảng số…

Postmart.vn cho biết sẽ đưa các ngành hàng như vật tư, thiết bị, nguyên vật liệu, giống cây trồng mới…, kết nối giữa các hộ sản xuất nông nghiệp, nhà cung ứng vật tư, giống cây trồng với nhau; kết nối với nhiều ngân hàng để cung ứng các dịch vụ tín dụng cho nông dân; kết nối, liên kết và đầu tư nghiên cứu công nghệ chế biến nông sản…

Ở góc độ quản lý nhà nước, đại diện Vụ Bưu chính (Bộ TT&TT) cho rằng, các sàn TMĐT phải phối hợp đẩy mạnh việc tuyên truyền, hướng dẫn, đào tạo kỹ năng số; kết nối, giao nhận và tác nghiệp trên sàn TMĐT cho các hộ sản xuất nông nghiệp; đổi mới phương thức mua bán và tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp trên sàn TMĐT; thúc đẩy tiêu thụ nhanh, góp phần tránh ùn ứ nông sản khi cao điểm thu hoạch, giúp người dân giữ giá nông sản, tránh phụ thuộc vào thương lái, trung gian.

Việc hỗ trợ đưa các hộ sản xuất nông nghiệp, hộ kinh doanh cá thể, hợp tác xã, tổ hợp tác đăng ký tham gia các sàn thương mại điện tử nhằm mục đích kết nối, quảng bá, giới thiệu sản phẩm, thêm các kênh phân phối mới, mở rộng thị trường trong nước và quốc tế. Đồng thời,  thúc đẩy tiêu thụ nhanh, góp phần tránh ùn ứ nông sản khi vào cao điểm thu hoạch, giúp người dân giữ giá nông sản, tránh phụ thuộc vào thương lái, trung gian. Ngoài ra, thông qua các sàn TMĐT và nền tảng số cung cấp nhiều thông tin hữu ích cho các hộ sản xuất nông nghiệp như thông tin thị trường nông sản, dự báo nhu cầu và năng lực sản xuất nông sản, thông tin thời tiết, mùa vụ, giống, phân… Lựa chọn đưa lên sàn TMĐT các sản phẩm, nguyên liệu, vật tư đầu vào, công cụ phục vụ sản xuất nông nghiệp thương hiệu uy tín, chất lượng tốt, giá cả phù hợp để giới thiệu, cung cấp cho các hộ sản xuất nông nghiệp.

Theo Tổng công ty Bưu điện Việt Nam cho biết, từ nay đến năm 2025, đơn vị sẽ phối hợp với Hội Nông dân Việt Nam tập trung phối hợp thực hiện tuyên truyền, giới thiệu và kết nối tiêu thụ sản phẩm; triển khai chuỗi cung ứng hàng hoá, nông sản nông nghiệp an toàn, chất lượng cao của các hội viên, nông dân; xây dựng và phát triển chuỗi sản xuất giá trị bền vững gắn với các chương trình mục tiêu quốc gia; phát triển lực lượng cộng tác viên, đại lý bán hàng.